- New Vietnamese Bible 2014
Phục Truyền
PHỤC TRUYỀN
Phục Truyền
Phục
PHỤC TRUYỀN
Giới Thiệu
Sách Phục Truyền gồm những cuộc nói chuyện của Môi-se cho dân Y-sơ-ra-ên tại vùng Mô-áp, nơi họ dừng chân sau một cuộc hành trình lâu dài trong sa mạc và sửa soạn vào miền đất hứa Ca-na-an.
Một số vấn đề quan trọng được ghi lại trong sách:
1. Môi-se nhắc lại những biến cố trọng đại trong bốn mươi năm qua và kêu gọi dân chúng vâng lời, trung tín với Chúa.
2. Môi-se nhắc nhở dân chúng Mười Điều Răn của Chúa và nhấn mạnh đến sự tận hiến thờ phượng một mình Đức Chúa Trời.
3. Môi-se nhắc lại giao ước thánh giữa Chúa và dân Y-sơ-ra-ên, khuyên họ chuyên tâm giữ giao ước.
4. Giô-suê được lập lên kế thừa lãnh đạo tuyển dân Y-sơ-ra-ên. Môi-se qua đời tại Mô-áp.
Chủ đề lớn của sách là Đức Chúa Trời đã yêu thương, giải cứu và ban phước cho tuyển dân của Ngài vì thế họ nên ghi nhớ, yêu thương và trung tín với Ngài để được phước.
Câu Kinh Thánh được Chúa Giê-su trích và gọi là điều răn vĩ đại nhất là 6:4-6.
Bố Cục
1. Bài diễn thuyết thứ nhất của Môi-se 1:1–4:49
2. Bài diễn thuyết thứ hai của Môi-se 5:1–26:19
a. Mười Điều Răn 5:1–10:22
b. Các luật lệ và lời cảnh cáo 11:1–26:19
3. Lời dặn dò trước khi vào đất hứa 27:1–28:68
4. Nhắc nhở giữ Giao Ước 29:1–30:20
5. Lời cuối cùng của Môi-se 31:1–33:29
6. Môi-se qua đời 34:1-12
Chúa Ban Lệnh Rời Hô-rếp
Sau đây là lời của Môi-se nói với toàn dân Y-sơ-ra-ên, tại sa mạc về phía đông sông Giô-đanh, tức là trong vùng A-ra-ba, gần thành Su-phơ, ở khoảng giữa thành Pha-ran, một bên là Tô-phên, bên kia là các thành La-ban, Hát-sê-rốt và Đi-xa-háp. Phải mất mười một ngày để đi từ núi Hô-rếp đến Ca-đê Ba-nê-a theo đường núi Sê-i-rơ.
Vào ngày mồng một, tháng mười một, năm bốn mươi1:3 40 năm sau khi ra khỏi Ai-cập Môi-se truyền lại cho dân Y-sơ-ra-ên tất cả mọi điều CHÚA đã truyền dạy liên hệ đến họ. Việc này xảy ra sau khi ông đánh bại Si-hôn, vua dân A-mô-rít, đóng đô ở Hết-bôn và tại Ết-rê-i, ông đánh bại Óc, vua xứ Ba-san, đóng đô ở Ách-ta-rốt.
Khi đang ở trong lãnh thổ Mô-áp, về phía đông sông Giô-đanh, Môi-se dẫn giải Kinh Luật của Đức Chúa Trời; ông nói:
CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta có phán dạy chúng ta tại Hô-rếp: “Các ngươi ở tại núi này đã khá lâu. Hãy nhổ trại và tiến vào đồi núi của dân A-mô-rít; đến nơi những dân tộc lân bang ở trong vùng A-ra-ba, tiến vào các vùng cao nguyên, vùng đất thấp về phía tây, vào vùng Nê-ghép1:7 Negev và dọc bờ biển, vào lãnh thổ của người Ca-na-an cho đến Li-ban, và tiến đến tận sông cái, là sông Ơ-phơ-rát. Ta đã ban cho các ngươi tất cả các vùng đó. Cứ tiến vào chiếm lấy tất cả đất đai CHÚA đã thề hứa ban cho tổ phụ các ngươi là Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp và cho dòng dõi của họ.”
Bổ Nhiệm Các Cấp Lãnh Đạo
Lúc ấy tôi có nói với anh chị em rằng: “Trách nhiệm hướng dẫn anh chị em là một trách nhiệm quá nặng nề, một mình tôi không thể gánh nổi. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã gia tăng dân số anh chị em, nên ngày nay anh chị em đông như sao trên trời. Nguyện xin CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ anh chị em tăng gia dân số anh chị em gấp ngàn lần và giáng phước hạnh cho anh chị em như Ngài đã hứa. Nhưng một mình tôi làm thế nào giải quyết tất cả các vấn đề khó khăn và các cuộc tranh chấp của anh chị em? Vậy, anh chị em hãy lựa chọn những người khôn ngoan, hiểu biết và nhiều kinh nghiệm trong mỗi bộ tộc để tôi bổ nhiệm họ làm những người lãnh đạo anh chị em.”
Anh chị em trả lời: “Ông đề nghị điều đó phải lắm.”
Vì vậy tôi đem những người khôn ngoan, đáng kính trọng trong các bộ tộc và bổ nhiệm họ vào các cấp lãnh đạo, có người chỉ huy một ngàn, người chỉ huy một trăm, người chỉ huy năm mươi và có người chỉ huy mười người. Lúc đó tôi căn dặn những người giữ chức vụ thẩm phán: Phải để ý nghe các vụ tranh chấp của anh em mình và phân xử cách công minh, dù là vụ tranh chấp giữa người Y-sơ-ra-ên với nhau, hay vụ tranh chấp giữa người Y-sơ-ra-ên với ngoại kiều. Đừng thiên vị trong khi xét xử, phải để ý nghe người thấp hèn cũng như người cao sang. Đừng sợ ai cả vì việc xét xử là của Đức Chúa Trời. Khi gặp vụ nào khó xử, cứ mang đến cho tôi và tôi sẽ nghe. Lúc đó tôi căn dặn anh chị em tất cả những điều anh chị em phải làm.
Sai Phái Các Trinh Sát
Sau đó, vâng theo mạng lệnh CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta truyền dạy, chúng ta rời Hô-rếp ra đi hướng về đồi núi của dân A-mô-rít, băng qua sa mạc mênh mông khủng khiếp như anh chị em đã thấy và chúng ta đến Ca-đê Ba-nê-a. Tôi nói với anh chị em: “Chúng ta đã đến xứ đồi núi của dân A-mô-rít là xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta ban cho chúng ta. Kìa, CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã ban xứ phía trước cho anh chị em. Hãy tiến lên, chiếm xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ anh chị em đã hứa. Đừng sợ hãi cũng đừng nản chí.”
Lúc đó anh chị em đến nói với tôi: “Chúng ta nên sai trinh sát đi do thám xứ để báo cáo cho chúng ta biết về các đường phải đi và về tình hình các thành chúng ta sẽ tiến đến.”
Lời đề nghị ấy có vẻ hợp lý nên tôi chọn mười hai người làm trinh sát, mỗi bộ tộc một người. Họ ra đi, vào vùng đồi núi và đến thăm dò thung lũng Ếch-côn, hái một số hoa quả trong xứ, mang về cho chúng ta và báo cáo: “Xứ CHÚA, Đức Chúa Trời ban cho chúng ta là một xứ tốt đẹp.”
Phản Nghịch CHÚA
Nhưng anh chị em phản nghịch, chống đối mạng lệnh của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và không chịu tiến lên. Anh chị em càu nhàu trong lều mình và nói: “CHÚA ghét chúng ta nên đem chúng ta ra khỏi Ai-cập để giao cho dân A-mô-rít tiêu diệt. Chúng ta đi đâu bây giờ? Các anh em làm chúng ta sợ hãi vì nói rằng: ‘Dân ấy mạnh mẽ cao lớn hơn chúng ta; thành của họ rộng lớn với tường thành cao tận trời. Chúng tôi cũng có thấy người A-na-kim ở đó nữa.’ ”
Tôi có nói với anh chị em: “Anh chị em đừng khiếp đảm cũng đừng sợ hãi họ. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ đi trước và chiến đấu cho anh chị em như Ngài đã chiến thắng dân Ai-cập ngay trước mắt anh chị em; còn trong sa mạc, CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã bồng bế anh chị em như một người cha bồng bế con trai mình, qua suốt mọi chặng đường cho đến nơi này.”
Dù vậy, anh chị em không tin tưởng CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, là Đấng đi trước anh chị em trên mọi nẻo đường, ban đêm trong trụ lửa còn ban ngày trong trụ mây, để tìm cho anh chị em nơi đóng trại và chỉ dẫn cho anh chị em con đường phải đi.
Khi nghe các lời anh chị em nói CHÚA nổi giận và thề rằng: “Không một người nào thuộc thế hệ tội ác này được vào trong xứ tốt đẹp Ta hứa ban cho tổ tiên họ, ngoại trừ Ca-lép, con trai Giê-phu-nê. Người sẽ thấy xứ đó và Ta sẽ ban cho người và con cháu người đất bàn chân người sẽ đạp lên, vì người đã hết lòng theo CHÚA.”
Vì anh chị em, CHÚA cũng giận tôi và phán: “Con cũng không được vào xứ đó đâu. Nhưng phụ tá của con là Giô-suê, con trai của Nun, sẽ vào đó. Con hãy khuyến khích Giô-suê vì người này sẽ lãnh đạo dân Y-sơ-ra-ên vào chiếm xứ đó làm cơ nghiệp. Còn những trẻ con các ngươi cho rằng sẽ làm mồi ngon cho quân thù, con cái các ngươi là những em bé chưa biết phân biệt thiện ác, chính chúng nó sẽ vào đất hứa. Ta sẽ ban đất cho chúng nó và chúng nó sẽ chiếm hữu đất đó. Nhưng các ngươi phải quay lại và đi vào sa mạc, theo con đường dẫn về hướng Biển Đỏ.”
Lúc đó anh chị em thưa: “Chúng tôi có tội với CHÚA. Chúng tôi sẽ đi lên và chiến đấu, theo mạng lệnh CHÚA, Đức Chúa Trời chúng tôi đã truyền dạy.” Như vậy mỗi người tự trang bị vũ khí, tưởng chừng việc tiến vào xứ đồi núi là dễ dàng lắm.
Nhưng CHÚA phán bảo tôi: “Con nói với họ: ‘Đừng tiến lên chiến đấu vì Ta không đi với họ đâu. Họ sẽ bị quân thù đánh bại.’ ”
Tôi thuật lại lời đó cho anh chị em nhưng anh chị em không chịu nghe. Anh chị em chống nghịch mạng lệnh của CHÚA và tiến vào xứ đồi núi với lòng kiêu căng. Dân A-mô-rít ở trên các đồi núi đổ ra, đuổi anh chị em chạy như đàn ong vỡ tổ và đánh bại anh chị em từ Sê-i-rơ cho đến con đường đi Họt-ma. Anh chị em chạy về khóc lóc trước mặt CHÚA, nhưng Ngài bịt tai không để ý đến tiếng kêu khóc của anh chị em. Rồi anh chị em ở lại Ka-đe lâu ngày, qua một thời gian khá dài.
Đi Lòng Vòng Trong Sa Mạc
Sau đó chúng ta quay lại, đi vào sa mạc theo con đường dẫn về hướng Biển Đỏ, như CHÚA đã phán dạy tôi. Chúng ta đi vòng quanh vùng đồi núi Sê-i-rơ trong một thời gian rất lâu.
CHÚA bảo tôi: “Dân chúng đi vòng quanh xứ đồi núi này đủ rồi, bây giờ hãy di chuyển về hướng bắc. Con truyền cho họ mạng lệnh này: ‘Các ngươi sẽ đi qua lãnh thổ của anh em mình là dân Mô-áp, con cháu Ê-sau, đang sinh sống trong xứ Sê-i-rơ. Họ sẽ sợ các ngươi, nhưng các ngươi phải hết sức cẩn thận, đừng khiêu chiến với họ, vì Ta không ban cho các ngươi phần đất nào trong lãnh thổ của họ, dù một chút đất vừa lọt bàn chân cũng không cho. Ta đã ban cho Ê-sau vùng đồi núi Sê-i-rơ làm sản nghiệp. Các ngươi phải lấy bạc để mua thức ăn và nước uống.’ ”
CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã ban phước cho mọi công việc tay anh chị em làm. Suốt cuộc hành trình trong sa mạc mênh mông, Ngài vẫn chăm nom săn sóc anh chị em. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã ở với anh chị em trong bốn mươi năm qua và anh chị em không thiếu thốn gì cả.
Vậy chúng ta đi cách xa các anh em chúng ta là con cháu Ê-sau đang ở trong xứ Sê-i-rơ. Chúng ta rời đường A-ra-ba, là con đường từ Ê-lát và Ê-xi-ôn Ghê-be đi lên Biển Chết, mà đi theo con đường vào sa mạc Mô-áp.
CHÚA phán dạy tôi: “Đừng quấy rối người Mô-áp cũng đừng gây hấn với họ, vì Ta không cho các ngươi một phần nào trong lãnh thổ của họ. Ta đã ban A-rơ cho dòng dõi Lót làm cơ nghiệp.”
(Trước kia người Ê-mim ở trong vùng đó. Họ là một dân mạnh và đông, cao lớn như người A-na-kim. Họ cũng được gọi là dân Rê-pha-im2:11 Rê-pha-im có nghĩa là người khổng lồ như người A-na-kim, nhưng người Mô-áp gọi họ là dân Ê-mim. Người Hô-rít trước kia ở trong vùng Sê-i-rơ, nhưng con cháu Ê-sau đánh đuổi và tiêu diệt họ, rồi định cư ở đó, cũng như dân Y-sơ-ra-ên chiếm cứ và định cư trong xứ CHÚA ban cho họ làm cơ nghiệp.)
CHÚA phán dạy: “Các ngươi đứng dậy, đi băng qua khe Xê-rết.” Vậy chúng ta đi băng qua đó.
Thời gian từ lúc chúng ta rời Ca-đê Ba-nê-a cho đến lúc chúng ta đi băng qua khe Xê-rết là ba mươi tám năm. Đến lúc đó cả một thế hệ vào lứa tuổi chiến sĩ đã chết hết, đúng theo lời CHÚA đã thề với họ. Tay CHÚA đã đưa ra chống nghịch họ cho đến khi Ngài đã tiêu trừ họ khỏi trại quân.
Khi tất cả các chiến sĩ trong dân đã chết, CHÚA phán dạy ta: “Hôm nay các ngươi phải đi ngang qua bờ cõi của Mô-áp ở A-rơ. Khi đến gần đất của người Am-môn, các ngươi đừng quấy rối cũng đừng gây hấn với họ, vì Ta không ban cho các ngươi lãnh thổ của người Am-môn đâu. Ta đã ban lãnh thổ ấy cho con cháu Lót làm cơ nghiệp.”
(Lãnh thổ này cũng được coi là đất của người Rê-pha-im, vì trước kia dân này sống ở đấy, nhưng người Am-môn gọi họ là dân Xam-xu-mim. Họ là một dân mạnh mẽ, đông đúc và cao lớn như người A-na-kim. CHÚA tiêu diệt họ trước mặt người Am-môn. Người Am-môn đánh đuổi họ và định cư trong xứ của họ. CHÚA cũng làm như thế cho dòng dõi của Ê-sau ở Sê-i-rơ, khi Ngài tiêu diệt dân Hô-rít trước mặt họ. Họ đánh đuổi dân này và định cư ở đó cho đến ngày nay. Còn dân A-vim, trước kia ở trong các làng mạc xa đến tận Ga-xa, đã bị dân Cáp-tô-rim từ Cáp-tô đến tiêu diệt và chiếm hữu đất đai.)
Đánh Bại Si-hôn, Vua Hết-bôn
“Bây giờ các ngươi lên đường băng qua sông cạn2:24 Sông chỉ có nước vào mùa mưa Ạt-nôn. Kìa, Ta đã trao vào tay các ngươi Si-hôn người A-mô-rít, vua Hết-bôn và xứ của người. Các ngươi tiến đánh và chiếm lấy đất đai. Hôm nay Ta bắt đầu làm cho các dân dưới trời kinh khiếp sợ hãi các ngươi. Họ sẽ nghe báo cáo về các ngươi và sẽ run rẩy, khốn khổ.”
Từ sa mạc Kê-đê-mốt, tôi sai các sứ giả đến gặp Si-hôn vua Hết-bôn đề nghị hòa bình với vua: “Xin vua để chúng tôi đi băng ngang qua lãnh thổ của vua. Chúng tôi sẽ đi trên đường cái và không quay qua bên phải hay bên trái. Xin vua bán cho chúng tôi thức ăn nước uống và chúng tôi sẽ trả đúng giá bằng bạc. Chỉ xin vua cho chúng tôi đi bộ băng qua xứ vua, như các con cháu Ê-sau ở Sê-i-rơ và như dân Mô-áp ở A-rơ đã cho phép chúng tôi cho đến khi chúng tôi đi ngang qua sông Giô-đanh để vào xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng tôi hứa ban cho chúng tôi.” Nhưng Si-hôn vua Hết-bôn từ chối không cho chúng ta đi qua, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã làm cho vua có tinh thần ương ngạnh và tấm lòng cứng cỏi để trao vua này vào tay anh chị em. Đó là điều Chúa đã làm.
CHÚA bảo tôi: “Hãy xem, Ta khởi sự trao cho các ngươi Si-hôn và đất đai của người. Bây giờ các ngươi bắt đầu chiếm hữu đất đó đi.”
Khi Si-hôn và đạo quân của vua kéo ra giao chiến với chúng ta ở Gia-hát, CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã trao vua cho chúng ta và chúng ta đã đánh giết vua, cùng với các con trai và toàn thể đạo quân của vua. Chúng ta chiếm hết mọi thành của họ và tiêu diệt cả đàn ông, đàn bà và trẻ con, không để một người nào sống sót. Nhưng chúng ta thâu đoạt và mang đi các bầy súc vật và chiến lợi phẩm từ các thành đó. Từ thành A-rô-e trên mé khe Ạt-nôn và từ thành trong trũng đến tận Ga-la-át, không có thành nào kiên cố quá cho chúng ta, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã ban tất cả các thành đó cho chúng ta. Nhưng vâng theo lệnh của CHÚA, anh chị em không xâm phạm đến đất của người Am-môn, đất dọc theo mé sông Gia-bốc hay các thành trên đồi núi.
Đánh Bại Óc, Vua Ba-san
Sau đó, chúng ta quay qua theo con đường đi lên về hướng Ba-san và Óc, vua Ba-san kéo toàn lực ra nghênh chiến với chúng ta tại Ếch-rê-i. CHÚA phán dạy tôi: “Đừng sợ vua ấy vì Ta đã trao vua cùng với toàn thể đạo quân và lãnh thổ của vua cho các ngươi. Các ngươi phải đối xử với vua ấy theo cách đã đối xử với Si-hôn vua dân A-mô-rít ở Hết-bôn.”
Như vậy CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã trao vào tay chúng ta Óc, vua Ba-san và toàn quân của vua. Chúng ta đánh giết tất cả, không để một ai sống sót. Lúc đó chúng ta chiếm hết các thành. Trong số sáu mươi thành trong vùng Ạt-gốp, lãnh thổ của Óc, vua Ba-san, chúng ta không chừa một thành nào cả. Các thành này đều có công sự phòng thủ với tường lũy cao và hai cửa có cài then. Ngoài ra cũng có nhiều làng mạc không có tường lũy bao bọc. Chúng ta hủy diệt hoàn toàn các nơi đó như đã hủy diệt trong lãnh thổ của Si-hôn vua Hết-bôn, triệt hạ thành, đánh giết đàn ông, đàn bà, con trẻ. Nhưng chúng ta thâu đoạt và mang đi các bầy súc vật và chiến lợi phẩm.
Như vậy, chúng ta chiếm hết đất đai của hai vua dân A-mô-rít, nằm về phía đông sông Giô-đanh, từ sông cạn Ạt-nôn cho đến tận núi Hẹt-môn. (Người Si-đôn gọi núi Hẹt-môn là Si-ri-ôn còn người A-mô-rít gọi là Sê-ni-rơ). Chúng ta chiếm tất cả các thành miền cao nguyên, toàn xứ Ga-la-át và toàn xứ Ba-san cho đến tận Sanh-ca và Ết-rê-i là hai thành thuộc lãnh thổ của Óc trong xứ Ba-san. (Óc vua Ba-san là người Rê-pha-im sống sót sau cùng. Giường của vua này bằng sắt, dài chín am-ma rộng bốn am-ma,3:11 Khoảng 4m x 1.8m nay vẫn còn tại Ráp-ba, một thành của dân Am-môn.)
Phân Chia Đất Đai
Với đất đai đã chiếm được, tôi chia cho hai bộ tộc Ru-bên và Gát phần đất từ thành A-rô-e bên bờ sông cạn Ạt-nôn, trải lên phía bắc đến phân nửa xứ Ga-la-át là vùng đồi núi, cùng với các thành ở đó. Phân nửa xứ Ga-la-át còn lại và toàn xứ Ba-san, là lãnh thổ của Óc, được chia cho phân nửa bộ tộc Ma-na-se. (Toàn vùng Ạt-gốp xứ Ba-san trước kia được gọi là lãnh thổ của người Rê-pha-im. Giai-rơ, một người thuộc dòng dõi Ma-na-se chiếm toàn vùng Ạt-gốp cho đến tận biên giới đất của dân Gơ-sua và dân Ma-a-ca; vì vậy cho đến ngày nay xứ Ba-san được gọi là Ha-vốt Giai-rơ theo tên của Giai-rơ). Tôi cũng chia miền bắc đất Ga-la-át cho Ma-ki. Hai bộ tộc Ru-bên và Gát được tôi chia cho lãnh thổ kéo dài từ miền nam Ga-la-át cho đến sông cạn Ạt-nôn (chính giữa lòng sông là ranh giới). Ranh giới phía bắc là sông Gia-bốc, sông này là biên giới lãnh thổ của người Am-môn. Biên giới phía tây là thung lũng sông Giô-đanh trong đất A-ra-ba, từ Ki-nê-rết cho đến Biển A-ra-ba tức là Biển Mặn,3:17 Cũng gọi là Biển Chết bên dưới triền núi Phích-ga về phía đông.
Lúc đó tôi căn dặn: “CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã ban cho anh chị em đất này để làm cơ nghiệp. Nhưng tất cả những thanh niên mạnh khỏe và có vũ trang phải qua sông, đi trước các anh em mình là người Y-sơ-ra-ên. Tuy nhiên, vợ con và súc vật của anh chị em (tôi biết anh chị em có nhiều súc vật) có thể ở lại trong các thành tôi đã chia cho anh chị em, cho đến khi CHÚA ban cho anh em của anh chị em được nghỉ ngơi, như Ngài đã ban cho anh chị em; tức là khi các anh em đó đã chiếm được phần đất CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho họ ở bên kia sông Giô-đanh. Chỉ khi đó anh em mới trở về với cơ nghiệp tôi đã phân chia cho anh chị em.”
Môi-se Không Được Phép Qua Sông Giô-đanh
Lúc đó tôi bảo Giô-suê: “Anh đã thấy tận mắt tất cả những điều CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã làm cho hai vua kia. CHÚA cũng sẽ làm y như thế cho các vương quốc ở bên kia sông là nơi anh sẽ đến. Đừng sợ họ, vì chính CHÚA, Đức Chúa Trời của anh sẽ chiến đấu cho anh em.”
Lúc bấy giờ tôi cũng có cầu khẩn với CHÚA: “Kính lạy CHÚA, Chúa đã bắt đầu cho tôi tớ Chúa thấy đặc tính vô cùng vĩ đại và cánh tay quyền năng của Chúa. Có thần nào ở trên trời hoặc dưới đất có thể làm được những hành động và công việc quyền năng như Chúa làm không? Xin Chúa cho con qua sông để được thấy xứ tốt tươi, đồi núi xinh đẹp với rặng núi Li-ban bên kia sông Giô-đanh.”
Nhưng vì anh chị em mà CHÚA giận tôi và không nhậm lời tôi. Ngài phán: “Đủ rồi, đừng đem việc này nói với Ta nữa. Con sẽ lên đỉnh núi Phích-ga, nhìn về hướng tây, hướng bắc, hướng nam và hướng đông. Con được lấy mắt nhìn đất hứa nhưng con sẽ không được đi qua sông Giô-đanh. Con truyền chức vụ cho Giô-suê và dùng lời khích lệ để làm cho người mạnh mẽ, vì Giô-suê sẽ dẫn dân qua sông và đưa họ vào chiếm hữu xứ con sẽ được ngắm nhìn.” Vì vậy chúng ta ở lại trong thung lũng gần Bết Phê-ô.
Kêu Gọi Phải Vâng Lời
Hỡi Y-sơ-ra-ên! Hãy nghe các quy luật và sắc lệnh tôi sẽ chỉ dạy để anh chị em được sống và tiến vào chiếm hữu đất đai CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ sắp ban cho anh chị em. Đừng thêm gì vào, cũng đừng bớt chi cả, nhưng phải vâng giữ các mạng lệnh của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, là mạng lệnh tôi sắp truyền lại.
Anh chị em đã thấy tận mắt những gì CHÚA đã làm trong vụ Ba-anh Phê-ô. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã tiêu diệt tất cả những người trong vòng anh chị em theo Ba-anh Phê-ô, nhưng ai trung kiên với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, đều còn sống đến ngày nay.
Tôi chỉ dạy anh chị em các quy luật và sắc lệnh CHÚA, Đức Chúa Trời của tôi đã truyền cho tôi, để anh chị em có thể vâng giữ khi đã ở trong xứ anh chị em sẽ vào chiếm hữu. Phải thận trọng vâng giữ các quy luật và sắc lệnh này để nhờ đó các dân tộc khác thấy được sự khôn ngoan hiểu biết của anh chị em, và khi ai nghe các quy luật này cũng nói: “Đây thật là một dân khôn ngoan hiểu biết.” Có một nước nào, dù lớn đến đâu, có các thần ở gần họ như CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta, luôn ở gần bất kỳ khi nào chúng ta cầu khẩn, hay không? Có nước nào, dù lớn đến đâu, có được những quy luật và sắc lệnh công minh như Kinh Luật tôi đang trình bầy cho anh chị em, hay không?
Chỉ cần anh chị em thận trọng giữ mình để đừng quên những điều chính mắt anh chị em đã thấy, và đừng bao giờ để những điều đó lìa khỏi lòng anh chị em. Anh chị em cũng phải truyền dạy các điều ấy lại cho con cái, cháu chắt. Phải nhớ lại ngày anh chị em đứng trước mặt CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em tại Hô-rếp, khi Ngài phán dạy tôi: “Con triệu tập dân chúng đến trước mặt Ta cho họ nghe lời Ta để tập kính sợ Ta suốt những ngày họ sống trên đất và để họ dạy lại cho con cái.” Anh chị em đến gần và đứng ở chân núi trong khi trên núi lửa cháy dữ dội, ngọn cao tận trời với mây đen kịt và bóng tối dày đặc. Từ giữa đám lửa, CHÚA phán dạy anh chị em. Anh chị em nghe tiếng nói nhưng không thấy hình dáng nào cả, chỉ nghe được tiếng thôi. Ngài công bố với anh chị em giao ước của Ngài, tức là Mười Điều Răn, là những điều Ngài truyền cho anh chị em phải vâng giữ, rồi Ngài viết các điều ấy trên hai bảng đá. Lúc đó CHÚA truyền bảo tôi dạy các quy luật và sắc lệnh Ngài cho anh chị em để anh chị em vâng giữ khi ở trong xứ anh chị em sẽ chiếm hữu sau khi qua sông Giô-đanh.
Cấm Thờ Thần Tượng
Khi CHÚA từ trong đám lửa phán dạy anh chị em tại núi Hô-rếp, anh chị em không trông thấy một hình dáng nào cả, vì thế anh chị em phải hết sức giữ mình, đừng sa đọa mà chạm khắc cho mình một pho tượng bất cứ với hình dáng nào, như hình đàn ông, đàn bà, hình súc vật trên mặt đất, hình chim bay trên trời, hình các loài bò trên đất hay hình cá sống dưới nước. Khi nhìn lên trời và thấy mặt trời, mặt trăng, các ngôi sao, tức là đội binh các tinh tú trên trời, anh chị em đừng để mình bị dụ dỗ mà sấp mình thờ lạy các vật đó, vì đó chỉ là những vật CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã phân phối cho mọi dân dưới trời. Riêng phần anh chị em, CHÚA đã nắm lấy và đem anh chị em ra khỏi lò luyện sắt, là xứ Ai-cập, để làm một dân thuộc riêng về Chúa như ngày nay.
Nhưng CHÚA giận tôi vì cớ anh chị em và Ngài đã long trọng thề rằng tôi sẽ không được qua sông Giô-đanh để vào xứ tốt lành CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta sắp ban cho anh chị em làm cơ nghiệp. Thật vậy, tôi sẽ qua đời trong xứ này, và sẽ không qua sông Giô-đanh, nhưng anh chị em sắp qua sông để chiếm hữu lấy một xứ tốt đẹp kia. Phải thận trọng, đừng quên giao ước CHÚA, Đức Chúa Trời đã lập với anh chị em; đừng làm một hình tượng nào với bất cứ hình dáng nào mà CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã cấm ngặt. Vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em là lửa thiêu đốt và là Đức Chúa Trời kỵ tà.
Khi anh chị em đã có con cháu và đã sống nhiều năm trong xứ, nếu anh chị em trở thành sa đọa, chạm khắc tượng thờ dù dưới hình thức nào mà làm điều ác trước mắt CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và khiêu khích chọc giận Ngài, thì hôm nay tôi kêu gọi trời đất chứng giám cho tôi rằng tôi đã cảnh cáo anh chị em. Nếu anh chị em phạm tội chọc giận Chúa, anh chị em sẽ bị tiêu diệt cách nhanh chóng khỏi xứ anh chị em sẽ chiếm hữu sau khi qua sông Giô-đanh. Anh chị em sẽ không sinh sống lâu dài ở đó đâu nhưng chắc chắn sẽ bị tiêu diệt. CHÚA sẽ phân tán anh chị em giữa các dân tộc khác và chỉ có một số ít còn sống sót tại những nơi CHÚA đuổi anh chị em đến. Ở đó anh chị em sẽ thờ lạy những thần bằng gỗ, bằng đá do người ta làm ra, là thần không thấy, không nghe, không ăn, không ngửi được. Nhưng nếu anh chị em tìm kiếm CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, anh chị em sẽ gặp được Ngài khi tìm kiếm Ngài hết lòng và với tất cả linh hồn, nếu anh chị em trở lại với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và sẽ vâng lời Ngài sau khi anh chị em lâm vào cảnh khốn cùng vì tất cả những điều này xảy đến cho anh chị em. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em là Đức Chúa Trời đầy lòng thương xót; Ngài không từ bỏ hay tận diệt anh chị em, cũng không quên giao ước Ngài đã dùng lời thề lập với tổ phụ anh chị em.
CHÚA Là Đức Chúa Trời
Anh chị em thử hỏi quá khứ xa xưa, từ ngày Đức Chúa Trời dựng nên loài người trên đất, thử hỏi từ góc trời này cho đến góc trời kia, xem đã bao giờ có công việc vĩ đại như thế này xảy ra, hay có ai được nghe câu chuyện tương tự như thế này không? Có dân tộc nào được nghe tiếng Đức Chúa Trời phán từ đám lửa như anh chị em đã nghe mà còn sống không? Có bao giờ có thần nào dùng thử nghiệm, dùng dấu kỳ phép lạ, dùng chiến tranh và quyền năng mạnh mẽ, hay dùng những hành động vĩ đại kinh hồn để đem dân tộc này ra khỏi một nước khác, như CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã thực hiện trong xứ Ai-cập ngay trước mắt anh chị em không?
Anh chị em được Ngài cho thấy những việc đó để anh chị em biết rằng CHÚA là Đức Chúa Trời, ngoài Ngài ra không có chúa nào khác. Ngài cho anh chị em nghe tiếng Ngài từ trên trời để khép anh chị em vào kỷ luật. Dưới đất Ngài cũng cho anh chị em thấy trụ lửa lớn và tiếng Ngài từ giữa lửa vang ra. Vì Đức Chúa Trời yêu thương tổ phụ anh chị em và lựa chọn dòng dõi họ nên chính Ngài4:37 Nt: “Sự hiện diện” của Chúa và quyền năng vô hạn của Ngài đã đem anh chị em ra khỏi xứ Ai-cập và đánh đuổi những dân tộc lớn mạnh hơn anh chị em rồi đem anh chị em vào đất của những dân tộc đó và ban đất ấy cho anh chị em làm cơ nghiệp, như anh chị em thấy ngày nay.
Vậy ngày nay anh chị em phải ý thức và ghi khắc vào lòng rằng CHÚA là Đức Chúa Trời của cả trời đất, ngoài Ngài không có thần nào khác. Anh chị em phải vâng giữ mạng lệnh và luật lệ của Ngài do tôi truyền lại ngày nay để anh chị em và con cháu hưởng phước hạnh và sống lâu trên đất mà CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta ban cho anh chị em vĩnh viễn.
Thành Trú Ẩn
Bấy giờ Môi-se để riêng ba thành nằm về phía đông sông Giô-đanh, làm nơi dành cho ai lỡ tay giết người có thể chạy đến trú ẩn nếu không có ác ý trước. Người ấy có thể đến một trong ba thành này để cứu mạng sống mình. Ba thành đó là Bết-se trong sa mạc vùng cao nguyên, dành cho người Ru-bên; Ra-mốt trong Ga-la-át, dành cho người Gát và Gô-lan thuộc Ba-san, dành cho người Ma-na-se.
Giới Thiệu Bộ Luật
Sau đây là bộ luật của Đức Chúa Trời do Môi-se ban hành cho người Y-sơ-ra-ên. Các điều khoản, quy luật và sắc lệnh được Môi-se công bố sau khi họ ra khỏi xứ Ai-cập, lúc họ đang ở trong thung lũng nằm gần Ba-anh Phê-ô, phía đông sông Giô-đanh. Xứ này vốn thuộc Si-hôn vua dân A-mô-rít ở Hết-bôn, là vua đã bị Môi-se và dân Y-sơ-ra-ên đánh bại sau khi họ ra khỏi xứ Ai-cập. Dân Y-sơ-ra-ên đã chiếm xứ này và xứ của Óc, vua Ba-san. Đó là hai vua người A-mô-rít ở phía đông sông Giô-đanh. Vùng này kéo dài từ A-rô-e trên bờ sông cạn Ạt-nôn cho đến núi Si-ri-ôn, tức là núi Hẹt-môn, và bao gồm toàn thung lũng sông Giô-đanh về phía đông đến tận biển A-ra-ba4:49 Biển Chết dưới triền núi Phích-ga.
Mười Điều Răn
Môi-se triệu tập toàn dân Y-sơ-ra-ên và nói với họ: Toàn dân Y-sơ-ra-ên nghe đây các quy luật và sắc lệnh tôi công bố hôm nay, để anh chị em học tập và thực hành. CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã lập giao ước với chúng ta tại Hô-rếp. Ngài không lập giao ước này với tổ tiên chúng ta, nhưng với tất cả chúng ta là những người hôm nay đang sống tại đây. CHÚA đã đối diện phán dạy chúng ta từ trong đám lửa ở trên núi. (Lúc đó tôi đứng giữa CHÚA và anh chị em để truyền lại lời của CHÚA cho anh chị em, vì anh chị em sợ đám lửa không dám lên núi.) Chúa truyền dạy rằng:
“Ta là CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi, Đấng đã đem các ngươi ra khỏi Ai-cập, khỏi đất nô lệ.
Ngoài Ta ra, các ngươi không được thờ các thần khác.
Các ngươi không được chạm khắc cho mình một tượng nào theo hình dạng của bất cứ thứ gì ở trên trời cao, ở trên mặt đất hay ở dưới nước. Các ngươi không được sấp mình thờ phượng các tượng ấy, vì Ta là CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi, Đức Chúa Trời kỵ tà. Ta hình phạt con cháu cho đến thế hệ thứ ba hoặc thứ tư vì tội khước từ Ta của tổ tiên họ, nhưng bầy tỏ tình thương đến ngàn đời cho ai yêu mến Ta và vâng giữ các điều răn Ta.
Các ngươi không được dùng tên CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi cách thiếu tôn kính, vì CHÚA không coi người dùng tên Ngài cách thiếu tôn kính là người vô tội.
Phải nhớ ngày Sa-bát và giữ làm ngày thánh theo mạng lệnh CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi đã truyền dạy các ngươi. Các ngươi phải làm tất cả công việc của mình trong sáu ngày, nhưng ngày thứ bảy là ngày Sa-bát dành cho CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi. Trong ngày đó các ngươi, con trai con gái, tôi trai tớ gái, bò lừa hay bất kỳ loài vật nào, cả đến khách ở trong thành các ngươi đều không được làm việc gì cả, để cho tôi trai tớ gái các ngươi và chính các ngươi được nghỉ ngơi. Hãy nhớ các ngươi vốn là nô lệ trong xứ Ai-cập và CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi đã đem các ngươi ra khỏi xứ đó bằng quyền năng lớn lao. Vì vậy CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi đã truyền lệnh cho các ngươi phải giữ ngày Sa-bát.
Phải hiếu kính cha mẹ, như điều CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi đã truyền dạy, để các ngươi sống lâu và hưởng phước hạnh trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi sắp ban cho.
Không được giết người.
Không được tà dâm.
Không được trộm cắp.
Không được làm chứng dối nghịch người khác.
Không được tham muốn vợ người khác. Các ngươi đừng để lòng tham muốn nhà cửa, đất đai, tôi trai tớ gái, bò lừa hay bất kỳ vật gì thuộc về người khác.”
Đó là các điều răn CHÚA đã lớn tiếng truyền dạy toàn thể hội chúng Y-sơ-ra-ên, ở trên núi từ trong đám lửa, mây đen kịt và bóng tối dày đặc. Ngài không thêm điều gì khác. Sau đó Ngài ghi các điều răn này trên hai bảng đá và trao cho tôi.
Khi anh chị em nghe tiếng nói từ trong bóng tối dày đặc phát ra và thấy núi cháy phừng phừng, các cấp lãnh đạo và các trưởng lão thuộc các bộ tộc đến với tôi và nói: “CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã bày tỏ vinh quang và uy nghi Ngài và chúng tôi có nghe tiếng phán của Ngài từ trong đám lửa. Hôm nay chúng tôi ý thức được rằng người ta có thể còn sống mặc dù được Đức Chúa Trời phán với mình. Nhưng tại sao chúng tôi lại phải chịu nguy cơ mất mạng? Đám lửa hừng này sẽ thiêu hủy chúng tôi, và nếu chúng tôi cứ tiếp tục nghe tiếng của CHÚA, Đức Chúa Trời chúng tôi nữa, chúng tôi sẽ chết.
Có ai là người phàm được nghe tiếng của Đức Chúa Trời hằng sống phán từ trong đám lửa, như chúng tôi nghe mà còn sống không? Xin ông đến gần để nghe tất cả những điều CHÚA, Đức Chúa Trời chúng tôi dạy rồi truyền lại cho chúng tôi, chúng tôi sẽ nghe và vâng theo.”
CHÚA nghe những lời anh chị em nói và Ngài phán dạy tôi: “Ta đã nghe điều dân này nói với con. Những gì họ nói với con đều đúng cả. Ôi, nếu lòng họ cứ kính sợ Ta và luôn vâng giữ mọi điều răn Ta, họ và con cháu họ sẽ được phước mãi mãi!
Con cho họ về trại mình đi. Còn con cứ ở đây với Ta để Ta ban cho con tất cả các mạng lệnh, quy luật và sắc lệnh; con sẽ dạy lại họ để họ làm theo khi đã ở trong xứ Ta sắp ban cho họ.”
Vậy, anh chị em phải thận trọng thi hành những điều CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã truyền dạy; đừng làm lệch qua phải hay qua trái, nhưng phải theo đúng đường lối CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã truyền để được sống, được thịnh vượng và trường thọ trong xứ anh chị em sắp chiếm hữu.
Kính Yêu CHÚA, Đức Chúa Trời Các Ngươi
Đây là các điều răn, quy luật và sắc lệnh CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã truyền tôi dạy cho anh chị em vâng giữ khi sinh sống trong xứ anh chị em sẽ chiếm hữu sau khi qua sông Giô-đanh, để anh chị em và con cháu anh chị em biết kính sợ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em suốt thời gian sống trên đất và nhờ giữ các mạng lệnh, điều răn đó, anh chị em sẽ được sống lâu. Anh chị em Y-sơ-ra-ên! Anh chị em hãy nghe và cẩn thận làm theo để anh chị em được phước hạnh và trở nên đông đúc trong xứ tràn trề sữa và mật ong, như CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ tiên đã hứa với anh chị em.
Toàn dân Y-sơ-ra-ên hãy nghe đây! CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta là CHÚA có một không hai. Phải hết lòng, hết linh hồn, hết sức yêu kính CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Anh chị em phải ghi lòng tạc dạ các điều răn tôi truyền lại cho anh chị em hôm nay. Phải ân cần dạy dỗ con cái những điều này, dạy chúng khi ngồi ở nhà cũng như khi đang đi đường, khi đi ngủ cũng như khi thức dậy. Phải buộc lời này vào tay như một biểu hiệu và đeo trên trán để nhớ. Phải viết lời này trên khung cửa nhà và trên cổng thành.
Khi CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã đem anh chị em vào xứ mà Ngài đã thề hứa ban cho tổ phụ chúng ta là Áp-ra-ham, Y-sác, Gia-cốp và cho anh chị em chiếm hữu những thành to lớn giàu có không do anh chị em kiến thiết, nhà cửa đầy dẫy những vật tốt đẹp không do anh chị em mua sắm; giếng nước không do anh chị em đào, vườn nho và vườn ô-liu không do anh chị em trồng, và khi được ăn uống thỏa thích, anh chị em phải cẩn thận đừng quên CHÚA, là Đấng đã đem anh chị em ra khỏi Ai-cập là đất nô lệ.
Phải kính sợ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, chỉ phục vụ một mình Ngài và lấy danh Ngài mà thề nguyện. Đừng theo các thần khác, là thần của các dân tộc lân bang; vì CHÚA, Đức Chúa Trời, Đấng hiện diện giữa anh chị em, là Đức Chúa Trời kỵ tà, nếu anh chị em thờ các thần khác, cơn thịnh nộ của Ngài sẽ nổi dậy nghịch với anh chị em và Ngài sẽ tiêu diệt anh chị em khỏi mặt đất. Vậy đừng thử thách CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em như anh chị em đã làm tại Ma-sa. Phải nhất quyết tuân hành các điều răn của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em cùng với các điều khoản và mạng lệnh tôi đã truyền lại. Phải làm những việc gì CHÚA cho là đúng và tốt, như vậy anh chị em mới được phước và có thể vào chiếm lấy xứ tốt đẹp CHÚA đã thề hứa ban cho các tổ phụ, và mọi quân thù cũng sẽ bị quét sạch như CHÚA đã hứa.
Sau này, khi con cái anh chị em hỏi: “Các điều khoản, quy luật và sắc lệnh CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã truyền có ý nghĩa gì?” Anh chị em sẽ trả lời: “Ngày xưa chúng ta là nô lệ của Pha-ra-ôn trong xứ Ai-cập, nhưng CHÚA đã dùng tay quyền năng đem chúng ta ra khỏi Ai-cập. Chúng ta đã thấy CHÚA làm nhiều dấu kỳ phép lạ rất lớn và rất khủng khiếp để hình phạt Ai-cập, Pha-ra-ôn và cả hoàng gia. Nhưng Ngài đem chúng ta ra khỏi xứ đó và dẫn chúng ta vào xứ Ngài đã thề hứa với các tổ phụ và ban cho chúng ta xứ này. CHÚA có truyền dạy chúng ta phải tuân hành tất cả các mạng lệnh này và kính sợ CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta, để chúng ta được thịnh vượng và sống còn như ngày hôm nay. Nếu chúng ta thận trọng vâng theo tất cả điều răn này của CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta, chúng ta được kể là công chính.”
Đánh Đuổi Các Dân Tộc Trong Xứ Ca-na-an
Khi CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đem anh chị em vào để chiếm hữu đất hứa và đánh đuổi trước mắt anh chị em các dân Hê-tít, Ghi-rê-ga-sít, A-mô-rít, Ca-na-an, Phê-rê-sít, Hê-vít và Giê-bu-sít là bảy dân tộc lớn mạnh hơn anh chị em. Khi CHÚA, Đức Chúa Trời trao họ cho anh chị em và anh chị em đã chiến thắng, phải hoàn toàn tiêu diệt họ cách không thương xót và đừng ký kết giao ước với họ. Đừng kết thông gia với họ, đừng gả con gái cho con trai họ cũng đừng cưới con gái họ cho con trai anh chị em, vì họ sẽ dụ dỗ con trai anh chị em từ bỏ CHÚA để đi theo và phục vụ các thần của họ, mà làm cho cơn thịnh nộ của CHÚA phừng cháy và tiêu diệt anh chị em cách nhanh chóng. Đây là cách anh chị em phải đối xử với họ: phá đổ các bàn thờ, đập nát các tượng đá, chặt gẫy các trụ A-sê-ra và thiêu các hình tượng của họ trong lửa, vì anh chị em là một dân tộc thánh thuộc riêng về CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Anh chị em đã được Ngài lựa chọn trong tất cả các dân tộc trên đất để làm dân CHÚA và cơ nghiệp quý báu của Ngài.
CHÚA thương xót và lựa chọn anh chị em không phải vì anh chị em đông hơn các dân khác, thực ra anh chị em là dân tộc ít người nhất. Nhưng vì CHÚA thương yêu anh chị em và vì giữ lời thề với các tổ phụ mà Ngài dùng tay quyền năng cứu chuộc và đem anh chị em ra khỏi đất nô lệ, khỏi quyền lực của Pha-ra-ôn, vua Ai-cập. Như vậy, anh chị em phải ý thức rằng CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em là Đức Chúa Trời độc nhất: Ngài là Đức Chúa Trời thành tín, giữ giao ước và tình yêu thương của Ngài đến cả ngàn thế hệ cho người nào kính yêu Chúa và vâng theo mạng lệnh Ngài. Nhưng ai từ bỏ Ngài sẽ bị Ngài báo ứng ngay lập tức bằng cách tiêu diệt người ấy, vì Ngài không trì hoãn nhưng báo ứng ngay lập tức người nào từ khước Ngài.
Vì vậy anh chị em phải cẩn thận làm theo các điều răn, quy luật và sắc lệnh tôi truyền lại hôm nay.
Nếu anh chị em để ý và cẩn thận làm theo các luật lệ này, CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ giữ giao ước và tình yêu thương với anh chị em, như Ngài đã thề với các tổ phụ. Chúa sẽ yêu thương, ban phước và tăng gia nhân số anh chị em. Chúa sẽ ban phước cho con cháu anh chị em, cho thổ sản ngoài đồng kể cả ngũ cốc, rượu nho và dầu, cho các con mới sinh của bầy bò và bầy chiên tại trong xứ Ngài thề hứa với các tổ tiên là sẽ ban cho anh chị em. Anh chị em sẽ được phước hơn mọi dân tộc khác, sẽ không một người nào, dù nam hay nữ, bị son sẻ và không một súc vật nào không có khả năng sinh sản. CHÚA sẽ giữ cho anh chị em khỏi mắc bệnh tật. Ngài không giáng trên anh chị em các chứng bệnh hiểm nghèo anh chị em đã thấy trong xứ Ai-cập, nhưng sẽ giáng các chứng bệnh ấy cho những người nào thù ghét anh chị em. Anh chị em phải tiêu diệt hoàn toàn các dân tộc CHÚA trao vào tay anh chị em. Đừng thương xót họ cũng đừng phục vụ các thần của họ, vì nếu làm như vậy anh chị em sẽ bị mắc bẫy.
Anh chị em có thể tự nhủ thầm: “Những dân tộc này mạnh hơn chúng ta, làm sao chúng ta đánh đuổi họ được?” Anh chị em đừng sợ họ nhưng phải nhớ rõ những gì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã làm cho Pha-ra-ôn và cho cả xứ Ai-cập. Chính mắt anh chị em đã thấy những cuộc thử thách lớn lao, những dấu kỳ phép lạ và cánh tay quyền năng của CHÚA đã đưa ra để đem anh chị em ra khỏi Ai-cập. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em cũng sẽ làm như vậy cho những dân tộc anh chị em đang sợ. Ngoài ra, CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ sai ong vò vẽ đến trên họ đến nỗi những người sống sót đang tìm chỗ trốn cũng sẽ bị tiêu diệt hết. Đừng sợ hãi họ, vì CHÚA, Đức Chúa Trời đang ở giữa anh chị em là Đức Chúa Trời vĩ đại và đáng kính sợ. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ lần lần đánh đuổi các dân tộc ấy trước mắt anh chị em. Ngài không cho phép anh chị em diệt tất cả các dân tộc ấy cùng một lúc, vì nếu làm vậy các thú rừng sẽ sinh sôi nẩy nở xung quanh anh chị em. Nhưng CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em chắc chắn sẽ giao phó họ cho anh chị em, làm cho họ hoang mang, hoảng sợ cho đến khi bị tiêu diệt hết. Ngài sẽ trao vua các nước ấy vào tay anh chị em và anh chị em sẽ xóa sạch tên họ khỏi dưới trời. Không một ai có thể chống cự anh chị em và anh chị em sẽ tiêu diệt họ hết. Anh chị em phải thiêu hủy các thần tượng của họ. Đừng tham lam và chiếm giữ cho mình bạc vàng dùng bọc trên các tượng này kẻo anh chị em mắc bẫy vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ghê tởm những thứ đó. Đừng đem các thứ đáng ghê tởm vào nhà anh chị em để lãnh họa diệt vong. Phải ghê tởm và ghét các thứ này là thứ để dành cho lửa thiêu hủy.
Đừng Quên CHÚA
Anh chị em phải cẩn thận làm theo tất cả điều răn tôi truyền lại hôm nay để anh chị em được sống còn, được gia tăng nhân số và có thể vào chiếm hữu đất mà CHÚA đã thề hứa cho các tổ phụ. Phải nhớ rằng trong bốn mươi năm CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã dẫn anh chị em băng qua sa mạc; cho anh chị em gặp bao nhiêu gian nan để thử lòng anh chị em, xem anh chị em có vâng giữ các điều răn của Ngài không. Ngài để cho anh chị em khổ sở vì đói rồi nuôi anh chị em bằng ma-na là thứ anh chị em và tổ tiên chưa hề biết, để dạy cho anh chị em biết rằng người ta sống không phải chỉ nhờ bánh mà thôi, nhưng nhờ mọi lời từ miệng CHÚA phán ra. Trong bốn mươi năm áo quần anh chị em không sờn rách, chân không sưng phù. Anh chị em phải ý thức rằng CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em áp dụng kỷ luật với anh chị em như một người cha áp dụng kỷ luật với con trai mình.
Phải vâng theo các mạng lệnh của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, đi theo đường lối Ngài và yêu kính Ngài. Vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp đem anh chị em vào một xứ tốt đẹp, xứ nhiều thác nước và suối nước tuôn chảy trên đồi núi và trong các thung lũng, xứ đầy dẫy lúa mì, lúa mạch, nho, vả, thạch lựu, dầu ô-liu và mật ong; xứ có thức ăn dư dật và anh chị em sẽ không thiếu một thứ gì; xứ với đá đầy sắt và anh chị em sẽ đào mỏ đồng trên các đồi.
Khi đã ăn uống no nê thỏa thích, anh chị em phải ca ngợi CHÚA vì Ngài đã ban xứ tốt đẹp cho anh chị em. Phải cẩn thận, đừng quên CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và phải vâng giữ các điều răn, sắc lệnh và quy luật Ngài bảo tôi truyền lại cho anh chị em hôm nay. Đừng để khi đã ăn uống thỏa thích, đã xây cất nhà cửa tốt đẹp, đã có nơi ăn chốn ở vững vàng, khi các bầy gia súc sinh sản thêm nhiều, bạc vàng và tài sản gia tăng, phải cẩn thận, đừng lên mặt kiêu căng và quên CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, là Đấng đã đem anh chị em ra khỏi Ai-cập là đất nô lệ. Ngài đã dẫn dắt anh chị em băng qua sa mạc mênh mông kinh khiếp, khô khan không nước uống, đầy rắn độc và bò cạp, nhưng Ngài khiến nước từ vầng đá tuôn ra cho anh chị em. Ngài ban cho anh chị em ma-na làm lương thực, là thức ăn tổ tiên anh chị em chưa hề biết; Ngài cho anh chị em chịu gian nan để thử thách anh chị em và đến cuối cùng ban phước hạnh cho anh chị em. Đừng tự nhủ rằng: “Nhờ quyền năng và sức mạnh ta, ta đã tạo nên cơ nghiệp này.” Nhưng phải tưởng nhớ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em vì chính Ngài đã ban cho anh chị em khả năng để tạo dựng sự nghiệp với mục đích thực hiện giao ước Ngài đã thề hứa với các tổ tiên.
Hễ khi nào anh chị em quên CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em để theo các thần khác, sấp mình thờ lạy các thần ấy, thì hôm nay tôi quả quyết rằng anh chị em chắc chắn sẽ bị tiêu diệt. CHÚA tiêu diệt các dân tộc kia trước mặt anh chị em thế nào, Ngài cũng sẽ tiêu diệt anh chị em thế ấy nếu anh chị em không vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em.
Không Phải Nhờ Đức Công Chính Của Dân Y-sơ-ra-ên
Anh chị em Y-sơ-ra-ên nghe đây! Anh chị em sắp qua sông Giô-đanh để vào đánh đuổi những dân tộc lớn mạnh hơn anh chị em, với những thành có tường lũy cao tận trời. Họ là những giống dân cao lớn mạnh khỏe, con cháu A-na-kim. Anh chị em đã biết về họ vì có nghe nói rằng: “Ai có thể đương đầu với dân A-na-kim?” Nhưng anh chị em biết chắc rằng CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta là Đấng đi trước anh chị em như một đám lửa thiêu hủy. Chính Chúa sẽ hủy diệt họ; Ngài sẽ làm cho họ khuất phục trước mặt anh chị em để anh chị em đánh đuổi và tiêu diệt họ cách nhanh chóng, như CHÚA đã hứa với anh chị em.
Sau khi CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã đánh đuổi họ trước mặt anh chị em, anh chị em đừng tự nhủ rằng: “Nhờ đức công chính của ta nên CHÚA đã đem ta đến đây để chiếm hữu đất này.” Không, chính vì tội ác của các dân tộc này mà CHÚA sẽ đánh đuổi họ trước mắt anh chị em. Không phải nhờ đức công chính hay lòng trung thực mà anh chị em sẽ được chiếm hữu đất hứa đâu, nhưng vì tội ác các dân tộc này nên CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ đánh đuổi họ để thực hiện điều Ngài đã thề với tổ phụ anh chị em là Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp. Như vậy, phải ý thức rằng không phải nhờ anh chị em công chính mà CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ ban xứ tốt đẹp này cho anh chị em đâu, vì anh chị em là một dân tộc cứng cổ.
Bò Con Vàng
Phải nhớ điều này và đừng bao giờ quên rằng anh chị em đã chọc giận CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em trong sa mạc. Từ ngày rời Ai-cập cho đến ngày nay, anh chị em luôn luôn phản nghịch chống CHÚA. Tại Hô-rếp, anh chị em đã khiêu khích cơn thịnh nộ của CHÚA làm Ngài muốn sẵn sàng tiêu diệt anh chị em. Lúc đó tôi lên núi nhận hai bảng đá, là bảng ghi chép giao ước CHÚA đã lập với anh chị em. Tôi ở trên núi bốn mươi ngày và bốn mươi đêm, không ăn bánh cũng không uống nước. CHÚA ban cho tôi hai bảng đá trên đó ngón tay Đức Chúa Trời có ghi chép tất cả các điều răn CHÚA đã công bố với anh chị em từ giữa đám lửa ở trên núi, trong ngày toàn dân hội họp.
Cuối thời gian bốn mươi ngày bốn mươi đêm, CHÚA trao cho tôi hai bảng đá, là hai bảng giao ước, và phán dạy tôi: “Con phải xuống núi lập tức vì dân con đem ra khỏi xứ Ai-cập đã sa đọa. Chẳng mấy chốc họ đã từ bỏ những điều Ta truyền dạy và đã đúc cho mình một hình tượng.”
CHÚA cũng bảo tôi: “Ta đã thấy rõ dân này là một dân cứng cổ. Con để Ta tiêu diệt họ, xóa sạch tên họ khỏi dưới trời, và Ta sẽ làm cho con trở nên một dân tộc mạnh mẽ và đông đúc hơn họ.”
Tôi quay lại và xuống núi, khi lửa đang hực cháy, trong hai tay tôi có cầm hai bảng giao ước. Tôi nhìn thấy anh chị em đã phạm tội chống nghịch CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em: anh chị em đã đúc cho mình một pho tượng hình bò con. Chẳng mấy chốc anh chị em đã bỏ đường lối CHÚA đã truyền cho. Vì vậy tôi ném hai bảng đá vỡ tan từng mảnh trước mắt anh chị em.
Sau đó tôi lại phủ phục trước CHÚA trong bốn mươi ngày, bốn mươi đêm, như lần trước, không ăn bánh cũng không uống nước vì tất cả các tội lỗi lớn lao anh chị em đã phạm; anh chị em đã làm điều ác dưới mắt CHÚA và khiêu khích cơn giận của Ngài. Tôi sợ cơn giận và thịnh nộ của CHÚA vì Ngài đã giận đến độ định tiêu diệt anh chị em. Nhưng một lần nữa CHÚA nhậm lời tôi. CHÚA cũng giận A-rôn đến độ muốn giết ông ấy, nhưng lúc đó tôi cũng cầu nguyện cho A-rôn. Tôi đem vật tội lỗi của anh chị em là tượng bò con và thiêu nó trong lửa rồi nghiền nó ra bột mịn như bụi và đổ bụi đó vào dòng suối từ núi chảy xuống.
Anh chị em cũng khiêu khích cơn giận của CHÚA tại Tha-bê-ra; Ma-sa và Kíp-rốt Ha-tha-va.
Còn khi CHÚA bảo anh chị em rời Ca-đê Ba-nê-a và phán dạy: “Các ngươi đi lên, chiếm hữu xứ Ta đã ban cho các ngươi,” anh chị em đã chống nghịch mạng lệnh của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em vì không tin tưởng cũng không vâng lời Ngài. Từ khi biết anh chị em đến nay, lúc nào tôi cũng thấy anh chị em phản nghịch CHÚA.
Tôi đã phủ phục bốn mươi ngày bốn mươi đêm trước CHÚA vì Ngài có nói sẽ tiêu diệt anh chị em. Lúc đó tôi cầu nguyện: “Lạy CHÚA Toàn Năng, xin CHÚA đừng tiêu diệt dân CHÚA, là cơ nghiệp CHÚA, đã được CHÚA cứu chuộc khi CHÚA dùng quyền năng uy nghi vĩ đại đem họ ra khỏi xứ Ai-cập. Xin CHÚA nhớ lại các tôi tớ CHÚA là Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp. Xin CHÚA bỏ qua sự cứng đầu cứng cổ, gian ác và tội lỗi của dân này, nếu không, dân xứ Ai-cập, là xứ CHÚA đã đem chúng con ra, sẽ nói rằng: ‘Vì CHÚA không thể đem họ vào đất Ngài đã hứa với họ và vì Ngài ghét họ, nên đem họ vào sa mạc để giết hết.’ Dân này là dân CHÚA, là cơ nghiệp CHÚA đã được CHÚA dùng quyền năng vĩ đại đem họ ra khỏi Ai-cập.”
Làm Lại Hai Bảng Đá Giống Hai Bảng Trước
Lúc đó CHÚA phán dạy tôi: “Con đục hai bảng đá giống hai bảng trước và đem lên núi gặp Ta. Con cũng đóng một cái rương bằng gỗ. Ta sẽ viết trên hai bảng đá những lời đã có trên hai bảng trước con đã đập vỡ. Rồi con mang hai bảng đá về để trong rương.”
Vậy tôi đóng một cái rương bằng gỗ xiêm, đục hai bảng đá giống hai bảng trước và lên núi với hai bảng đá trong tay. CHÚA viết trên hai bảng đá đó những gì Ngài đã viết trên hai bảng trước, tức là Mười Điều Răn Ngài đã công bố cho anh chị em từ giữa đám lửa trên núi, vào ngày toàn dân hội họp. Rồi CHÚA trao hai bảng đá đó cho tôi. Tôi xuống núi, đem hai bảng đá để trong rương tôi đã đóng theo lệnh của CHÚA, nay vẫn còn đây.
(Dân Y-sơ-ra-ên ra đi từ giếng của người Gia-can đến Mô-sê-ra. Tại đó A-rôn qua đời và được chôn cất. Con A-rôn là Ê-lê-a-sa thay thế người làm thầy tế lễ. Từ đó dân Y-sơ-ra-ên đi đến Gút-gô-đa, rồi đến Dốt-ba-tha là xứ có nhiều suối nước. Lúc đó CHÚA để riêng bộ tộc Lê-vi để khiêng Rương Giao Ước của CHÚA, để chầu chực trước mặt CHÚA và phục vụ Ngài trong tư cách thầy tế lễ và để nhân danh Ngài chúc phước cho dân. Họ vẫn còn đảm trách những chức vụ đó ngày nay. Đó là lý do tại sao người Lê-vi không chia một phần cơ nghiệp với các anh em mình, vì CHÚA là cơ nghiệp của họ, như CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã phán dạy họ.)
Tôi ở trên núi bốn mươi ngày bốn mươi đêm như lần thứ nhất, và lần này CHÚA cũng nhậm lời tôi, Ngài từ bỏ ý định tiêu diệt anh chị em. CHÚA bảo tôi: “Con đứng dậy, tiếp tục hướng dẫn dân này đi vào chiếm hữu xứ Ta ban cho họ như Ta đã thề hứa với các tổ phụ họ.”
Kính Sợ CHÚA
Và giờ đây, hỡi anh chị em Y-sơ-ra-ên! Điều CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đòi hỏi là: kính sợ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, đi theo đường lối Ngài, kính yêu và phục vụ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em với tất cả tấm lòng và tất cả linh hồn, vâng giữ các điều răn và mạng lệnh tôi truyền lại cho anh chị em hôm nay để anh chị em được phước hạnh.
Tất cả các tầng trời, kể cả các tầng trời cao hơn hết, cùng với trái đất và mọi vật trên đất đều thuộc về CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Thế mà Ngài đem lòng thương tổ phụ anh chị em, yêu mến họ và trong số các dân tộc Ngài đã lựa chọn anh chị em là con cháu họ, như ngày hôm nay. Vì vậy anh chị em phải hết lòng vâng phục CHÚA10:16 Nt: cắt bì tấm lòng và đừng cứng đầu cứng cổ nữa. Vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em là Thần của các thần, CHÚA của các Chúa, là Đức Chúa Trời vĩ đại, quyền năng, đáng kính sợ. Ngài không thiên vị và không nhận hối lộ. Ngài bênh vực kẻ mồ côi, người góa bụa, yêu mến ngoại kiều, cho họ bánh ăn áo mặc. Anh chị em phải thương yêu ngoại kiều vì chính anh chị em vốn là ngoại kiều trong xứ Ai-cập. Anh chị em phải kính sợ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và phục vụ Ngài, yêu Ngài tha thiết, bám chặt vào Ngài và lấy danh Ngài để thề nguyện. Ngài là Đấng anh chị em tôn vinh ca tụng, Ngài là Đức Chúa Trời của anh chị em, Đấng đã làm những việc vĩ đại phi thường chính mắt anh chị em đã chứng kiến. Khi xuống Ai-cập, tổ tiên anh chị em chỉ có tất cả bảy mươi người, nhưng bây giờ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã làm cho anh chị em đông như sao trên trời.
Kính Yêu Và Phục Vụ CHÚA
Vậy anh chị em phải luôn luôn kính yêu CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và giữ trọn những điều Ngài truyền dạy, cùng với các mạng lệnh, luật lệ và điều răn của Ngài. Hôm nay anh chị em phải nhớ rằng tôi không nói với con cái anh chị em là những người chưa được thấy và chưa kinh nghiệm kỷ luật của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, chưa biết sự uy nghi Ngài, quyền năng vô hạn của Ngài; cũng không thấy các phép lạ và các công việc Ngài đã làm trong xứ Ai-cập, để hình phạt từ Pha-ra-ôn vua Ai-cập cho đến toàn thể dân chúng; điều Ngài đã làm cho đạo quân Ai-cập, cho ngựa và xe bằng cách dùng nước Biển Đỏ nhận chìm và tiêu diệt họ trong khi họ rượt đuổi anh chị em. Con cái anh chị em cũng không thấy những điều Chúa làm cho anh chị em trong sa mạc mãi cho đến lúc anh chị em đến được chỗ này; kể cả việc Chúa làm cho Đa-than và A-bi-ram, các con trai của Ê-li-áp người Ru-bên, khi đất hả miệng ra nuốt họ cùng với mọi người trong gia đình họ, lều trại và tất cả những gì thuộc về họ, khi họ đang ở giữa toàn dân Y-sơ-ra-ên. Nhưng chính anh chị em đã thấy tận mắt các công việc phi thường đó mà CHÚA đã làm.
Vì vậy anh chị em phải vâng giữ các điều răn tôi truyền lại cho anh chị em hôm nay, để anh chị em có đủ sức mạnh đi vào chiếm lấy xứ anh chị em sẽ tiếp nhận khi qua sông Giô-đanh, và để cho anh chị em được sống lâu trên đất mà CHÚA thề hứa ban cho các tổ phụ và dòng dõi họ, là đất đầy tràn sữa và mật ong. Xứ anh chị em sẽ vào chiếm hữu không giống xứ Ai-cập, nơi anh chị em từ đó ra đi, vì ở Ai-cập sau khi gieo giống anh chị em phải dùng chân làm công tác thủy lợi như chăm sóc vườn tược. Nhưng xứ anh chị em sẽ chiếm hữu sau khi qua sông Giô-đanh là xứ có núi đồi và thung lũng được mưa trời nhuần tưới, là xứ được chính CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em chăm sóc. CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta liên tục để mắt đến xứ ấy, từ đầu năm đến cuối.
Nếu anh chị em trung tín vâng giữ các điều răn tôi truyền lại cho anh chị em hôm nay, tức là hết lòng hết linh hồn kính yêu CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và phục vụ Ngài, Ngài sẽ cho mưa xuống trên xứ đúng mùa, cả mưa vào mùa thu lẫn mưa vào mùa xuân để anh chị em thu hoạch hoa màu, rượu mới và dầu. Ngài cũng cho cỏ xanh tốt ngoài đồng để nuôi gia súc, và anh chị em sẽ được ăn uống thỏa thích.
Phải cẩn thận để anh chị em khỏi bị dụ dỗ mà xây bỏ Chúa và sấp mình thờ lạy các thần khác. Khi đó, cơn giận của CHÚA sẽ cháy phừng, Ngài sẽ đóng trời lại để mưa không sa xuống, đất đai không sinh sản hoa màu và anh chị em sẽ chết sớm trong xứ tốt đẹp CHÚA sẽ ban cho anh chị em. Anh chị em phải ghi khắc các lời tôi nói vào tấm lòng và tâm trí, buộc vào tay như biểu hiệu và đeo trước trán. Phải đem các lời này dạy cho con cái, nhắc nhở khi ngồi ở nhà cũng như khi đi dọc đường, khi nằm ngủ cũng như khi thức dậy. Phải viết các lời này trên khung cửa nhà và trên cổng thành, Như vậy, hễ khi nào còn bầu trời trên trái đất, anh chị em và dòng dõi con cháu sẽ còn ở mãi trong xứ CHÚA hứa ban cho tổ phụ anh chị em. Nếu anh chị em cẩn thận vâng giữ và thực hành các điều răn tôi truyền lại cho anh chị em, tức là kính yêu CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, đi theo mọi đường lối Ngài và giữ mối liên hệ chặt chẽ với Ngài, thì CHÚA sẽ đánh đuổi các dân tộc này trước mắt anh chị em và anh chị em sẽ chiếm hữu lãnh thổ của những dân tộc lớn mạnh hơn anh chị em. Bất kỳ nơi nào bàn chân anh chị em giẫm lên sẽ thuộc về anh chị em. Lãnh thổ của anh chị em sẽ kéo dài từ sa mạc cho đến Li-ban, từ sông Ơ-phơ-rát cho đến Biển Tây11:24 Địa Trung Hải Không một ai có thể đương đầu với anh chị em, CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ giáng kinh hoàng sợ hải lên trên toàn xứ, tại mỗi nơi nào anh chị em đi đến, như Ngài đã hứa với anh chị em.
Xin anh chị em chú ý! Hôm nay tôi để anh chị em chọn lựa giữa phước lành và nguyền rủa: Anh chị em sẽ được phước lành, nếu anh chị em vâng giữ các điều răn của CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta mà tôi truyền lại cho anh chị em hôm nay; hoặc anh chị em sẽ bị nguyền rủa, nếu anh chị em không vâng giữ các điều răn của CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta, quay đầu khỏi các điều răn của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em để đi theo các thần khác, là thần anh chị em chưa hề biết. Khi CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã đem anh chị em vào chiếm hữu đất hứa, anh chị em phải công bố phước lành trên núi Ga-ri-xim và lời nguyền rủa trên núi Ê-banh. Hai núi này nằm bên kia sông Giô-đanh, bên kia con đường đi về hướng mặt trời lặn, gần những cây sồi ở Mô-rê, kế cận với Ghinh-ganh trong lãnh thổ của những người Ca-na-an sống trong xứ A-ra-ba. Anh chị em sắp qua sông Giô-đanh để vào chiếm hữu xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ ban cho anh chị em. Khi đã chiếm lấy xứ và sinh sống ở đó, anh chị em phải quyết tâm vâng giữ các quy luật và sắc lệnh tôi truyền lại hôm nay.
Chỗ Thờ Phượng Duy Nhất
Đây là các mạng lệnh và luật lệ anh chị em phải cẩn thận làm theo suốt thời gian sinh sống trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ đã cho anh chị em chiếm hữu. Phải tiêu diệt hoàn toàn mọi địa điểm các dân tộc anh chị em sẽ đánh đuổi, nơi thờ lạy các thần của họ, hoặc trên núi cao, trên các ngọn đồi hay dưới các lùm cây rậm. Phải phá các bàn thờ, đập nát các tượng đá, thiêu đốt các trụ thờ A-sê-ra, triệt hạ các hình tượng của các thần đó và xóa sạch danh tính các thần khỏi địa điểm đó.
Đừng theo cách thức các dân tộc đó để thờ phượng CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Nhưng anh chị em phải tìm về địa điểm CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ chọn giữa các bộ tộc Y-sơ-ra-ên để làm nơi Chúa ngự và đặt Danh Ngài. Đó là chỗ anh chị em phải về thờ phượng, và đem đến các tế lễ thiêu, các sinh tế, các lễ vật phần mười, cùng với lễ vật đặc biệt là những gì anh chị em thề nguyện hiến dâng, tế lễ tự nguyện, và con đực đầu lòng của bầy bò và bầy chiên dê. Tại đó, trước sự hiện diện của CHÚA, anh chị em sẽ cùng gia đình mình ăn uống và hoan hỉ về mọi việc tay mình làm, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã ban phước lành cho anh chị em.
Đừng làm như anh chị em hiện đang làm ở đây, ai thấy gì phải là làm. Bây giờ anh chị em chưa đạt đến nơi an nghỉ và chưa được hưởng cơ nghiệp CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ ban cho. Nhưng anh chị em sẽ qua sông Giô-đanh, sẽ định cư trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp ban cho anh chị em làm cơ nghiệp, và Ngài sẽ cho anh chị em được an nghỉ và được bảo vệ an ninh, không còn bị quân thù bao quanh nữa. Khi đó, anh chị em sẽ đem các tế lễ thiêu, các sinh tế, các lễ vật phần mười để dâng hiến, các lễ vật đặc biệt, cùng mọi lễ vật tốt nhất anh chị em thề nguyện dâng lên CHÚA, đến địa điểm CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ chọn làm nơi đặt danh Ngài. Tại đó, anh chị em cùng với con trai con gái, tôi trai tớ gái và người Lê-vi ở cùng thành với anh chị em, là những người không nhận phần hay cơ nghiệp riêng, sẽ hoan hỉ trước mặt CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Phải cẩn thận đừng dâng các lễ vật và tế lễ thiêu tại nơi nào anh chị em thích, nhưng chỉ dâng tại địa điểm CHÚA sẽ chọn trên lãnh thổ của một bộ tộc, và tại địa điểm này anh chị em sẽ làm theo mọi điều tôi truyền dạy.
Tuy nhiên, anh chị em có thể giết thú vật tại bất kỳ nơi nào anh chị em thích và ăn thịt như ăn thịt hươu nai và tùy theo phước lành CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho. Cả người tinh sạch lẫn người không tinh sạch đều có thể ăn thịt này. Anh chị em không được ăn huyết, nhưng phải đổ huyết ra trên đất như nước vậy. Anh chị em không được phép ăn trong thành mình phần mười của hoa màu, rượu nho mới và dầu, hay con đực đầu lòng của bầy bò và chiên dê; hay lễ vật thề nguyện, tự nguyện và lễ vật đặc biệt. Nhưng anh chị em, con trai con gái, tôi trai tớ gái anh chị em và người Lê-vi ở cùng thành với anh chị em phải ăn các lễ vật này trong sự hiện diện của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em tại địa điểm Ngài sẽ chọn, và anh chị em sẽ hoan hỉ trước mặt CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em về mọi việc tay mình làm. Phải cẩn thận, không được bỏ quên người Lê-vi suốt thời gian anh chị em sinh sống trong xứ.
Khi CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã mở rộng bờ cõi cho anh chị em như Ngài đã hứa; nếu anh chị em nói: “Tôi sẽ ăn thịt,” vì anh chị em thèm ăn thịt thì anh chị em được ăn tùy thích. Nếu địa điểm CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em lựa chọn để đặt danh Ngài ở quá xa chỗ anh chị em ở, anh chị em có thể giết bò hay chiên trong các bầy vật CHÚA ban cho anh chị em, như tôi đã truyền dạy, và khi đang ở trong thành mình anh chị em có thể ăn bao nhiêu tùy thích, như ăn hươu nai vậy. Cả người không tinh sạch lẫn người tinh sạch đều có phép ăn. Nhưng nhất quyết không được ăn huyết, vì huyết là sự sống nên không được ăn sự sống cùng với thịt. Anh chị em không được ăn huyết, nhưng phải đổ huyết ra trên đất như nước vậy. Đừng ăn huyết để cho anh chị em và con cái được hạnh phúc, vì đã làm một điều chính đáng đẹp lòng CHÚA.
Anh chị em phải đem các thú vật anh chị em đã biệt riêng cho Chúa hoặc hứa nguyện dâng lên Chúa, đến địa điểm CHÚA sẽ chọn. Tại đó, anh chị em dâng tế lễ thiêu gồm cả thịt và huyết trên bàn thờ của CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta. Khi dâng những tế lễ khác, anh chị em đổ huyết con sinh tế ra trên bàn thờ của CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta, còn thịt anh chị em được phép ăn. Phải cẩn thận vâng giữ các luật lệ tôi truyền lại cho anh chị em đây, vì khi làm điều tốt đẹp ngay thẳng như vậy đẹp lòng CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta, anh chị em và con cháu sẽ luôn luôn được phước hạnh.
CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ triệt hạ các quốc gia anh chị em sắp tiến đánh và chiếm hữu. Nhưng khi đã đánh đuổi các dân tộc này và đã định cư trên lãnh thổ của họ, anh chị em phải thận trọng để sau khi họ bị tiêu diệt, anh chị em sẽ không bị mắc bẫy. Đừng tìm biết về các thần của họ mà nói rằng: “Các dân tộc này phục vụ thần của họ cách nào, chúng ta sẽ bắt chước như vậy.” Anh chị em cũng không được thờ phượng CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em theo cách các dân tộc này thờ thần của họ, vì họ có những hành động ghê tởm CHÚA ghét, thậm chí đem con trai con gái thiêu sống để tế thần.
Anh chị em phải lưu ý làm đúng theo mọi điều tôi truyền dạy, không được thêm bớt gì cả.
Đừng Thờ Phượng Các Thần Khác
Nếu một tiên tri, hay một người dùng giấc mộng để tiên đoán, xuất hiện giữa anh chị em và báo trước một điềm lạ hay phép lạ; và nếu việc người này báo trước thực sự xảy ra, rồi người này kêu gọi: “Chúng ta hãy theo các thần khác,” (là các thần anh chị em chưa hề biết) “và chúng ta hãy thờ lạy các thần đó.” Anh chị em không được nghe lời của tiên tri hay người nằm mộng đó, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em muốn thử anh chị em xem anh chị em có kính yêu Ngài với tất cả tấm lòng và tất cả linh hồn hay không. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em là Đấng anh chị em phải theo, Chúa là Đấng anh chị em phải tôn thờ. Anh chị em phải giữ các điều răn của Chúa, vâng lời Ngài, phục vụ Ngài và giữ mối liên hệ chặt chẽ với Ngài. Tiên tri hay người nằm mộng ấy đã xúi giục anh chị em phản nghịch CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, là Đấng đã đem anh chị em ra khỏi Ai-cập, đã cứu chuộc anh chị em ra khỏi đất nô lệ; người ấy cũng tìm cách làm cho anh chị em lìa bỏ con đường CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em truyền dạy cho anh chị em phải đi theo. Phải xử tử tiên tri hay người nằm mộng ấy để diệt trừ tội ác giữa vòng anh chị em.
Nếu anh em ruột, con trai, con gái hay vợ yêu quý của anh chị em, hay người bạn thân nhất đến bí mật dụ dỗ anh chị em, nói rằng: “Chúng ta hãy đi thờ lạy các thần khác” (là thần anh chị em và tổ tiên anh chị em chưa hề biết, thần của các dân tộc sống quanh anh chị em, dù ở gần hay ở xa, từ đầu xứ cho đến cuối xứ) thì anh chị em đừng nhượng bộ hay nghe lời người ấy, cũng không được thương xót, bảo vệ hay che chở. Nhưng anh chị em phải nhất quyết đem người ấy ra xử tử. Anh chị em phải ra tay trước tiên rồi toàn dân sẽ tiếp tay xử tử người ấy. Phải lấy đá ném cho chết vì người ấy đã tìm cách làm cho anh chị em lìa bỏ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, là Đấng đã đem anh chị em ra khỏi xứ Ai-cập, ra khỏi đất nô lệ. Như vậy toàn dân Y-sơ-ra-ên sẽ nghe tin và sợ hãi, không ai trong vòng anh chị em dám phạm tội ác ấy nữa.
Nếu anh chị em nghe nói một trong các thành CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã ban cho anh chị em, có những người ác nổi dậy, hướng dẫn dân thành ấy vào con đường lầm lạc bằng lời kêu gọi: “Chúng ta hãy đi thờ lạy các thần khác,” (là thần anh chị em chưa hề biết), thì anh chị em phải hỏi han, thăm dò và điều tra cho kỹ càng. Nếu tin đồn đó là thật và có bằng chứng là việc tà ác ấy đã phạm giữa vòng anh chị em, anh chị em phải nhất quyết lấy gươm giết hết mọi người trong thành ấy. Phải tận diệt hết thảy, cả người ta lẫn súc vật. Phải thu góp tất cả tài sản trong thành đem chất giữa quảng trường rồi dùng lửa thiêu hủy thành đó cùng với tài sản của nó, như một tế lễ toàn thiêu dâng lên CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Thành đó sẽ vĩnh viễn là một đống đổ nát, không bao giờ được kiến thiết lại. Không một người nào đưa tay lấy món gì đáng tận diệt, để CHÚA nguôi cơn giận Ngài và bầy tỏ lòng thương xót anh chị em, gia tăng dân số anh chị em như Ngài đã thề hứa với các tổ phụ, vì anh chị em vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, giữ mọi điều răn Ngài do tôi truyền lại hôm nay, và làm điều phải đẹp lòng Chúa.
Thức Ăn Tinh Sạch Và Không Tinh Sạch
Anh chị em là con cái của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Đừng vì người chết mà cắt da thịt mình hay cạo tóc trước đỉnh đầu, vì anh chị em là một dân tộc biệt riêng ra thánh cho CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. CHÚA đã lựa chọn anh chị em trong tất cả các dân tộc trên mặt đất để làm cơ nghiệp quý giá của Ngài.
Đừng ăn bất kỳ thứ gì đáng ghê tởm. Sau đây là các loài vật anh chị em được phép ăn: bò, chiên, dê, nai, hoàng dương, hươu, dê rừng, bò rừng, sơn dương và cừu núi. Anh chị em được phép ăn các loài thú vật có móng chẻ hai và nhai lại. Tuy nhiên trong các loài thú nhai lại, hay chỉ có móng chẻ hai, anh chị em không được phép ăn lạc đà, thỏ rừng, chồn núi, vì các loài vật này nhai lại nhưng không có móng chẻ hai, nên chúng thuộc loại không tinh sạch. Con heo cũng là loài vật không tinh sạch, vì nó chỉ có móng chẻ hai mà không nhai lại. Anh chị em không được phép ăn thịt heo, cũng không được đụng đến xác nó.
Trong các loài tạo vật sống dưới nước, anh chị em chỉ được ăn loài nào có vi và có vẩy. Những loài không vi không vẩy đều không tinh sạch và không được ăn.
Anh chị em được phép ăn các loài chim tinh sạch. Nhưng sau đây là các loài chim không được phép ăn: chim đại bàng, kên kên, ó biển, chim diều đỏ, diều đen, các loại chim ưng, các loại quạ, đà điểu, ó đêm, hải âu, các loại ó, các loại cú mèo, gà nước, chàng bè, diều hâu, còng cọc, các loài cò, diệc, chim rẽ quạt và con dơi.
Các loài côn trùng có cánh bay từng đàn đều là loài không tinh sạch và không được ăn. Các loài có cánh và tinh sạch đều có thể ăn.
Đừng ăn con vật nào chết cách tự nhiên. Anh chị em có thể đem con vật này cho người ngoại kiều sống trong các thành của anh chị em và họ có thể ăn, hoặc anh chị em có thể bán cho người ngoại quốc. Nhưng anh chị em là một dân tộc biệt riêng ra thánh cho CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em.
Đừng nấu thịt dê con với sữa của mẹ nó.
Luật Một Phần Mười
Phải nhất quyết để riêng một phần mười của toàn hoa màu do đất ruộng sản xuất hằng năm. Anh chị em sẽ ăn phần mười hoa màu đó, cùng với rượu nho mới, dầu và con đực đầu lòng của bầy bò, bầy chiên dê mình trước sự hiện diện của CHÚA tại địa điểm Ngài sẽ chọn để đặt Danh Ngài. Làm như vậy, anh chị em sẽ học tập tôn kính CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em luôn luôn. Khi anh chị em đã được CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban phước nhưng địa điểm Chúa chọn để đặt Danh Ngài lại quá xa đến nỗi anh chị em không thể mang một lễ vật phần mười của mình đến đó được, anh chị em có thể đổi lễ vật đó thành bạc và mang bạc đó theo mình đến địa điểm CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ chọn. Anh chị em sẽ dùng bạc ấy mua những lễ vật như: bò, chiên dê, rượu nho hay một loại rượu nào khác hay bất kỳ thứ gì anh chị em thích. Anh chị em sẽ cùng với gia đình sẽ ăn uống hoan hỉ trước sự hiện diện của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Đừng bỏ quên người Lê-vi sinh sống cùng thành với anh chị em, vì họ không được phần cơ nghiệp riêng cho họ giữa anh chị em.
Cuối mỗi ba năm, anh chị em đem một phần mười hoa màu năm đó đến một chỗ tồn trữ trong thành anh chị em ở, để cho người Lê-vi (là người không nhận phần hay cơ nghiệp riêng), các ngoại kiều, các người mồ côi và góa bụa sống cùng thành với anh chị em đến đó ăn uống thỏa thích. Như vậy CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta sẽ ban phước cho anh chị em và cho mọi việc tay anh chị em làm.
Năm Tha Nợ
Cuối mỗi bảy năm, anh chị em phải tha hết nợ nần. Đây là cách anh chị em áp dụng: tất cả chủ nợ phải hủy bỏ các món nợ đã cho anh chị em trong hội chúng vay mượn. Chủ nợ không được đòi anh chị em Y-sơ-ra-ên hay anh em mình trả nợ, vì CHÚA đã công bố phải tha nợ. Anh chị em có thể đòi nợ người ngoại quốc, nhưng phải hủy bỏ các món nợ của anh em mình. Tuy nhiên, không nên có người nghèo giữa vòng anh chị em, vì khi sống trong xứ CHÚA sẽ ban cho anh chị em làm cơ nghiệp, anh chị em sẽ được Chúa ban phước dư dật, nếu anh chị em hoàn toàn vâng phục CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và cẩn thận làm theo các mạng lệnh tôi truyền cho anh chị em hôm nay. Vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ ban phước lành cho anh chị em như Ngài đã hứa. Anh chị em sẽ cho nhiều nước khác vay, chứ không phải vay của nước nào cả; anh chị em sẽ cai trị nhiều nước, chứ không bị ai cai trị.
Nhưng nếu trong các thành trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ ban cho anh chị em có người anh em nghèo nàn, anh chị em đừng cứng lòng hay keo kiệt đối với người anh em đó, nhưng phải rộng rãi cho người ấy mượn bất kỳ thứ gì người ấy có cần. Phải cẩn thận đừng nuôi dưỡng tư tưởng độc ác này: “Năm thứ bảy là năm tha nợ sắp tới rồi”, để anh chị em khỏi có ác tâm đến nỗi không cho người anh em thiếu thốn đó mượn gì cả. Người ấy có thể đến khiếu nại với CHÚA và anh chị em phải chịu tội. Anh chị em phải cho người ấy mượn cách rộng rãi, chứ đừng làm cách miễn cưỡng; như vậy CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em mới ban phước cho anh chị em trong mọi việc anh chị em làm. Trong xứ lúc nào cũng sẽ có người nghèo thiếu. Vì vậy, tôi mới truyền cho anh chị em phải rộng rãi với các anh em nghèo nàn, thiếu thốn trong xứ mình.
Phóng Thích Nô Lệ
Nếu một anh chị em người Do Thái dù đàn ông hay đàn bà, đem bán mình cho anh chị em và phục vụ anh chị em trong sáu năm, đến năm thứ bảy người ấy phải được trả tự do. Khi trả tự do cho người ấy, anh chị em đừng để cho đi ra với hai bàn tay trắng, nhưng anh chị em phải cho người ấy bò chiên từ bầy gia súc mình, hoa màu từ sân đạp lúa, rượu từ hầm ép nho, tùy theo những phước hạnh CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho anh chị em. Phải nhớ rằng anh chị em vốn là nô lệ trong xứ Ai-cập và đã được CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em cứu chuộc. Vì vậy hôm nay tôi truyền cho anh chị em mạng lệnh này.
Nhưng nếu người nô lệ nói với anh chị em: “Tôi không muốn rời chủ” vì người ấy thương yêu gia đình chủ, và được thoải mái khi sống trong nhà chủ, thì anh chị em lấy cái dùi, xỏ tai người ấy, và người ấy sẽ phục vụ chủ trọn đời. Anh chị em cũng làm như vậy cho một nữ nô lệ.
Đừng coi việc phóng thích nô lệ là một việc khó khăn, vì công việc người ấy làm cho anh chị em trong sáu năm qua bằng hai công việc của một người làm mướn, và anh chị em còn được CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban phước cho mọi việc tay anh chị em làm.
Con Đầu Lòng Của Thú Vật
Con đực đầu lòng của bầy gia súc phải được biệt riêng ra thánh cho CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Đừng bắt bò đực sinh đầu lòng làm việc cũng đừng hớt lông chiên đực đầu lòng. Mỗi năm anh chị em cùng với gia đình sẽ ăn thịt các con vật này trước sự hiện diện của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em tại địa điểm Ngài sẽ chọn. Nếu con vật sinh đầu lòng có khuyết tật, như què hay mù hay có tật nguyền gì quan trọng khác, anh chị em đừng dâng hiến nó làm tế lễ cho CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, nhưng phải ăn thịt nó trong thành mình. Cả người không tinh sạch lẫn người tinh sạch đều được ăn thịt này, như trường hợp ăn thịt hươu hay thịt nai vậy. Anh chị em không được phép ăn huyết, nhưng phải đổ huyết ra trên đất như đổ nước.
Lễ Vượt Qua
Anh chị em phải giữ Lễ Vượt Qua của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em vào tháng A-bíp16:1 Abib (hay Nisan) là tháng giêng Do Thái, vào khoảng tháng 3 hay 4 dương lịch vì trong tháng A-bíp Chúa đã đem anh chị em ra khỏi xứ Ai-cập lúc ban đêm. Phải bắt con vật trong bầy bò hay bầy chiên để dâng lên CHÚA, làm tế lễ Vượt Qua, tại địa điểm CHÚA sẽ chọn để đặt Danh Ngài. Đừng ăn tế lễ đó với bánh có men, nhưng trong bảy ngày anh chị em phải ăn bánh không men, là bánh khổ nạn để trọn cuộc sống anh chị em có thể nhớ lại lúc mình rời bỏ Ai-cập, vì anh chị em đã rời xứ đó cách vội vàng. Trong bảy ngày đó khắp cả nước không ai được phép giữ men, và thịt sinh tế dâng hiến vào buổi tối ngày thứ nhất không được còn thừa đến sáng hôm sau.
Anh chị em không được phép dâng tế lễ Vượt Qua tại bất cứ nơi nào trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ ban cho, nhưng phải dâng tại địa điểm Ngài sẽ chọn để đặt Danh Ngài. Tại chỗ đó, anh chị em sẽ dâng tế lễ Vượt Qua vào buổi chiều, lúc mặt trời lặn, vào thì giờ kỷ niệm cuộc xuất hành ra khỏi Ai-cập. Phải nấu thịt sinh tế và ăn tại địa điểm CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ chọn và đến sáng hôm sau anh chị em sẽ về trại mình. Trong sáu ngày kế tiếp, anh chị em sẽ ăn bánh không men đến ngày thứ bảy sẽ tụ họp lại thờ phượng CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, không ai được làm việc gì cả.
Lễ Các Tuần
Từ ngày đầu mùa gặt, anh chị em tính bảy tuần lễ, rồi tổ chức Lễ Các Tuần để tôn thờ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, bằng cách dâng tế lễ tự nguyện tương xứng với các phước lành CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã ban cho. Anh chị em cùng với con trai con gái, tôi trai tớ gái, các người Lê-vi và ngoại kiều, trẻ mồ côi, người góa bụa sinh sống cùng thành với anh chị em sẽ ăn mừng trước mặt CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, tại địa điểm Ngài sẽ chọn để đặt Danh Ngài. Phải nhớ anh chị em đã làm nô lệ trong xứ Ai-cập; vậy, anh chị em phải cẩn thận làm theo các mạng lệnh này.
Lễ Lều Tạm
Lễ Lều Tạm sẽ được tổ chức bảy ngày sau khi anh chị em đã thu hoạch sản phẩm của sân đập lúa và bàn ép rượu. Anh chị em cùng với con trai con gái, tôi trai tớ gái, người Lê-vi, ngoại kiều, người mồ côi và góa bụa cùng sống trong thành của anh chị em phải vui mừng giữ Lễ. Trong bảy ngày, anh chị em phải tôn thờ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và giữ lễ này tại địa điểm CHÚA sẽ chọn. Vì CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta sẽ ban phước cho anh chị em trong công tác gặt hái cũng như trên mọi việc tay anh chị em làm nên niềm vui mừng của anh chị em sẽ đầy trọn.
Mỗi năm ba lần, tất cả đàn ông phải đến thờ phượng CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em tại địa điểm Ngài sẽ chọn, đó là vào dịp Lễ Bánh Không Men, Lễ Các Tuần và Lễ Lều Tạm. Đừng ai đến thờ phượng CHÚA với hai bàn tay trắng, nhưng mỗi người phải dâng một lễ vật tùy theo khả năng, tương xứng với các phước lành CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta ban cho.
Phải Xét Xử Công Minh
Phải bổ nhiệm các thẩm phán và các nhà chức trách cho các bộ tộc, tại mỗi thành CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ ban cho, để điều hành công lý. Không được lệch lạc công lý hay thiên vị. Không được ăn hối lộ, vì của hối lộ làm mù mắt người khôn và xuyên tạc lời của người ngay. Phải tôn trọng công lý, chỉ công lý mà thôi, để anh chị em được sống và hưởng lấy xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho.
Các Tục Lệ Bị Cấm Kỵ
Không được dựng trụ thờ thần A-sê-ra bên cạnh bàn thờ anh chị em thiết lập để thờ phượng CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, cũng đừng dựng một trụ thờ bằng đá, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ghét tất cả các thứ đó.
Không được dâng lên CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em một con bò hay con chiên có tì vết hay khuyết tật, vì đó là một việc Chúa ghê tởm.
Nếu ở giữa anh chị em, trong các thành CHÚA ban cho anh chị em, có người đàn ông hay đàn bà nào làm điều ác theo mắt CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, tức là vi phạm giao ước Ngài, làm việc trái ngược với mạng lệnh tôi truyền mà thờ lạy các thần khác, phủ phục trước các thần đó, hay thờ phượng mặt trời, mặt trăng hay các tinh tú trên trời, và anh chị em có nghe về tội ác này thì anh chị em phải điều tra cho thấu đáo. Nếu điều đó có thật và có đủ bằng chứng xác nhận hành động đáng ghê tởm này đã xảy ra trong Y-sơ-ra-ên, anh chị em phải đem người đàn ông hay đàn bà đã phạm tội ác đó ra ngoài cổng thành rồi lấy đá ném cho chết. Phải có lời làm chứng của hai ba nhân chứng mới có thể xử tử người có tội. Không được xử tử ai cả nếu chỉ có lời của một nhân chứng. Các nhân chứng phải là những người đầu tiên đưa tay ra xử tử tội nhân, rồi sau đó toàn dân mới tiếp tay. Anh chị em phải diệt trừ tội ác giữa dân mình.
Các Vụ Án Khó Xử
Khi gặp vụ án khó xử, như vụ giết người, vụ tranh tụng về pháp lý hay vụ bạo hành, anh chị em phải đem nội vụ đến địa điểm CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ chọn. Phải trình vụ đó cho các thầy tế lễ dòng Lê-vi, và cho vị thẩm phán đương nhiệm, và các vị này sẽ cho biết phán quyết. Anh chị em phải làm theo phán quyết các vị này đưa ra tại địa điểm CHÚA sẽ chọn. Phải cẩn thận làm theo mọi lời dạy bảo của các vị này. Phải hành động đúng theo luật pháp họ dạy và theo các phán quyết họ đưa ra, đừng làm lệch qua bên phải hay bên trái. Ai không tuân lệnh của vị thẩm phán hay của thầy tế lễ đang phục vụ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, người đó phải bị xử tử. Anh chị em phải diệt trừ tội ác khỏi dân Y-sơ-ra-ên như vậy. Tất cả những người nghe tin này sẽ kinh sợ và không ai còn dám có thái độ khinh mạn nữa.
Luật Lệ Liên Quan Đến Vua
Khi anh chị em đã vào xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho, đã chiếm hữu lấy xứ, đã định cư xong và nói rằng: “Chúng ta hãy lập lên một vua cai trị chúng ta như các dân tộc lân bang”, anh chị em được phép lập lên một vua, nhưng phải là người được CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta lựa chọn, và phải thuộc trong vòng anh em mình. Đừng lập một vua người ngoại quốc là người không phải là người anh em Y-sơ-ra-ên lên cai trị anh chị em. Ngoài ra, vua không được lo cho có nhiều ngựa để vì đó đem dân chúng trở về Ai-cập để mua thêm ngựa và làm ngược lời CHÚA phán dạy: “Các ngươi đừng trở lại con đường đó nữa.” Vua cũng không được cưới nhiều vợ để khỏi bị dẫn đi sai lạc, và cũng không được tích trữ nhiều bạc vàng.
Vừa lên ngai, vua phải căn cứ trên bản chính của Kinh Luật này do các thầy tế lễ người Lê-vi giữ để sao chép lại cho mình một bản. Vua phải giữ bản sao này bên mình và phải nghiền ngẫm suốt những ngày vua sống trên trần gian để học tập kính sợ CHÚA, Đức Chúa Trời của vua và cẩn thận làm theo hết thảy các lời của Kinh Luật và điều răn này, để lòng vua không tự cao, khinh rẻ anh chị em mình và không lìa xa điều răn Chúa, hoặc xoay qua bên phải hay qua bên trái. Như vậy vua và con cháu vua sẽ trị vì lâu dài trên vương quốc Y-sơ-ra-ên.
Phần Dành Cho Các Thầy Tế Lễ Và Người Lê-vi
Các thầy tế lễ là người Lê-vi, và toàn thể bộ tộc Lê-vi, sẽ không được nhận phần hay cơ nghiệp với dân Y-sơ-ra-ên, nhưng sẽ sống bằng các lễ vật dùng lửa dâng lên CHÚA, là phần của Ngài. Họ sẽ không có cơ nghiệp giữa vòng anh em họ, vì CHÚA là cơ nghiệp của họ, như Ngài đã hứa với họ.
Khi có người dâng một con bò hay một con chiên, phần của các thầy tế lễ gồm có: cái vai, hai má và bao tử. Anh chị em cũng đem đến cho họ các lễ vật đầu mùa, gồm có: ngũ cốc, rượu nho mới, dầu và lông chiên khi mới cắt lần đầu trong năm, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã lựa chọn họ và dòng dõi họ từ trong các bộ tộc Y-sơ-ra-ên để họ luôn chầu chực trước mặt CHÚA và phục vụ CHÚA trong tư cách thầy tế lễ mà chúc phước cho dân.
Nếu một người Lê-vi muốn rời bỏ thành mình đang sống trong Y-sơ-ra-ên và đi đến nơi CHÚA chọn, người ấy được quyền đi bất cứ khi nào mình muốn. Người ấy có quyền phục vụ nhân danh CHÚA, Đức Chúa Trời của mình như tất cả các người Lê-vi khác đang phục vụ trước mặt CHÚA tại đó. Người ấy được chia phần đồng đều với anh em mình, dù người đã có tiền bán tài sản của gia đình.
Các Tục Lệ Đáng Ghê Tởm
Khi đã vào trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho, anh chị em đừng bắt chước những việc làm ghê tởm của các dân tộc ở đó. Nhất thiết không ai được đem con trai con gái mình thiêu sống để tế thần, không ai được làm nghề thầy bói, thầy pháp, giải điềm, áp dụng ma thuật, không được bùa ngải, đồng bóng, thông linh, hay chiêu hồn người chết. Tất cả những người làm các việc này đều đáng ghê tởm trước mặt CHÚA. Chính vì các hành động ghê tởm này mà CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ đánh đuổi các dân tộc kia ra khỏi xứ khi anh chị em tiến đến. Anh chị em phải hết lòng trung tín trước mặt CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em.
Tiên Tri Giả, Tiên Tri Thật
Các dân tộc bị anh chị em đánh đuổi và chiếm hữu đất đai theo tà thuật bói toán, nhưng CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em không cho phép anh chị em làm như vậy. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ đưa đến một người trong vòng anh chị em để làm tiên tri giống như tôi. Anh chị em phải nghe lời tiên tri đó. Vì đây chính là điều anh chị em đã cầu xin CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em tại Hô-rếp trong ngày đại hội: “Xin đừng cho chúng tôi nghe tiếng của CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng tôi, cũng đừng cho thấy lửa cháy dữ dội nữa, kẻo chúng tôi phải chết hết.”
Lúc đó, CHÚA bảo tôi: “Họ nói phải. Ta sẽ đưa lên một người trong vòng anh em chúng để làm tiên tri giống như con; Ta sẽ đặt lời Ta trong miệng tiên tri đó, và người sẽ nói lại cho họ mọi điều Ta truyền dạy. Nếu ai không nghe lời Ta do tiên tri đó nhân danh Ta nói ra, người ấy sẽ bị chính Ta bắt tội. Nếu có tiên tri nào tự phụ nhân danh Ta nói điều gì mà kỳ thực Ta không truyền dạy, hay có tiên tri nào nói tiên tri nhân danh các thần khác, đều phải bị xử tử.”
Anh chị em có thể nghĩ thầm: “Làm cách nào chúng tôi có thể phân biệt sứ điệp nào không phải là lời CHÚA phán dạy?” Nếu một tiên tri nhân danh CHÚA công bố một điều gì mà điều đó không xảy ra hay không ứng nghiệm, đó không phải là sứ điệp do CHÚA phán dạy. Tiên tri đó đã nói vì tự phụ. Anh chị em đừng sợ người ấy.
Các Thành Trú Ẩn
Sau khi CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã tiêu diệt các dân tộc hiện đang sống trong xứ Ngài sẽ ban cho anh chị em, sau khi anh chị em đã đánh đuổi họ và định cư trong các thành và nhà cửa của họ, anh chị em phải dành riêng ba thành có vị trí thuận tiện trong xứ CHÚA sẽ cho anh chị em chiếm hữu. Anh chị em phải chia lãnh thổ CHÚA sẽ cho anh chị em làm cơ nghiệp thành ba phần và phải mở đường dẫn đến ba thành trú ẩn, để cho kẻ sát nhân có thể chạy đến đó.
Đây là luật lệ áp dụng cho kẻ sát nhân chạy đến đó để bảo tồn mạng sống mình: phải là trường hợp giết người vì vô ý và không có ác ý mưu đồ trước. Ví dụ trường hợp một người vào rừng đốn củi với người láng giềng. Khi vung rìu đốn cây lưỡi rìu sút cán, văng nhằm người láng giềng gây ra án mạng. Người ấy có thể chạy đến một trong ba thành trú ẩn để bảo tồn mạng sống mình. Nếu khoảng cách quá xa người báo thù huyết có thể đuổi kịp người ấy và trong cơn giận dữ giết người ấy chết, mặc dù người ấy không đáng chết, vì đã lỡ gây ra án mạng, không có ác ý mưu đồ trước. Đó là lý do tôi truyền cho anh chị em phải để riêng ra ba thành trú ẩn.
Khi CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em mở mang bờ cõi như Ngài đã thề với các tổ phụ và cho anh chị em toàn thể lãnh thổ Ngài đã hứa với họ, vì anh chị em cẩn thận làm theo tất cả điều răn tôi truyền cho anh chị em hôm nay, tức là kính yêu CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và luôn luôn đi theo các đường lối của Ngài, thì lúc đó anh chị em sẽ để riêng thêm ba thành nữa. Anh chị em phải làm như vậy để máu vô tội sẽ không đổ ra trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp ban cho anh chị em làm cơ nghiệp và để anh chị em không mắc tội làm đổ huyết đó.
Nhưng nếu có người ghen ghét láng giềng rồi rình rập, tấn công và giết người rồi chạy vào thành trú ẩn, các trưởng lão của thành nguyên quán sẽ cho người đến thành trú ẩn, bắt tên sát nhân giải về và giao cho người báo thù huyết để giết đi. Đừng tỏ lòng thương xót tên sát nhân, nhưng phải quét sạch khỏi Y-sơ-ra-ên tội làm đổ huyết vô tội. Như vậy anh chị em mới được phước.
Đừng dời tảng đá làm ranh giới, do các người đời trước dựng lên để phân chia đất đai trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp ban cho anh chị em chiếm hữu.
Luật Về Nhân Chứng
Một người làm chứng không đủ để kết án người bị tố cáo về một tội ác hay một hành động phi pháp. Phải có hai hay ba nhân chứng mới kết tội bị cáo được.
Nếu có một người làm chứng gian đứng ra cáo tội một người khác, cả hai bên nguyên cáo và bị cáo phải lên nơi thờ phượng CHÚA, và đứng trước các thầy tế lễ và thẩm phán đương nhiệm. Các thẩm phán sẽ điều tra kỹ lưỡng và nếu thấy nhân chứng là người gian dối, làm chứng gian để buộc tội anh em mình, thì nhân chứng gian sẽ nhận lấy hình phạt người ấy đã định gán cho người anh em mình. Anh chị em phải loại trừ tội ác ra khỏi dân mình như vậy. Khi nghe tin này, những người khác sẽ sợ hãi và sẽ không còn ai dám làm điều ác ấy nữa giữa vòng anh chị em. Đừng thương hại: mạng đền mạng, mắt đền mắt, răng đền răng, tay đền tay, chân đền chân.
Luật Về Chiến Tranh
Khi anh chị em giao chiến với quân thù và thấy họ có nhiều ngựa, nhiều xe và có đạo quân đông hơn mình thì đừng sợ, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em là Đấng đã đem anh chị em ra khỏi Ai-cập sẽ ở với anh chị em. Khi sắp tham chiến, thầy tế lễ sẽ tiến lên phía trước để kêu gọi binh sĩ. Ông ấy sẽ nói: “Anh em binh sĩ Y-sơ-ra-ên nghe đây! Hôm nay chúng ta sẽ ra trận chiến đấu với quân thù. Anh em đừng nhát gan cũng đừng sợ hãi. Khi đối diện với quân thù, anh em đừng hoang mang khiếp sợ, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh em sẽ đi với anh em, tiến đánh quân thù thay anh em và cho anh em chiến thắng.”
Các sĩ quan sẽ nói với binh sĩ: “Có ai vừa mới cất nhà nhưng chưa khánh thành? Người ấy được trở về, vì có thể người ấy tử trận và người khác sẽ khánh thành nhà ấy. Có ai trồng một vườn nho nhưng chưa kịp hưởng hoa lợi? Người ấy được trở về, vì có thể người ấy tử trận, và người khác hưởng hoa lợi vườn nho đó. Có ai hứa hôn với một phụ nữ nhưng chưa kịp cưới? Người ấy được trở về, vì có thể người ấy tử trận và người khác cưới vợ hứa của mình.” Họ nói tiếp với binh sĩ: “Ai nhát gan sợ hãi cũng về đi, để các bạn đồng ngũ khỏi bị sợ lây.” Sau khi các sĩ quan nói với quân sĩ xong, các cấp chỉ huy sẽ được bổ nhiệm để lãnh đạo toàn quân.
Khi kéo quân tấn công một thành nào, anh chị em phải nghị hòa với thành ấy. Nếu họ chấp thuận và mở cửa thành, tất cả dân chúng trong thành sẽ làm nô lệ phục dịch anh em. Nhưng nếu họ bác bỏ điều kiện nghị hòa của anh chị em và khai chiến với anh chị em, lúc đó anh chị em sẽ vây thành. Khi CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em trao thành vào tay anh chị em, phải dùng gươm giết hết đàn ông trong thành. Nhưng anh em có thể chiếm hữu đàn bà, trẻ con, gia súc và mọi thứ khác làm chiến lợi phẩm, và anh em có thể xử dụng chiến lợi phẩm được CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho. Anh em xử như vậy với tất cả các thành ở rất xa anh em, không phải những thành của các dân tộc này ở đây.
Tuy nhiên, phải tiêu diệt hết mọi sinh vật có hơi thở sống trong các thành thuộc lãnh thổ các dân tộc CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho làm cơ nghiệp. Phải tận diệt các dân Hê-tít, A-mô-rít, Ca-na-an, Phê-rê-sít, Hê-vít và Giê-bu-sít, đúng theo mạng lệnh CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã truyền. Nếu không, họ sẽ hướng dẫn anh chị em làm những điều ghê tởm họ làm khi họ thờ lạy thần tượng của họ và anh chị em sẽ phạm tội với CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta.
Khi bao vây một thành nào lâu ngày và tìm cách chiếm nó, anh chị em đừng dùng rìu triệt hạ cây cối, vì anh chị em có thể ăn trái các cây đó. Đừng đốn cây cối, vì các cây này mọc ngoài đồng đâu phải là người để anh chị em bao vây? Tuy nhiên, anh chị em có thể đốn cây nào mình biết rõ là cây không sinh trái để dùng làm công sự vây hãm thành cho đến khi nào chiếm được thành.
Án Mạng Không Tìm Ra Thủ Phạm
Nếu thấy xác một người bị giết nằm ngoài đồng, trong phạm vi lãnh thổ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho anh chị em làm cơ nghiệp, và không biết ai là thủ phạm, các trưởng lão và thẩm phán phải đo khoảng cách từ chỗ xác chết cho đến các thành chung quanh đó. Các trưởng lão của thành gần người bị giết nhất bắt một con bò cái tơ chưa hề làm việc và chưa mang ách, dẫn bò xuống một thung lũng không ai cày cấy trồng trọt, nơi có dòng nước chảy. Tại chỗ đó họ đập bể ót con bò. Lúc đó các thầy tế lễ con cháu Lê-vi đến, vì họ được CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em chọn để phục vụ, để nhân danh CHÚA chúc các phước lành và để phán quyết khi có các vụ tranh tụng hay đả thương. Tất cả các trưởng lão của thành gần xác chết nhất sẽ rửa tay họ trên con bò cái tơ đã bị đập bể ót trong thung lũng, và nói: “Tay chúng con không làm đổ huyết người này và mắt chúng con cũng không chứng kiến án mạng. Lạy CHÚA, xin Chúa thương xót tha tội cho Y-sơ-ra-ên là dân Chúa đã cứu chuộc và đừng buộc tội dân Chúa vì huyết của người vô tội này.” Như vậy tội đổ huyết này sẽ được chuộc. Anh chị em đã làm điều ngay thẳng đẹp lòng CHÚA như vậy sẽ không bị buộc tội làm đổ huyết người vô tội.
Cưới Nữ Tù Nhân Làm Vợ
Khi anh chị em có chiến tranh với quân thù và CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em trao họ vào tay anh chị em, cho anh chị em bắt được tù binh, nếu trong số đó có một thiếu nữ xinh đẹp hấp dẫn và có ai trong anh em muốn cưới làm vợ, người ấy có thể đem thiếu nữ về nhà. Thiếu nữ ấy phải cạo đầu, cắt móng tay, và lột bỏ y phục đã mặc khi bị bắt làm tù binh. Thiếu nữ ấy phải ở trong nhà người ấy và đã khóc cha mẹ mình trọn một tháng, sau đó người ấy sẽ đến với thiếu nữ, cưới làm vợ và thiếu nữ sẽ trở thành vợ người ấy. Nếu sau này không thích vợ mình nữa, người ấy phải để cho vợ ra đi tự do và không được bán hay đối đãi với nàng như một nô lệ, vì đã làm nhục nàng.
Quyền Trưởng Nam
Nếu một người có hai vợ nhưng yêu vợ này, không yêu vợ kia và nếu cả hai vợ đều có con trai, nhưng con trưởng nam là con của vợ không được yêu, khi chia gia tài cho con cái, người ấy không được đem quyền trưởng nam trao cho con của người vợ được yêu trong khi con trai đầu lòng là con của vợ không được yêu. Người ấy phải công nhận quyền trưởng nam của người con trai do người vợ không được yêu sinh ra và phải chia cho nó một phần gấp đôi phần cho các con trai khác. Con trai đầu lòng là kết quả đầu tiên của sức mạnh người cha, nên quyền trưởng nam phải thuộc về nó.
Con Cái Ngỗ Nghịch
Nếu ai có đứa con cứng đầu ngỗ nghịch, không vâng lời cha mẹ và mặc dù bị trừng phạt cũng không chịu nghe theo, cha mẹ nó sẽ nắm lấy nó và dẫn nó đến với các trưởng lão họp tại cổng thành. Cha mẹ sẽ trình với các trưởng lão: “Con chúng tôi cứng đầu ngỗ nghịch, không chịu vâng lời và chỉ biết trác táng say sưa.” Khi đó dân thành sẽ lấy đá ném cho nó chết. Anh chị em phải quét sạch tội ác khỏi dân mình. Toàn dân Y-sơ-ra-ên sẽ nghe tin này và sẽ sợ hãi.
Các Luật Lệ Khác
Khi một người phạm tội tử hình bị đem xử tử và bị treo trên cây, anh chị em không được để xác người ấy treo trên cây qua đêm. Phải đem chôn cùng ngày hôm đó, vì xác chết treo trên cây làm ô uế xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta đã ban cho anh chị em làm sản nghiệp.
Nếu anh chị em thấy bò hay chiên dê của anh em đi lạc thì đừng làm ngơ nhưng phải dẫn nó về cho anh em mình. Nếu người chủ không ở gần anh chị em, hay nếu anh chị em không biết người ấy là ai, phải dẫn con vật về nhà và giữ cho đến khi chủ nó đến tìm. Khi đó anh chị em sẽ giao con vật lại cho chủ nó. Anh chị em cũng làm cách này khi gặp lừa, quần áo hay bất cứ vật gì của láng giềng mình bị lạc mất, và không được làm ngơ.
Nếu anh chị em thấy lừa hay bò của láng giềng mình ngã quỵ dọc đường thì đừng làm ngơ nhưng phải giúp người láng giềng đỡ nó dậy.
Đàn bà không được mặc áo quần của đàn ông, đàn ông không được mặc áo quần của đàn bà, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ghê tởm ai làm điều đó.
Nếu bắt gặp một tổ chim bên đường, hoặc trên cây hay dưới đất, và thấy chim mẹ đang ấp con hoặc ấp trứng, đừng bắt cả mẹ lẫn con. Anh chị em có thể bắt chim con nhưng phải để cho chim mẹ bay đi, để anh chị em được phước và sống lâu.
Khi xây cất nhà mới, phải dựng lan can quanh mái nhà để giữ cho không có người từ mái nhà té xuống đất mà anh chị em phải mắc tội đổ huyết vì nhà mới.
Đừng trồng hai thứ hạt giống trong vườn nho của anh chị em; nếu anh chị em làm như vậy, phải dâng tất cả hoa lợi trong vườn, kể cả nho và thu hoạch từ hạt giống kia.
Đừng cầy với bò và lừa thắng chung một ách.
Đừng mặc quần áo bằng lông chiên dệt chung với sợi lanh.
Phải kết tua nơi bốn chéo áo choàng anh chị em mặc.
Luật Lệ Liên Hệ Với Hôn Nhân
Nếu một người cưới vợ, ngủ với nàng rồi sau đâm ra ghét bỏ, vu oan và nói xấu nàng: “Tôi cưới người này nhưng khi đến gần nàng, tôi không thấy nàng còn đồng trinh.” Khi đó cha mẹ người vợ sẽ đem bằng chứng trinh tiết của con gái mình trình cho các trưởng lão của thành tại cổng thành. Người cha sẽ nói với các trưởng lão: “Tôi gả con gái tôi cho người này làm vợ, nhưng khi đã chán ghét con gái tôi, người này vu oan cho nó và nói: ‘Tôi không thấy con gái ông còn trinh tiết,’ nhưng đây là bằng chứng nó còn đồng trinh.” Rồi cha mẹ người vợ sẽ trải quần áo nàng ra trước các trưởng lão trong thành. Các trưởng lão sẽ bắt người chồng đánh đòn, và buộc người ấy phải đóng một trăm sê-ken bạc22:19 Khoảng 1kg bạc và giao số tiền này cho cha người vợ, vì người chồng đã vu oan một trinh nữ Y-sơ-ra-ên. Nàng sẽ tiếp tục làm vợ người ấy; suốt đời người chồng không được ly dị nàng.
Tuy nhiên, nếu lời cáo tội của người chồng là đúng vì không tìm thấy bằng chứng trinh tiết của người vợ, người ta sẽ dẫn người vợ đến trước cửa nhà cha nàng và dân thành sẽ lấy đá ném cho nàng chết, vì nàng đã làm một điều ô nhục trong Y-sơ-ra-ên, ngủ với đàn ông trước khi lấy chồng, khi còn ở nhà cha nàng. Như vậy anh chị em phải quét sạch tội ác khỏi giữa dân mình.
Nếu bắt được một người đàn ông gian dâm với vợ người khác, cả người đàn ông lẫn người đàn bà đều phải bị xử tử. Anh chị em phải quét sạch tội ác khỏi Y-sơ-ra-ên.
Nếu một người đàn ông gặp một trinh nữ trong thành đã đính hôn và ngủ với nàng, anh chị em phải dẫn cả hai ra cổng thành và lấy đá ném cho chết. Người con gái có tội vì đã không kêu cứu khi ở trong thành; còn người đàn ông vì đã xúc phạm vợ của người khác. Anh chị em phải quét sạch tội ác khỏi giữa dân mình.
Nhưng nếu người đàn ông bắt gặp người con gái đã đính hôn ở ngoài đồng và cưỡng hiếp nàng, chỉ một mình người đàn ông bị xử tử. Đừng làm gì cho người con gái, vì nàng không phạm tội đáng chết. Trường hợp này cũng giống trường hợp một người tấn công và hạ sát láng giềng, vì người đàn ông bắt gặp người con gái đã đính hôn đó ở ngoài đồng, dù nàng có kêu la cũng không ai đến cứu nàng.
Nếu một người đàn ông bắt gặp một trinh nữ chưa đính hôn, cưỡng hiếp nàng và bị khám phá ra, người đàn ông phải trả cho cha mẹ thiếu nữ năm mươi sê-ken bạc22:29 Khoảng 600g bạc rồi phải cưới nàng làm vợ vì đã làm sỉ nhục nàng. Suốt đời người chồng không được phép ly dị vợ.
Không một người đàn ông nào được cưới vợ kế của cha, vì như vậy là làm nhục cha mình.22:30 Nt: không được dở vạt áo của cha
Người Không Được Gia Nhập Cộng Đồng Dân Chúa
Người ngoại thận bị giập hay bị cắt sẽ không được phép gia nhập hội chúng dân CHÚA.
Con hoang cũng như dòng dõi của người này, sẽ không được phép gia nhập hội chúng dân CHÚA, dù đến thế hệ thứ mười cũng vậy.
Người Am-môn cũng như người Mô-áp cũng như dòng dõi họ sẽ không được phép gia nhập hội chúng dân CHÚA, dù đến thế hệ thứ mười cũng vậy, vì khi anh chị em ra khỏi xứ Ai-cập họ đã không đem bánh nước tiếp đón anh chị em mà còn mướn Ba-la-am, con trai Bê-ô ở Phê-thô-rơ thuộc xứ A-ram Na-ha-ra-im23:4 Aram Naharaim, vùng đông bắc Mê-sô-bô-ta-mi (Mesopotamia) đến nguyền rủa anh chị em. Nhưng CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em không nghe Ba-la-am nên đã biến lời nguyền rủa thành lời chúc phước, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em yêu mến anh chị em. Đừng bao giờ ký kết giao ước hữu nghị với hai dân tộc này.
Đừng khinh ghét người Ê-đôm vì họ là anh em của chúng ta. Đừng khinh ghét người Ai-cập vì anh chị em đã kiều ngụ trong nước họ. Dòng dõi họ từ thế hệ thứ ba được phép gia nhập hội chúng dân CHÚA.
Ô Uế Trong Trại Quân
Khi anh chị em thiết lập trại quân trong lúc chiến tranh với quân thù, phải tránh mọi điều ô uế. Người bị mộng tinh phải ra ở bên ngoài trại quân, không được trở vào. Đến chiều người ấy phải tắm rửa và lúc mặt trời lặn sẽ được phép trở vào trại.
Phải dành một khu vực bên ngoài trại quân để đi vệ sinh. Mỗi người phải có một vật dùng đào đất, để khi đi ngoài xong thì đào đất lấp lại. Vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đi lại trong trại quân để bảo vệ và giải cứu anh chị em khỏi quân thù nên trại quân của anh chị em phải thánh, để Ngài không thấy gì ô uế đến nỗi phải rời bỏ anh chị em.
Các Điều Khoản Linh Tinh
Nếu có một người nô lệ chạy đến ẩn trú với anh chị em thì đừng giao trả người ấy lại cho chủ, nhưng phải để cho người ấy ở nơi nào người ấy muốn, trong thành nào người ấy chọn và không được áp bức người.
Không một người Y-sơ-ra-ên nào, dù đàn ông hay đàn bà, được phép hành nghề mại dâm trong các đền miếu.23:17 Mãi dâm có tính cách tôn giáo Anh chị em không được đem tiền công của người hành nghề mại dâm, dù đàn ông23:18 Đàn ông mại dâm tiếng Hy-bá là “chó” hay đàn bà, vào đền của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em để trả một lời hứa nguyện, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ghê tởm các thứ này.
Không được cho anh em mình vay lấy lãi, dù cho vay tiền bạc, thực phẩm hay bất cứ thứ gì khác. Anh chị em có thể cho người ngoại quốc vay lấy lãi, nhưng không được lấy lãi anh em người Y-sơ-ra-ên, vì như vậy CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ chúc phước trên công việc tay anh chị em làm tại trong xứ anh chị em sắp vào chiếm hữu.
Nếu anh chị em hứa nguyện với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em một điều gì thì đừng chậm trễ nhưng phải làm xong lời hứa nguyện mình, vì chắc chắn CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ đòi hỏi anh chị em thực hiện điều đã hứa nguyện, nếu không giữ lời hứa nguyện, anh chị em sẽ phải mang tội. Nhưng nếu anh chị em tự kiềm hãm và không hứa nguyện thì không phải mang tội. Bất kỳ điều gì anh chị em nói ra thì phải nhất quyết làm cho xong, vì chính miệng anh chị em đã tự hứa nguyện với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em.
Khi vào vườn nho của láng giềng, anh chị em có thể ăn bao nhiêu tùy thích, nhưng không được hái bỏ vào giỏ mình. Khi vào đồng lúa của láng giềng, anh chị em có thể dùng tay bứt chứ không được phép dùng lưỡi liềm cắt lúa.
Nếu một người đàn ông cưới vợ rồi không thỏa lòng vì thấy vợ có điều gì không vừa ý mình, người ấy có thể viết một tờ ly dị đưa cho vợ và bảo vợ ra khỏi nhà mình. Nếu sau khi ra khỏi nhà chồng, người đàn bà này có chồng khác, và nếu người chồng thứ hai không ưa vợ và viết cho vợ một tờ ly dị và bảo vợ ra khỏi nhà, hay nếu người chồng thứ hai này qua đời, người chồng thứ nhất, là người ly dị vợ sẽ không được cưới nàng lại vì nàng đã bị ô uế. Đó là một điều ghê tởm trước mắt CHÚA. Anh chị em không được đem tội lỗi đến trên xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ ban cho anh chị em làm cơ nghiệp.
Một người vừa mới cưới vợ được khỏi đi tác chiến và khỏi làm các công tác khác trong một năm. Người ấy được ở nhà hưởng hạnh phúc với vợ mình.
Đừng nhận cối xay, hoặc cả hai thớt cối hay chỉ cái thớt trên, làm của thế chân vì như thế là nhận cầm phương tiện sinh sống của người khác.
Nếu có ai bắt cóc anh em mình là người Y-sơ-ra-ên để làm nô lệ hay để đem đi bán, người bắt cóc phải bị xử tử. Anh chị em phải quét sạch tội ác khỏi giữa dân mình.
Trong các trường hợp mắc chứng phung, phải cẩn thận làm đúng theo chỉ thị của các thầy tế lễ người Lê-vi. Anh chị em phải cẩn thận thi hành mạng lệnh tôi đã truyền. Phải nhớ lại việc CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã làm cho Mi-ri-am trên con đường chúng ta đi, khi vừa ra khỏi xứ Ai-cập.
Khi anh chị em cho người láng giềng mượn bất kỳ vật gì, không được vào nhà người ấy nhận vật thế chân. Phải đứng bên ngoài đợi người ấy mang vật thế chân ra. Nếu người ấy nghèo, anh chị em đừng giữ vật thế chân này khi đi ngủ. Nếu đã nhận quần áo làm thế chân, anh chị em phải trả lại trước khi mặt trời lặn để người ấy có quần áo mặc khi đi ngủ. Như vậy người ấy sẽ cám ơn anh chị em và hành động này của anh chị em sẽ kể là một hành động công chính trước mắt CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em.
Đừng lợi dụng người làm mướn nghèo khổ thiếu thốn, dù người ấy là anh em người Y-sơ-ra-ên hay là ngoại kiều sống chung trong thành với anh chị em. Phải trả tiền công cho người ấy mỗi ngày trước khi mặt trời lặn, vì người ấy nghèo thiếu và trông mong nhận được tiền công mình. Nếu không thấy tiền công, người ấy sẽ kêu với CHÚA và anh chị em phải mang tội.
Cha không bị xử tử vì tội của con cái, con cái cũng không bị xử tử vì tội của cha; ai phạm tội người ấy phải chết.
Không được đối xử bất công với ngoại kiều hay người mồ côi, cũng đừng nhận quần áo của người góa bụa làm của cầm. Phải nhớ rằng anh chị em đã làm nô lệ trong xứ Ai-cập và CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã cứu chuộc anh chị em ra khỏi đó. Đó là lý do tôi truyền mạng lệnh này cho anh chị em.
Khi gặt hái hoa màu ngoài đồng, nếu có bỏ quên một bó lúa cũng đừng trở lại lấy. Phải để bó lúa đó lại cho ngoại kiều, kẻ mồ côi và người góa bụa, để CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban phước cho mọi công việc tay anh chị em làm. Khi đập rụng trái ô-liu, đừng đập lần thứ hai, nhưng phải để những trái sót lại cho ngoại kiều, kẻ mồ côi và người góa bụa. Khi hái trái nho trong vườn nho mình, anh chị em đừng mót các trái còn trên cây nho, nhưng phải để những trái sót đó cho ngoại kiều, kẻ mồ côi và người góa bụa. Phải nhớ rằng anh chị em đã làm nô lệ trong xứ Ai-cập. Đó là lý do tôi truyền mạng lệnh này cho anh chị em.
Khi có vụ tranh tụng và hai bên đem nội vụ ra tòa. Các thẩm phán sẽ quyết định, tuyên bố người vô tội trắng án và xử phạt người có tội. Nếu người có tội đáng bị đánh đòn, thẩm phán bảo người ấy nằm xuống và sai đánh đòn trước mặt mình. Số đòn phải tương xứng với tội đã phạm, nhưng đừng đánh quá bốn mươi đòn. Nếu đánh quá số đó, anh chị em sẽ làm cho người anh em mình ra hèn hạ.
Đừng khớp miệng con bò đang đạp lúa.
Nếu có các anh em trai sống chung với nhau và một người chết đi không có con trai, vợ góa của người này sẽ không lấy chồng ngoài gia đình. Anh hay em của người đã chết sẽ cưới vợ góa của người ấy để làm tròn bổn phận của anh em chồng đối với góa phụ. Con trai thứ nhất do người đàn bà này sinh ra sẽ mang tên người đã chết để tên đó không bị xóa khỏi Y-sơ-ra-ên.
Tuy nhiên, nếu người anh em không chịu cưới vợ góa của anh hay em mình, người đàn bà này sẽ đến với các trưởng lão tại cổng thành và trình rằng: “Người anh em của chồng tôi từ chối không chịu lưu danh người chết trong hội chúng Y-sơ-ra-ên vì không chịu làm tròn bổn phận của anh em chồng đối với tôi.” Khi đó các trưởng lão trong thành sẽ gọi người ấy đến để nói chuyện. Nếu người ấy cứ nhất quyết nói: “Tôi không muốn cưới người chị (em) dâu tôi”, người đàn bà sẽ đến trước người ấy, lột dép người ấy trước sự hiện diện của các trưởng lão, nhổ vào mặt người ấy và nói: “Đây là điều phải làm cho ai không chịu xây dựng gia đình của anh em mình.” Từ đấy trong dân Y-sơ-ra-ên người ta sẽ gọi gia đình người ấy là gia đình của người bị lột dép.
Khi hai người đàn ông đang đánh nhau và vợ của một người xông đến tiếp cứu chồng lỡ vớ tay nắm nhầm chỗ kín của người kia, thì phải chặt tay của người đàn bà này, đừng thương xót.
Đừng có hai thứ trái cân trong bao mình, một nặng, một nhẹ. Đừng có hai đơn vị đo lường, một già, một non. Nhưng phải có trái cân và đơn vị đo lường chính xác ngay thật để anh chị em có thể sống lâu trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp ban cho. Vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ghê tởm những người làm các điều bất nghĩa này.
Phải ghi nhớ việc dân A-ma-léc đã làm cho anh chị em dọc đường, khi anh chị em vừa ra khỏi Ai-cập. Họ chẳng biết kính sợ Đức Chúa Trời, nên lúc anh chị em đang mệt mỏi đuối sức, họ kéo ra chận đánh bất ngờ và giết hết những người lê bước đi sau cùng. Vậy, khi CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã cho anh chị em nghỉ ngơi và đã giải cứu anh chị em khỏi mọi quân thù xung quanh xứ Ngài sắp cho anh chị em chiếm hữu làm cơ nghiệp, anh chị em phải quét sạch dân A-ma-léc khỏi dưới trời. Anh chị em không được quên!
Hoa Màu Đầu Mùa Và Phần Mười
Khi đã vào xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho làm sản nghiệp, đã chiếm hữu đất đai và đã định cư xong, anh chị em phải đem một phần của tất cả hoa màu đầu mùa do đất đai sinh sản trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho, bỏ vào một cái giỏ, mang đến địa điểm CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ chọn để đặt Danh Ngài, đến gặp thầy tế lễ đương nhiệm và thưa: “Hôm nay tôi xin thưa với CHÚA, Đức Chúa Trời của ông là tôi đã vào trong xứ CHÚA ban cho chúng ta như Ngài đã thề với các tổ phụ.” Thầy tế lễ sẽ nhận giỏ hoa quả từ tay anh chị em, đem đặt trước bàn thờ của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Sau đó anh chị em sẽ thưa với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em: “Tổ phụ tôi là người A-ram lang thang. Khi xuống Ai-cập kiều ngụ chỉ có một số ít người, nhưng nay đã trở thành một dân lớn, mạnh mẽ, đông đúc. Nhưng người Ai-cập ngược đãi chúng tôi, bắt chúng tôi lao công cực nhọc đau khổ. Lúc đó, chúng tôi kêu với CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ chúng ta. CHÚA nghe tiếng chúng tôi kêu van và thấy cảnh khổ đau, cực nhọc và áp bức chúng tôi đang chịu. Chúa dùng quyền năng lớn lao vô hạn, CHÚA đã làm những việc khủng khiếp, nhiều dấu kỳ phép lạ để đem chúng tôi ra khỏi xứ Ai-cập. Ngài đưa chúng tôi đến đây, ban cho chúng tôi xứ này là đất tràn đầy sữa và mật ong. Lạy CHÚA, bây giờ tôi đem đến dâng CHÚA hoa màu đầu mùa do đất Chúa ban cho tôi sinh sản.” Cầu nguyện xong, anh chị em để giỏ hoa quả trước bàn thờ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và sấp mình xuống thờ lạy Ngài. Sau đó, anh chị em và gia đình sẽ tổ chức tiệc mừng và mời người Lê-vi, ngoại kiều sống trong thành tham dự để tỏ lòng biết ơn CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta về mọi phước lành Ngài ban cho anh chị em.
Cứ mỗi năm thứ ba, gọi là năm dâng hiến phần mười, anh chị em để riêng một phần mười hoa màu thu hoạch cho các người Lê-vi, các ngoại kiều, kẻ mồ côi và người góa bụa sống cùng thành với anh chị em để họ có thể ăn uống thỏa thích. Sau đó anh chị em sẽ trình với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em: “Tôi đã đem ra khỏi nhà phần thánh và đưa phần ấy cho người Lê-vi, ngoại kiều, kẻ mồ côi và người góa bụa, đúng theo lệnh CHÚA đã truyền. Tôi không vi phạm cũng không quên mạng lệnh nào của Chúa. Tôi không ăn phần thánh lúc có tang chế, cũng không đụng đến đang khi bị ô uế, và cũng không cúng phần ấy cho người chết. Tôi đã vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của tôi và thi hành mọi điều Ngài truyền dạy. Xin CHÚA từ trời, từ nơi ngự thánh của CHÚA nhìn xuống chúc phước cho dân Y-sơ-ra-ên của CHÚA và cho xứ CHÚA đã ban cho chúng tôi như CHÚA đã thề hứa với các tổ phụ, là xứ tràn trề sữa và mật ong.”
Vâng Giữ Các Mạng Lệnh Của CHÚA
CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ngày nay truyền cho anh chị em phải làm theo các quy luật và sắc lệnh này; anh chị em phải cẩn thận vâng giữ với tất cả tấm lòng và tất cả linh hồn mình. Hôm nay anh chị em đã xác nhận CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, anh chị em sẽ đi theo đường lối Ngài, giữ các điều răn, quy luật và sắc lệnh Ngài và anh chị em hứa sẽ vâng theo lời Ngài. Ngày hôm nay, CHÚA cũng xác nhận anh chị em là dân của Ngài, là sản nghiệp quý giá của Ngài như Ngài đã hứa, và anh chị em phải giữ mọi mạng lệnh Ngài. Ngài cũng tuyên bố Ngài sẽ làm cho anh chị em được ca tụng, danh tiếng và vinh dự hơn mọi dân tộc khác Ngài đã dựng nên, và anh chị em sẽ là một dân tộc thánh cho Đức Chúa Trời, Đức Chúa Trời của anh chị em như Ngài đã hứa.
Việc Phải Làm Khi Vào Đất Hứa
Môi-se và các trưởng lão Y-sơ-ra-ên bảo dân chúng: “Anh chị em phải giữ tất cả điều răn tôi truyền hôm nay. Khi đã qua sông Giô-đanh và vào trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp ban cho, anh chị em phải dựng các tảng đá lớn, lấy hồ trát lên, rồi viết trên đó các lời của luật pháp này, khi anh chị em đã qua sông và vào trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp ban cho, là một xứ tràn trề sữa và mật ong, như CHÚA, Đức Chúa Trời của các tổ phụ đã hứa với anh chị em. Sau khi đã qua sông Giô-đanh, anh chị em dựng các tảng đá đó trên núi Ê-banh và lấy hồ trát lên, như tôi truyền dạy anh chị em hôm nay. Cũng thiết lập ở đó một bàn thờ bằng đá cho CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Đừng dùng dụng cụ bằng sắt để đẽo đá. Anh chị em phải dựng một bàn thờ cho CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em bằng đá nguyên khối và dâng tế lễ thiêu trên bàn thờ ấy cho CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Anh chị em cũng sẽ dâng trên bàn thờ ấy tế lễ cầu an, rồi ăn mừng tại đó trước mặt CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Anh chị em phải viết thật rõ ràng các lời của luật pháp này trên các tảng đá anh chị em sẽ dựng lên.”
Các Lời Nguyền Rủa Trên Núi Ê-banh
Sau đó, Môi-se và các thầy tế lễ người Lê-vi nói với toàn dân Y-sơ-ra-ên: “Đồng bào Y-sơ-ra-ên yên lặng nghe đây! Bây giờ anh chị em đã trở thành dân của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Vậy anh chị em phải vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và làm theo các điều răn và quy luật tôi truyền hôm nay.”
Hôm ấy, Môi-se truyền mạng lệnh này cho dân chúng:
“Sau khi anh chị em đã qua sông Giô-đanh, các bộ tộc sau đây sẽ đứng trên núi Ga-ri-xim để chúc phước cho toàn dân: Si-mê-ôn, Lê-vi, Giu-đa, Y-sa-ca, Giô-sép và Bên-gia-min. Còn các bộ tộc sau đây sẽ đứng trên núi Ê-banh để công bố các lời nguyền rủa: Ru-bên, Gát, A-se, Sa-bu-luân, Đan và Nép-ta-li.”
Người Lê-vi sẽ lớn tiếng tuyên bố với toàn dân Y-sơ-ra-ên như sau:
“Người nào chạm hay đúc hình tượng rồi dựng lên thờ trong nơi kín phải bị nguyền rủa. CHÚA ghê tởm các hình tượng đó do tay người thợ thủ công làm ra.”
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
“Người nào khinh bỉ cha mẹ mình phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
“Người nào dời đá làm ranh giới đất đai của láng giềng phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
“Người nào làm cho người mù đi lạc đường phải bị rủa sả”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
“Người nào không áp dụng công lý cho ngoại kiều, kẻ mồ côi, người góa bụa phải bị rủa sả”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
“Người nào ngủ với vợ kế của cha mình phải bị nguyền rủa, vì như vậy là làm nhục cha mình”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
“Người nào ngủ với thú vật phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
“Người nào ngủ với chị em mình, dù cùng cha khác mẹ hay cùng mẹ khác cha, phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
“Người nào ngủ với bà gia mình phải bị rủa sả”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
“Người nào phạm tội giết người dù không ai thấy, phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
“Người nào nhận hối lộ để giết người vô tội phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
“Người nào không giữ các lời của Kinh Luật này để làm theo phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
Các Phước Lành Dành Cho Người Vâng Lời
Nếu anh chị em trung tín vâng phục CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và cẩn thận làm theo các mạng lệnh tôi truyền cho anh chị em hôm nay, CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ làm cho anh chị em vượt trên các dân tộc khác trên mặt đất. Nếu anh chị em vâng phục CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, các phước lành này sẽ giáng xuống trên anh chị em và có hiệu quả ngay:
CHÚA sẽ ban phước cho anh chị em ở khắp mọi nơi, trong thành thị cũng như ngoài đồng ruộng.
CHÚA sẽ ban phước cho anh chị em con cháu đông đúc,28:4 Tiếng Hy-bá: “hoa quả của bụng” hoa màu dư dật, súc vật, bò, chiên, dê đầy đàn.
CHÚA sẽ ban phước cho anh chị em hoa quả đầy giỏ và bột đầy thùng.
CHÚA sẽ ban phước cho anh chị em trong mọi hoàn cảnh, khi vào cũng như khi ra.
Khi kẻ thù nổi dậy chống nghịch anh chị em CHÚA sẽ đánh bại chúng. Chúng từ một hướng đến tấn công anh chị em, nhưng sẽ chạy trốn theo bảy hướng.
CHÚA sẽ giáng phước lành trên vựa lẫm và trên mọi công việc tay anh chị em làm. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ giáng phước trên anh chị em trong xứ Ngài sắp ban cho.
CHÚA sẽ làm cho anh chị em thành một dân tộc thánh của Ngài như Ngài đã thề hứa, nếu anh chị em giữ các mạng lệnh của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và đi theo các đường lối Ngài. Khi đó mọi dân tộc trên thế gian sẽ thấy rằng anh chị em được xưng bằng danh của CHÚA và sẽ sợ anh chị em. CHÚA sẽ cho anh chị em thịnh vượng trù phú trong xứ Ngài đã thề với các tổ phụ để ban cho anh chị em. Chúa sẽ cho anh chị em con cháu đông đúc, súc vật đầy đàn, hoa màu dư dật.
CHÚA sẽ mở kho tàng của Ngài trên trời cho mưa sa xuống đúng mùa trên ruộng đất và giáng phước lành trên mọi công việc tay anh chị em làm. Anh chị em sẽ cho nhiều dân tộc vay nhưng sẽ không vay mượn của ai cả. CHÚA sẽ cho anh chị em làm đầu chứ không làm đuôi. Nếu anh chị em chú ý và cẩn thận làm theo các mạng lệnh của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em truyền cho anh chị em hôm nay, anh chị em sẽ luôn ở hàng đầu, trên cao chứ không ở hàng cuối, dưới thấp. Đừng bao giờ lìa khỏi các mạng lệnh tôi phải truyền cho anh chị em hôm nay, hoặc xoay qua bên phải hay qua bên trái, cũng đừng theo và phục vụ các thần khác.
Nguyền Rủa Dành Cho Người Không Vâng Lời
Tuy nhiên, nếu anh chị em không vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và không cẩn thận làm theo các điều răn và quy luật của Ngài, các lời nguyền rủa sau đây sẽ giáng trên anh chị em và có hiệu quả ngay:
Anh chị em sẽ bị nguyền rủa trong thành thị cũng như ngoài đồng ruộng.
Giỏ và thùng nhồi bột của anh chị em sẽ trống không vì bị nguyền rủa.
Anh chị em sẽ bị nguyền rủa và hiếm con, đồng ruộng sẽ không sản xuất hoa màu, bầy bò và chiên dê không sinh sản.
Anh chị em sẽ bị nguyền rủa trong mọi hoàn cảnh, khi vào cũng như khi ra.
CHÚA sẽ khiến anh chị em gặp cảnh tai ương, rối trí và phẫn uất trong mọi công việc anh chị em làm, cho đến khi anh chị em bị suy bại và chẳng mấy chốc bị hủy diệt nếu anh chị em phạm tội ác chối bỏ CHÚA. CHÚA sẽ làm cho bệnh dịch đeo theo anh chị em cho đến khi anh chị em bị diệt khỏi đất anh chị em sắp chiếm hữu. CHÚA sẽ hành hại anh chị em với chứng lao phổi, bệnh sốt và phù thũng, với nắng cháy, hạn hán, cây cỏ bị tàn rụi, mốc meo. Các tai nạn này sẽ đeo đuổi anh chị em cho đến khi anh chị em bị tiêu diệt. Bầu trời trên đầu sẽ như đồng và đất dưới chân như sắt. CHÚA sẽ khiến mưa trong xứ thành ra bụi cát và bão cát sẽ từ trời rơi xuống cho đến khi anh chị em bị tiêu diệt.
CHÚA sẽ làm cho anh chị em bị quân thù đánh bại. Anh chị em sẽ theo một đường đến tấn công họ nhưng sẽ trốn chạy theo bảy ngã. Mọi dân tộc trên đất sẽ kinh hãi khi nhìn thấy anh chị em. Xác chết của anh chị em sẽ làm thức ăn cho chim trời và thú đồng; không còn ai đến để đuổi chúng đi. CHÚA sẽ hành hại anh chị em với chứng ung nhọt người Ai-cập thường bị, với bệnh bướu, lở lói, ngứa ngáy không thể nào chữa lành. CHÚA sẽ làm cho anh chị em điên cuồng, mù lòa, tâm trí lộn xộn. Ngay giữa trưa, anh chị em sẽ quờ quạng như người mù trong đêm tối. Anh chị em làm gì cũng thất bại; ngày này qua ngày nọ anh chị em bị áp bức cướp giật không ai cứu giúp.
Một anh em hứa hôn với một thiếu nữ nhưng người khác sẽ cưới và ở với nàng. Anh chị em sẽ cất nhà nhưng không được ở. Anh chị em sẽ trồng vườn nho nhưng không được ăn trái. Bò của anh chị em sẽ bị giết trước mặt mình, nhưng anh chị em không được ăn thịt. Lừa của anh chị em bị cướp giật khỏi tay anh chị em nhưng không bao giờ được trả lại. Chiên dê sẽ bị giao nạp cho quân thù, nhưng không có ai giúp anh chị em bắt đem về. Con trai con gái của anh chị em sẽ bị giải nạp cho một dân tộc khác và anh chị em sẽ mòn mắt trông chờ từ ngày này qua ngày khác, nhưng anh chị em bất lực không làm chi được. Một dân tộc anh chị em chưa hề biết sẽ ăn hoa màu do đồng ruộng và sức lao động của anh chị em sản xuất, còn anh chị em bị áp bức giầy đạp liên tục. Những điều trông thấy sẽ làm cho anh chị em phát điên. CHÚA sẽ làm cho chứng ung nhọt đau đớn bất trị mọc lên ở đầu gối và trên hai chân anh chị em, rồi lan ra từ gót chân đến đỉnh đầu.
CHÚA sẽ đuổi anh chị em và vua anh chị em tôn lên cai trị mình đến một nước cả anh chị em lẫn tổ tiên đều chưa hề biết. Tại đó, anh chị em sẽ thờ các thần khác, là thần bằng gỗ bằng đá. Nơi nào CHÚA đuổi anh chị em đến, tất cả các dân tại đó sẽ kinh hãi khi nhìn thấy cảnh khốn khó của anh chị em. Anh chị em sẽ trở thành đề tài cho họ đàm tiếu chê bai.
Anh chị em sẽ gieo nhiều hạt giống nhưng gặt hái chẳng được bao nhiêu vì châu chấu sẽ cắn nuốt hoa màu. Anh chị em sẽ trồng tỉa chăm sóc vườn nho, nhưng không được hái trái và uống rượu nho vì sâu bọ sẽ ăn hết. Anh chị em sẽ có cây ô-liu mọc khắp nơi trong xứ nhưng không có dầu để xức vì trái ô-liu khô héo rụng hết. Anh chị em sẽ sinh con trai con gái nhưng không giữ chúng được vì chúng bị bắt đi lưu đày cả. Từng đàn châu chấu sẽ cắn phá cây cối và mùa màng ngoài đồng.
Các ngoại kiều sống giữa anh chị em sẽ càng ngày càng thịnh vượng còn anh chị em càng ngày càng nghèo khó. Họ sẽ cho anh chị em vay, còn anh chị em không cho ai vay, họ sẽ làm đầu còn anh chị em làm đuôi.
Tất cả các lời nguyền rủa này sẽ giáng trên anh chị em. Chúng sẽ đuổi theo và bắt kịp anh chị em cho đến khi anh chị em đã bị tiêu diệt, vì anh chị em không vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em; anh chị em cũng không giữ các điều răn và mạng lệnh Ngài truyền cho. Các lời nguyền rủa này sẽ trở thành dấu hiệu và điềm gở cho anh chị em và con cháu anh chị em mãi mãi. Vì anh chị em không phục vụ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em cách vui vẻ thỏa lòng trong khi Ngài cho anh chị em thịnh vượng, nên anh chị em sẽ phục vụ quân thù do CHÚA sẽ sai đến đánh anh chị em. Anh chị em sẽ bị đói khát, trần truồng và thiếu thốn đủ điều. Ngài sẽ lấy ách sắt tròng vào cổ anh chị em cho đến khi anh chị em bị diệt hết.
CHÚA sẽ khiến một dân tộc từ phương xa, từ tận cùng trái đất, ào đến tấn công anh chị em, như chim đại bàng sà xuống chớp mồi. Họ nói thứ tiếng anh chị em không hiểu, nét mặt họ dữ tợn, họ không nể nang người già cũng không thương hại người trẻ. Họ sẽ ăn hết các con nhỏ của bầy gia súc và hoa màu do đồng ruộng của anh chị em sinh sản cho đến khi anh chị em bị kiệt quệ. Họ không chừa lại một thứ gì, kể cả ngũ cốc, rượu nho mới, dầu, bò con và chiên con của bầy gia súc, cho đến khi họ đã làm cho anh chị em hoàn toàn kiệt quệ. Họ sẽ bao vây các thành trong xứ, cho đến khi phá vỡ các tường thành kiên cố anh chị em vẫn tin tưởng. Họ sẽ vây hãm tất cả các thành trên toàn lãnh thổ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp ban cho anh chị em.
Vì tình trạng kiệt quệ do cuộc bao vây của quân thù gây ra, anh chị em sẽ ăn thịt bông trái của bụng mình, tức là thịt con trai con gái mà CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã ban cho. Trong tất cả các thành, người đàn ông hiền lành nhậy cảm nhất cũng trừng mắt lườm anh em ruột, vợ yêu dấu và những đứa con còn sống sót; người không chịu chia sẻ với họ thịt đứa con người ấy đang ăn. Ngoài thịt đứa con người ấy không còn chi cả, vì tình cảnh đói khổ quân thù gây ra khi vây hãm các thành của anh chị em. Người đàn bà dịu hiền nhậy cảm nhất, dịu hiền và nhậy cảm đến nỗi không đụng gót chân xuống đất, cũng trừng mắt nhìn người chồng yêu quí với con trai con gái mình, vì bà ấy đang giấu họ đứa bé mới sinh và cái nhau để ăn một mình, do tình cảnh quẫn bách không còn chi khác để ăn trong khi quân thù vây hãm các thành của anh chị em.
Nếu anh chị em không cẩn thận làm theo các lời của Kinh Luật đã được ghi chép trong sách này và không tôn kính danh vinh hiển đáng kính sợ, là danh CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, thì CHÚA sẽ giáng trên anh chị em và con cháu anh chị em các tai vạ kinh khiếp, các tai nạn lớn lao lâu ngày và các chứng bệnh hiểm nghèo dai dẳng. Ngài sẽ đem đến cho anh chị em mọi thứ bệnh tật của xứ Ai-cập mà anh chị em sợ hãi và các bệnh tật này sẽ đeo theo anh chị em. CHÚA cũng đem đến cho anh chị em mọi thứ bệnh hoạn và tai nạn không được ghi chép trong Sách Kinh Luật này, cho đến khi anh chị em bị tiêu diệt. Dân số anh chị em vốn đông như sao trên trời sẽ còn lại một số nhỏ, vì anh chị em không vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Như CHÚA đã vui lòng làm cho anh chị em thịnh vượng và gia tăng dân số thế nào, thì Ngài cũng vui lòng tàn phá tiêu diệt anh chị em thế ấy. Anh chị em sẽ bị nhổ lên khỏi đất anh chị em sắp vào chiếm hữu.
CHÚA sẽ phân tán anh chị em khắp các nước, từ đầu này trái đất cho đến đầu kia. Tại những nơi ấy anh chị em sẽ thờ phượng các thần khác, là thần bằng đá bằng gỗ mà cả anh chị em lẫn các tổ tiên đều không biết. Trong các nước đó, anh chị em sẽ không được an nghỉ, không tìm được một chỗ cho gót chân mình nghỉ ngơi. Tại đó, CHÚA sẽ làm cho anh chị em băn khoăn lo lắng, mắt mòn mỏi và tâm trí buồn thảm. Anh chị em sẽ ở trong tình trạng bấp bênh liên tục, đêm ngày lo sợ phập phồng, mạng sống không bảo đảm. Buổi sáng, anh chị em sẽ nói: “Ước gì trời tối”, ban đêm lại nói: “Ước gì trời sáng” vì lòng đầy kinh khiếp và vì những cảnh mắt anh chị em chứng kiến. CHÚA sẽ đem anh chị em trở về Ai-cập bằng tàu bè, dù Ngài đã hứa anh chị em sẽ chẳng trở về đó nữa, anh chị em sẽ bán mình cho kẻ thù làm nô lệ, cả nam lẫn nữ, nhưng chẳng ai mua.
Lập Lại Giao Ước
Sau đây là các điều khoản của giao ước CHÚA truyền dạy Môi-se lập với dân Y-sơ-ra-ên trong xứ Mô-áp, ngoài giao ước Chúa đã lập với họ tại Hô-rếp.
Môi-se triệu tập toàn dân Y-sơ-ra-ên và nói với họ:
Anh chị em đã thấy tận mắt tất cả những việc CHÚA đã làm trong xứ Ai-cập cho vua, cho toàn thể quần thần và toàn xứ đó. Anh chị em cũng đã thấy tận mắt những tai vạ khủng khiếp, những dấu kỳ phép lạ vĩ đại đó. Nhưng cho đến nay CHÚA chưa cho anh chị em trí để hiểu biết, mắt để thấy hay tai để nghe. Suốt bốn mươi năm tôi dẫn anh chị em đi qua sa mạc, quần áo anh chị em không sờn rách, giầy dép không hư mòn. Anh chị em không ăn bánh cũng không uống rượu nho hay thức uống có men nào khác. Chúa cung cấp cho anh chị em cách đặc biệt để anh chị em biết Ngài là CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em.
Khi anh chị em đi đến chỗ này, Si-hôn vua Hết-bôn và Óc vua Ba-san đem quân ra đánh chúng ta nhưng chúng ta đã đánh bại họ, chiếm lấy xứ của họ và chia cho bộ tộc Ru-bên, bộ tộc Gát và phân nửa bộ tộc Ma-na-se làm cơ nghiệp.
Anh chị em phải cẩn thận làm theo các điều khoản của giao ước này để anh chị em được thành công trong mọi việc mình làm. Ngày nay, toàn thể anh chị em đang đứng trước sự hiện diện của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, gồm có các bộ tộc trưởng, các trưởng lão, các viên chức, tất cả nam công dân Y-sơ-ra-ên, cùng với vợ con anh chị em, ngay cả các ngoại kiều sống chung trong trại quân, từ người đốn củi đến người xách nước. Anh chị em đứng đây để bước vào một giao ước với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, là giao ước CHÚA sẽ lập với anh chị em hôm nay và anh chị em thề hứa làm trọn những quy định trong giao ước, để hôm nay Ngài xác nhận anh chị em là dân Chúa và Ngài là Đức Chúa Trời của anh chị em như Ngài đã hứa với anh chị em và đã thề với các tổ phụ anh chị em là Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp. CHÚA kêu gọi anh chị em hứa làm tròn những điều quy định trong giao ước này mà Ngài lập, chẳng những với anh chị em thôi đâu, nghĩa là chẳng những với tất cả chúng ta hiện đang đứng đây hôm nay trước mặt CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta mà còn với tất cả những con cháu chúng ta hiện chưa có mặt tại đây hôm nay nữa.
Chính anh chị em đã biết rõ chúng ta sống trong xứ Ai-cập như thế nào và con đường chúng ta đi ngang qua các nước cho đến chỗ này. Anh chị em thấy các dân tộc đó thờ hình tượng đáng ghê tởm bằng gỗ, đá, bạc và vàng. Phải nhất quyết không một người nào, dù đàn ông hay đàn bà, không một bộ tộc hay gia tộc nào có mặt hôm nay sẽ trở lòng lìa bỏ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em để đi thờ phượng thần của các dân tộc đó; phải nhất quyết đừng để rễ cay đắng độc hại đó đâm ra trong vòng anh chị em.
Khi nghe các điều quy định trong giao ước này, đừng ai tự chúc phước cho mình, thầm nghĩ rằng: “Ta cứ tiếp tục đi theo đường lối riêng, ta sẽ bình an, không hề gì.” Thái độ đó chỉ mang tai họa đến trên đất được nhuần tưới cũng như trên đất khô. CHÚA sẽ không bao giờ tha thứ cho người ấy, nhưng cơn thịnh nộ và kỵ tà của Ngài sẽ cháy bùng lên nghịch với người ấy. Tất cả các lời nguyền rủa chép trong sách này sẽ giáng trên người và CHÚA sẽ xóa tên người ấy khỏi dưới trời. CHÚA sẽ tách rời người ấy khỏi các bộ tộc Y-sơ-ra-ên để hứng lấy tai họa, theo các lời nguyền rủa của giao ước được ghi chép trong Sách Kinh Luật này.
Dòng dõi anh chị em trong các thế hệ hậu lai và người ngoại quốc từ các xứ xa đến sẽ thấy các tai ương và các bệnh tật CHÚA đã dùng để hành hại xứ này. Họ sẽ thấy toàn xứ điêu tàn, chỉ có muối và lưu hoàng, đất đai không trồng trọt, không nứt mầm, không một thứ cây cỏ nào mọc, giống như Sô-đôm và Gô-mô-rơ, như Át-ma và Sê-bô-im là những thành CHÚA đã tiêu diệt trong cơn thịnh nộ kinh khiếp của Ngài, mọi dân tộc sẽ đặt câu hỏi: “Tại sao CHÚA làm cho xứ ra thế này? Tại sao có cơn thịnh nộ kinh khiếp như vậy?”
Câu trả lời sẽ là: “Vì dân này đã phản bội giao ước CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ họ đã thiết lập với họ khi Ngài đem họ ra khỏi xứ Ai-cập. Họ đi thờ phượng các thần khác, quỳ lạy các thần ấy, là thần họ chưa hề biết và Chúa cũng không cho phép họ thờ. Vì vậy, cơn giận của CHÚA cháy bùng lên nghịch đất này và Ngài giáng trên xứ tất cả sự nguyền rủa ghi chép trong sách này. Trong cơn giận dữ dội và cơn thịnh nộ kinh khiếp, CHÚA đã nhổ họ khỏi đất này và ném họ qua đất khác, như tình cảnh hiện nay.”
Những điều huyền nhiệm chỉ có CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta biết. Nhưng những điều đã được khải thị, là những lời trong Kinh Luật này, thuộc về chúng ta và con cháu chúng ta đời đời, để chúng ta vâng giữ và làm theo.
Phước Lành Cho Người Trở Lại Với CHÚA
Khi tất cả các phước lành và tai họa30:1 nguyền rủa tôi trình bầy đây đã xảy đến cho anh chị em và khi đang sống tại nơi CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã đày anh chị em tan lạc đến, anh chị em sẽ nhớ lại những điều tôi truyền; nếu lúc đó anh chị em cùng con cháu trở lại với CHÚA, Đức Chúa Trời của mình, hết lòng hết linh hồn vâng phục Ngài, làm theo mọi điều tôi truyền cho anh chị em hôm nay; thì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ giải cứu anh chị em khỏi cảnh lưu đày và đem anh chị em trở về. Chúa sẽ thương xót anh chị em và tập họp anh chị em lại từ những nơi Ngài đã phân tán anh chị em. Dù anh chị em đã bị đuổi đến xứ xa xăm tận cùng chân trời, CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em cũng sẽ tập họp anh chị em lại và đem anh chị em trở về. Chúa sẽ đem anh chị em về quê cha đất tổ, cho anh chị em chiếm hữu lại quê hương và cho anh chị em thịnh vượng đông đúc hơn trước. CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta sẽ ban cho anh chị em và con cháu anh chị em tấm lòng mềm mại, vâng phục30:6 Nt: cắt bì lòng để anh chị em hết lòng, hết linh hồn yêu kính Chúa để được sống. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ giáng các sự nguyền rủa này trên những người thù nghịch, ghen ghét và bức hại anh chị em. Anh chị em sẽ lại vâng phục CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và làm theo các mạng lệnh Ngài mà tôi truyền lại cho anh chị em hôm nay. Khi đó CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ làm cho anh chị em cực kỳ thịnh vượng trong mọi công việc tay mình làm. Anh chị em sẽ được con cháu đông đúc, bầy gia súc đầy đàn, hoa màu dư dật. CHÚA đã vui vẻ ban phước cho tổ tiên anh chị em, Ngài cũng sẽ vui vẻ ban phước cho anh chị em. Nếu anh chị em vâng phục CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, giữ các mạng lệnh và luật lệ của Ngài đã được ghi chép trong Sách Kinh Luật này và hết lòng hết linh hồn trở về với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em.
Sống Hay Chết
Những điều tôi truyền cho anh chị em hôm nay không phải là điều quá khó khăn cho anh chị em, cũng không phải là điều anh chị em không với tới được. Cũng không phải là điều trên trời để anh chị em phải hỏi: “Ai sẽ lên trời đem điều ấy xuống công bố cho chúng tôi để chúng tôi vâng theo?” Nó cũng không ở bên kia biển để anh chị em phải hỏi: “Ai sẽ vượt biển đem về công bố cho chúng tôi để chúng tôi vâng theo?” Không, lời CHÚA rất gần anh chị em, ở trong miệng và trong lòng anh chị em, anh chị em chỉ cần vâng theo thôi.
Hôm nay, tôi mời anh chị em lựa chọn giữa phước lành và tai họa, giữa sự sống và sự chết. Nếu anh chị em vâng giữ các điều răn, mạng lệnh và luật lệ của CHÚA mà tôi truyền cho anh chị em hôm nay, nếu anh chị em yêu kính CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta, đi theo các đường lối Ngài, vâng lời Ngài, anh chị em sẽ được sống và dân số anh chị em sẽ gia tăng. CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta sẽ ban phước cho anh chị em trong xứ anh chị em sắp vào chiếm hữu.
Nhưng nếu anh chị em thay lòng đổi dạ, không chịu vâng lời và để bị lôi kéo đi cúi đầu thờ lạy các thần khác, thì hôm nay tôi tuyên bố với anh chị em rằng anh chị em chắc chắn phải bị tiêu diệt, không được sống lâu trong xứ anh chị em sắp chiếm hữu khi qua sông Giô-đanh.
Hôm nay tôi kêu gọi trời đất làm chứng cho tôi rằng tôi đã mời anh chị em chọn lựa giữa sự sống hoặc sự chết, giữa phước lành hoặc rủa sả. Hãy chọn sự sống, để anh chị em và con cháu anh chị em được sống. Hãy yêu kính CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta, vâng lời Ngài, trung tín theo Ngài vì chỉ có Ngài mới có quyền ban sự sống. Rồi CHÚA sẽ cho anh chị em sống lâu trong xứ Ngài thề hứa ban cho tổ phụ của anh chị em là Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp.
Giô-suê Là Người Thay Thế Môi-se
Sau đó Môi-se đi ra và nói các lời này với toàn dân Y-sơ-ra-ên: “Bây giờ tôi đã được một trăm hai mươi tuổi và không còn đủ sức lãnh đạo anh chị em nữa.31:2 Nt: Không còn đi ra đi vào được nữa CHÚA có phán dạy tôi: ‘Con sẽ không qua sông Giô-đanh.’ Chính CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ qua sông trước anh chị em. Ngài sẽ tiêu diệt các dân tộc này trước mặt anh chị em và anh chị em sẽ chiếm hữu lãnh thổ của họ. Giô-suê sẽ hướng dẫn anh chị em qua sông theo lời CHÚA phán dạy. CHÚA sẽ làm cho các dân đó như Ngài đã làm cho Si-hôn và Óc, hai vua người A-mô-rít, khi Ngài tiêu diệt hai vua và xứ của họ. CHÚA sẽ giao nạp các dân tộc đó cho anh chị em và anh chị em phải đối đãi với họ theo lệnh tôi đã truyền. Phải mạnh mẽ can đảm lên. Đừng sợ hải kinh khiếp trước mặt các dân đó vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em cùng đi với anh chị em; Ngài không bao giờ xa lìa hay rời bỏ anh chị em đâu.”
Nói xong, Môi-se cho mời Giô-suê đến và nói với ông trước mặt toàn dân Y-sơ-ra-ên: “Ông phải mạnh mẽ và can đảm, vì ông phải đi với toàn dân vào xứ CHÚA đã thề hứa ban cho họ và ông phải chia đất đó cho dân làm cơ nghiệp. Chính CHÚA sẽ đi trước ông và Ngài luôn ở với ông; Ngài không bao giờ xa lìa hay rời bỏ ông đâu. Ông đừng sợ hãi, đừng nản lòng.”
Tuyên Đọc Kinh Luật
Môi-se ghi xuống Kinh Luật của Đức Chúa Trời và trao lại cho các thầy tế lễ, các người Lê-vi là người khiêng Rương Giao Ước của CHÚA và cho tất cả các trưởng lão Y-sơ-ra-ên. Ông truyền cho họ: “Cuối mỗi bảy năm, tức là năm tha nợ, nhân dịp Lễ Lều Tạm, khi toàn dân Y-sơ-ra-ên đến thờ phượng CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta tại địa điểm của Ngài sẽ chọn, các ông phải đọc lớn tiếng cho họ nghe Kinh Luật này. Phải triệu tập toàn dân, kể cả đàn ông, đàn bà, trẻ con và ngoại kiều sống trong các thành của anh chị em, để họ có thể nghe và học tập kính sợ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và cẩn thận làm theo mọi lời của Kinh Luật này. Con cháu anh chị em là những người chưa biết Kinh Luật này, phải nghe và phải học tập kính sợ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em suốt thời gian sống trong xứ anh chị em sẽ chiếm hữu sau khi qua sông Giô-đanh.”
Báo Trước Về Sự Phản Nghịch Của Dân Y-sơ-ra-ên
CHÚA phán dạy Môi-se: “Ngày qua đời của con đã gần. Con gọi Giô-suê rồi cả hai đến trình diện với Ta tại Trại Hội Kiến, tại đó Ta sẽ giao trách nhiệm cho Giô-suê.” Vậy Môi-se và Giô-suê đến trình diện tại Trại Hội Kiến.
CHÚA hiện ra tại Trại Hội Kiến, trong trụ mây và mây dừng trên cửa Trại. CHÚA phán với Môi-se: “Con sắp được an nghỉ với các tổ tiên, bấy giờ dân này sẽ thờ cúng các thần khác trong xứ mà họ sắp vào. Họ sẽ lìa bỏ Ta và vi phạm giao ước Ta đã lập với họ. Lúc đó, Ta sẽ nổi giận và lìa bỏ họ; Ta sẽ che giấu mặt Ta khỏi họ và họ sẽ trở thành mồi cho các dân tộc khác. Họ sẽ gặp nhiều tai họa khốn khổ, bấy giờ họ sẽ hỏi: ‘Phải chăng chúng ta gặp các tai nạn này vì Đức Chúa Trời không còn ở với chúng ta nữa?’ Nhưng lúc đó Ta chắc chắn sẽ giấu mặt Ta, vì tất cả những tội ác họ phạm khi đi theo các thần khác.
Vậy bây giờ con ghi xuống bài ca này và dạy toàn dân Y-sơ-ra-ên hát, họ phải học thuộc bài ca này, để bài ca này làm chứng cho Ta nghịch với họ. Sau khi Ta đã đem họ vào trong xứ tràn trề sữa và mật ong, là xứ Ta đã thề hứa ban cho các tổ phụ họ và khi họ đã no béo, họ sẽ quay đi phục vụ các thần khác, khinh dể Ta và vi phạm giao ước Ta. Khi họ gặp nhiều tai họa khốn khổ, bài ca này sẽ làm chứng buộc tội họ, vì con cháu họ sẽ không quên bài ca này đâu. Ta biết điều họ định làm ngay trước khi Ta đem họ vào xứ Ta thề hứa ban cho họ.” Vậy, hôm đó Môi-se ghi chép bài ca này và đem dạy cho dân Y-sơ-ra-ên.
CHÚA truyền mạng lệnh này cho Giô-suê, con trai Nun: “Con phải mạnh mẽ can đảm, vì con sẽ đem dân Y-sơ-ra-ên vào xứ Ta đã thề hứa ban cho họ. Chính mình Ta sẽ ở với con.”
Khi đã chép xong mọi lời của Kinh Luật này từ đầu đến cuối vào một cuốn sách, Môi-se bảo những người Lê-vi khiêng Rương Giao Ước của CHÚA rằng: “Đem cuốn sách này để một bên Rương Giao Ước của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Sách sẽ cứ ở đó để làm chứng nghịch với anh chị em, vì tôi biết anh chị em rất phản trắc và cứng cổ. Ngay khi tôi còn sống và còn ở với anh chị em mà anh chị em còn phản trắc với CHÚA như vậy, huống chi khi tôi qua đời rồi, anh chị em còn phản trắc đến chừng nào nữa! Hãy triệu tập tất cả các trưởng lão và viên chức các bộ tộc, để tôi kêu gọi trời đất chứng giám và nói những lời này cho họ nghe. Tôi biết rằng sau khi tôi qua đời, anh chị em sẽ hết sức hư hỏng, lìa khỏi con đường tôi đã truyền dạy. Trong tương lai, anh chị em sẽ chọc giận CHÚA, làm điều ác, không đẹp lòng CHÚA và tai họa sẽ giáng trên anh chị em.”
Bài Ca Của Môi-se
Sau đó, Môi-se đọc các lời của bài ca này, từ đầu đến cuối cho toàn dân Y-sơ-ra-ên nghe:
Hỡi các tầng trời, hãy nghe đây, tôi sẽ nói:
Hỡi đất, xin nghe lời của miệng tôi.
Xin cho huấn thị tôi rơi xuống như mưa,
Lời tôi buông nhẹ như sương sa,
Như mưa lất phất trên cỏ non,
Như mưa tầm tã trên đồng xanh.
Tôi tung hô danh CHÚA,
Hãy cùng tôi ca tụng Đức Chúa Trời, Ngài vĩ đại vô cùng.
Ngài là Vầng Đá che chở, việc Ngài làm luôn toàn hảo,
Đường lối Chúa chính là công lý.
Ngài là Đức Chúa Trời thành tín không hề gian dối,
Ngài đời đời chính trực công minh.
Nhưng anh chị em hư hỏng,
Nhuốc nhơ, gian dối và lừa đảo,
Không xứng đáng là con Ngài nữa.
Hỡi dân khờ dại và thiếu suy xét,
Anh chị em đền ơn CHÚA cách đó sao?
CHÚA là Cha, là Đấng Tạo Hóa,
Đấng sáng tạo, lập anh chị em thành một dân tộc.
Hãy nhớ lại những ngày xa xưa,
Suy nghĩ đến các thế hệ đã qua.
Hỏi thân sinh, người sẽ trả lời,
Hỏi các trưởng lão, họ sẽ giải thích.
Khi Đấng Chí Cao phân chia lãnh thổ cho các dân,
Khi Ngài phân tán dòng dõi A-đam,
Ngài ấn định ranh giới cho mọi dân tộc,
Căn cứ trên dân số Y-sơ-ra-ên.32:8 Một số cổ bản Qumran và LXX:… và giao họ cho thiên sứ canh giữ
Nhưng phần của CHÚA là dân Ngài,
Gia-cốp là sản nghiệp của Ngài.
Chúa tìm thấy dân Ngài trong sa mạc,
Giữa hoang dã với tiếng gào thét quạnh hiu.
Ngài bao phủ, chăm sóc người,
Che chở người chẳng khác gì con ngươi mắt Ngài.
Như chim đại bàng khuấy động tổ mình,
Bay lượn qua lại quanh con mình,
Dang rộng cánh ra hứng đỡ,
Rồi cõng chim con trên hai cánh.
Một mình CHÚA hướng dẫn dân Ngài,
Không có thần nào khác.
Ngài cho anh chị em định cư trên vùng cao nguyên,
Nuôi anh chị em với hoa lợi của ruộng nương.
Cho ăn mật ong lấy từ vầng đá,
Từ đá lửa CHÚA làm chảy ra dầu.
Đàn bò và chiên dê cho anh chị em sữa và sữa chua,
Anh chị em ăn thịt béo của chiên con,
Chiên đực, dê đực vùng Ba-san.
Anh chị em ăn lúa mì thượng hạng.
Uống rượu nho nguyên chất đỏ như máu.
Vừa mập béo Giê-su-run đã tung chân đá,
Khi anh chị em béo tốt, mập mạp, no tròn,
Anh chị em lìa bỏ ngay Chúa, là Đấng dựng nên mình,
Khinh dể Ngài, là Vầng Đá Cứu Tinh.
Họ đem thần lạ trêu chọc Đấng kỵ tà,
Làm Ngài giận với hình tượng Ngài ghê tởm.
Họ dâng tế lễ cho quỷ, không phải là Đức Chúa Trời,
Thờ thần họ chưa hề hay biết,
Thần xa lạ từ đâu vừa xuất hiện,
Là những thần tổ phụ chẳng nể kiêng.
Ngươi chối bỏ Vầng Đá là Cha ngươi,
Quên bẵng đi Đức Chúa Trời, Đấng sinh thành.
CHÚA thấy cả nên Ngài nổi giận,
Từ bỏ cả con trai lẫn con gái.
Ngài phán: “Ta giấu mặt Ta, không nhìn họ,”
“Để xem rốt cuộc chúng ra sao,
Họ chỉ là dòng dõi gian tà,
Là đứa con không có lòng trung tín.
Chúng chọc Ta ghen tức với thần không giá trị,
Làm Ta giận với tượng hình chẳng ra chi.
Vậy Ta sẽ làm chúng ghen với một dân hèn kém,
Chọc chúng giận bởi một nước dại khờ.
Lửa giận Ta đã cháy phừng phừng,
Lửa thiêu luôn cho đến tận âm ti.
Lửa nuốt cả đất đai và thổ sản,
Lửa thiêu núi, cháy tận đến nền.
Tai vạ trên chúng, Ta chồng chất,
Bắn vào chúng, Ta không chừa một mũi tên.
Ta sai nạn đói làm chúng tiêu hao,
Đem nóng cháy khiến chúng kiệt quệ,
Sai bệnh dịch đến gây chết chóc.
Sai thú rừng đến nhe răng cắn xé,
Sai rắn độc bò đến gieo tử vong.
Ngoài đường phố, gươm tàn sát con cái,
Còn trong nhà là cảnh khiếp sợ triền miên.
Thanh niên, thiếu nữ, người già, con trẻ,
Cũng đều bị diệt vong.
Ta phán: Ta sẽ phân tán họ,
Xóa sạch kỷ niệm họ khỏi loài người.
Nhưng e ngại kẻ thù kia chế nhạo,
Và cừu địch cũng sẽ hiểu lầm,
Cho rằng: ‘Nhờ tay ta nên ta đắc thắng,
Chứ CHÚA đâu có nhúng tay vào.’ ”
Anh chị em là một dân không hiểu biết,
Thiếu sáng suốt.
Nếu khôn ngoan, anh chị em đã hiểu điều này
Và nhận thức được chung cuộc ra sao.
Làm sao một người đuổi cả ngàn,
Hai người rượt mười ngàn người trốn chạy,
Nếu CHÚA là vầng đá không bán anh chị em,
Không nạp anh chị em cho kẻ thù?
Chính quân thù cũng phải thú nhận:
Hòn đá che chở chúng nó đâu sánh nổi Vầng Đá chúng ta.
Quân thù là cây nho mọc ở Sô-đôm,
Trong cánh đồng Gô-mô-rơ.
Trái nho họ chứa đầy chất độc,
Chùm nho họ toàn những đắng cay.
Rượu nho họ là nọc rắn,
Nọc độc chết người của rắn hổ mang.
CHÚA phán: “Này Ta ghi nhớ mọi sự,
Và giữ trong kho báu của Ta?
Vì báo ứng là phần của Ta, Ta sẽ báo đáp,
Đúng thời điểm chân chúng nó ngả nghiêng,
Ngày tai họa của chúng đã gần,
Cảnh diệt vong vụt đến rất nhanh.”
CHÚA sẽ xét xử dân Ngài,
Xót thương các tôi tớ Ngài,
Khi Ngài thấy sức họ kiệt quệ,
Nô lệ, tự chủ chẳng còn lại một ai.
Ngài sẽ hỏi: “Nào thần chúng nó ở đâu?
Vầng đá chúng nó trú ẩn,
Các thần ăn mỡ lễ vật chúng nó dâng lên,
Và uống rượu lễ tưới rượu, bây giờ đâu cả?
Sao không đứng lên giúp đỡ,
Sao không che chở bảo toàn?
Hãy nhìn xem, chính Ta là Đức Chúa Trời,
Ngoài Ta ra, không có thần nào khác.
Ta khiến chết, Ta bảo tồn mạng sống,
Ta đánh bị thương và Ta cũng chữa lành,
Nào có ai giải thoát khỏi tay Ta.
Ta đưa tay chỉ trời và công bố:
‘Thật như Ta hằng sống đời đời,’
Khi đã mài lưỡi gươm sáng loà,
Tay nắm gươm Ta ngồi toà xét xử,
Báo ứng thù nghịch,
Báo trả những ai vẫn thù ghét Ta.
Mũi tên Ta say máu,
Lưỡi gươm Ta ăn thịt,
Máu của thương binh lẫn tù nhân,
Chặt đầu tóc dài của quân địch.”
Muôn nước ơi! Hãy vui lên cùng dân của Ngài,
Ngài sẽ báo trả huyết của tôi tớ Ngài,
Ngài sẽ báo ứng quân thù,
Tha tội cho dân Ngài và cho lãnh thổ Ngài.
Môi-se và Giô-suê, con trai của Nun, đọc tất cả những lời của bài ca này cho toàn dân nghe. Sau khi đọc xong các lời này cho cả hội chúng Y-sơ-ra-ên, Môi-se căn dặn họ: “Anh chị em phải nhớ nằm lòng những lời tôi long trọng công bố với anh chị em hôm nay, để anh chị em có thể dạy bảo con cái cẩn thận làm theo mọi lời của Kinh Luật này. Đây không phải là những lời nói suông, nhưng là sự sống còn của anh chị em. Nhờ lời này anh chị em có thể sống lâu trong xứ anh chị em sắp chiếm hữu sau khi qua sông Giô-đanh.”
Môi-se Qua Đời Trên Núi Nê-bô
Cùng ngày hôm ấy, CHÚA bảo Môi-se: “Con lên núi Nê-bô, thuộc rặng núi A-ba-rim trong xứ Mô-áp, đối diện Giê-ri-cô, để quan sát xứ Ca-na-an, là xứ Ta sắp ban cho dân Y-sơ-ra-ên làm cơ nghiệp. Con sẽ qua đời trên núi con sắp leo lên và được đem về với dân con, như A-rôn anh con đã qua đời trên núi Hô-rơ và được tiếp về với dân người. Lý do là vì anh con và con đã thất tín với Ta trước mặt dân Y-sơ-ra-ên tại suối nước Mê-ri-ba vùng Ca-đê, trong sa mạc Xin, và vì hai con không tôn thánh Ta giữa dân Y-sơ-ra-ên. Vì vậy, con chỉ được nhìn xem từ đằng xa nhưng không được vào xứ Ta sắp ban cho dân Y-sơ-ra-ên.”
Lời Chúc Phước Lành Của Môi-se Cho Các Chi Tộc Y-sơ-ra-ên
Sau đây là lời chúc phước lành của Môi-se, người của Đức Chúa Trời, đã công bố về Y-sơ-ra-ên trước khi qua đời. Ông nói:
“CHÚA từ Si-nai đến,
Từ Sê-i-rơ Ngài là ánh bình minh soi rạng trên dân Ngài,
Từ núi Pha-ran, Ngài chói sáng rực rỡ,
Ngài đến với muôn vàn vị thánh,
Lửa luật pháp phát ra từ tay phải Ngài.
Ngài yêu thương dân mình,
Các thánh đều được Chúa bảo vệ trong tay Ngài,
Dưới chân Ngài, họ cúi đầu phủ phục,
Để tiếp nhận chỉ thị của Ngài,
Là Kinh Luật Môi-se đã truyền lại,
Là cơ nghiệp của hội chúng Gia-cốp.
Ngài là Vua của Giê-su-run,
Khi các cấp lãnh đạo của dân hội họp,
Với các bộ tộc Y-sơ-ra-ên.
Nguyện cho Ru-bên được sống, không bao giờ tuyệt giống,
Dù Ru-bên chỉ có ít người.”33:6 Dân số đếm được
Môi-se nói về Giu-đa như sau:
“CHÚA ôi, xin nghe tiếng cầu cứu của Giu-đa,
Đem người về với dân mình.
Với tay mình người tự bảo vệ,
CHÚA ôi, xin giúp người chống lại quân thù.”
Môi-se nói về Lê-vi như sau:
“CHÚA bày tỏ ý muốn Ngài qua Thu-mim và U-rim,
Giao cho người trung thành cất giữ,
CHÚA thử thách người ở Ma-sa,
Và thử lòng người tại suối Mê-ri-ba.
Lê-vi yêu kính CHÚA:
Hơn cả cha mẹ,
Anh chị em và con cái,
Nhưng chỉ chú tâm vâng lời CHÚA,
Và gìn giữ giao ước Ngài.
Người dạy mạng lệnh CHÚA cho Gia-cốp,
Và Kinh Luật CHÚA cho Y-sơ-ra-ên,
Người đốt hương trước mặt Chúa,
Dâng tế lễ thiêu trên bàn thờ Ngài.
Lạy CHÚA, xin ban sức mới cho người,
Ban phước trên mọi công việc người làm.
Xin đánh bể hông kẻ nổi dậy nghịch người,
Triệt hạ kẻ thù người để chúng không ngóc đầu lên được.”
Môi-se nói về Bên-gia-min như sau:
“Nguyện người CHÚA yêu dấu,
Được nghỉ an toàn trong Ngài
Chúa che chở người suốt ngày,
Phải, người CHÚA yêu được ở giữa hai vai Ngài.”
Môi-se nói về Giô-sép như sau:
“Nguyện CHÚA ban phước cho xứ người,
Với sương móc quý từ trời sa xuống,
Với mạch nước phun lên từ nơi sâu thẳm,
Với sản phẩm hảo hạng của mặt trời,
Và những gì tốt nhất mặt trăng đem lại,
Rừng cây thơm ngát của núi ngàn xưa,
Cùng hoa quả của các đồi vĩnh cửu;
Nguyện Đấng hiện ra trong bụi gai,
Ban ân huệ cho đất đai trù phú, hoa lợi dồi dào.
Nguyện mọi phước lành tuôn tràn trên đầu Giô-sép,
Trên trán của người đứng đầu các anh em.
Người oai nghi lẫm liệt như bò đực đầu lòng,
Sừng người chính là sừng của bò rừng,
Người dùng sừng báng các dân tộc,
Cả những dân ở tận cùng trái đất.
Đó là hàng vạn quân của Ép-ra-im,
Hàng ngàn người của Ma-na-se.”
Môi-se nói về Sa-bu-luân như sau:
“Sa-bu-luân, hãy vui mừng khi tàu bè rời bến,
Y-sa-ca hãy hớn hở trong lều trại mình.
Anh chị em sẽ mời các dân lên núi,
Và tại đó dâng tế lễ theo nghi thức Chúa dạy;
Vì anh chị em hưởng tài nguyên phong phú của biển
Và các kho tàng chôn vùi dưới cát.”
Môi-se nói về Gát như sau:
“Ca tụng Đấng mở rộng bờ cõi Gát,
Gát sống như con sư tử cái,
Xé nát mồi cả tay lẫn đầu.
Người chọn cho mình phần đất tốt nhất,
Là phần dành cho nhà lãnh đạo.
Khi các cấp lãnh đạo dân chúng hội họp,
Người sẽ thực thi ý muốn công chính của CHÚA,
Và phán quyết của Ngài cho dân Y-sơ-ra-ên.”
Môi-se nói về Đan như sau:
“Đan là sư tử tơ,
Từ Ba-san nhảy vọt tới.”
Môi-se nói về Nép-ta-li như sau:
“Nép-ta-li ngập tràn ân huệ của CHÚA,
Và đầy dẫy phước hạnh của Ngài;
Người chiếm hữu cả miền tây lẫn miền nam.”
Môi-se nói về A-se như sau:
“Nguyện A-se được phước hơn các bộ tộc khác,
Xin cho người được anh em mến chuộng,
Được dầm chân trong dầu,
Các cổng thành được gài then đồng then sắt,
Và sức mạnh người so bằng tuổi thọ.
Nào có ai như Đức Chúa Trời của Giê-su-run,
Đấng cỡi các từng trời đến cứu giúp ngươi,
Trên các áng mây, Ngài oai nghiêm tuyệt đỉnh.
Đức Chúa Trời vĩnh cửu là nơi ngươi trú ẩn,
Bên dưới ngươi có tay đời đời của Ngài nâng đỡ,
Ngài đánh đuổi quân thù trước mặt ngươi,
Rồi bảo ngươi rằng: ‘Hãy diệt chúng đi’,
Nhờ vậy Y-sơ-ra-ên sẽ sống an toàn,
Gia-cốp ở riêng biệt trong một xứ,
Đầy tràn hoa màu và rượu nho mới,
Xứ đượm nhuần sương móc từ trời.
Y-sơ-ra-ên ơi, ngươi là dân được phước,
Ai giống như ngươi,
Một dân được CHÚA cứu?
CHÚA là thuẫn che chở, là Đấng cứu giúp ngươi,
Là thanh gươm cho ngươi đắc thắng vẻ vang.
Quân thù sẽ phủ phục trước mặt ngươi,
Còn ngươi sẽ chà đạp trên lưng chúng nó.”
Môi-se Qua Đời
Từ đồng bằng Mô-áp, Môi-se lên đỉnh Phích-ga của núi Nê-bô, đối diện Giê-ri-cô. Tại đó, CHÚA chỉ cho ông xem toàn xứ, từ Ga-la-át cho đến Đan, toàn xứ Nép-ta-li, lãnh thổ của Ép-ra-im và Ma-na-se, toàn lãnh thổ của Giu-đa cho đến tận biển Tây,34:2 Địa Trung Hải vùng Nê-ghép34:3 Negev ở về phía cực Nam và toàn thể vùng đồng bằng từ thung lũng Giê-ri-cô là thành Chà-là, cho đến tận Xoa. CHÚA phán với ông: “Đây là xứ Ta đã thề hứa với Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp khi Ta bảo họ: ‘Ta sẽ ban xứ này cho con cháu ngươi.’ Ta cho con xem thấy tận mắt, nhưng con sẽ không được vào đó.”
Vậy, Môi-se tôi tớ CHÚA qua đời trong đất Mô-áp, như CHÚA đã phán. Ngài chôn ông tại thung lũng đối diện Bết Phê-ô, trong xứ Mô-áp, nhưng mãi đến nay không ai biết mộ của ông đâu cả. Môi-se qua đời lúc ông được một trăm hai mươi tuổi, nhưng mắt ông không làn, sức ông không giảm. Dân Y-sơ-ra-ên thương khóc ông trong đồng bằng Mô-áp suốt ba mươi ngày, là thời kỳ thương khóc và chịu tang Môi-se.
Giô-suê con trai của Nun được đầy dẫy thần trí khôn ngoan, vì Môi-se có đặt tay trên ông. Như vậy toàn dân Y-sơ-ra-ên vâng phục Giô-suê và làm theo điều CHÚA đã truyền dạy Môi-se.
Về sau, trong dân Y-sơ-ra-ên không có tiên tri nào như Môi-se, là người được CHÚA biết mặt đối mặt, Ngoài Môi-se ra không có tiên tri nào được CHÚA sai thực hiện những dấu kỳ, phép lạ như vậy trong xứ Ai-cập, trước mặt vua, tất cả quần thần và toàn dân Ai-cập. Không một ai bày tỏ quyền năng phi thường hay làm những việc vĩ đại đáng kinh sợ như công việc Môi-se đã làm trước mắt toàn dân Y-sơ-ra-ên.
1
The Covenant Setting This is what Moses said to all of Israel in the Transjordanian wilderness, the arid rift valley opposite Suph, between Paran and Tophel, Laban, Hazeroth, and Di Zahab.
Now it is ordinarily an eleven-day journey from Horeb to Kadesh Barnea by way of Mount Seir.
However, it was not until the first day of the eleventh month of the fortieth year that Moses addressed the Israelites just as the LORD had instructed him to do.
This took place after the defeat of King Sihon of the Amorites, whose capital was in Heshbon, and King Og of Bashan, whose capital was in Ashtaroth, specifically in Edrei.
So it was in the Transjordan, in Moab, that Moses began to deliver these words:
Events at Horeb The LORD our God spoke to us at Horeb and said,“You have stayed in the area of this mountain long enough.
Head out and resume your journey. Enter the Amorite hill country, and into all its neighboring areas, including the rift valley, the hill country, the foothills, the Negev, and the coastal plain– all of Canaan and Lebanon as far as the Great River, that is, the Euphrates.
Look! I have already given the land to you. Go, occupy the territory that I, the LORD, promised to give to your ancestors Abraham, Isaac, and Jacob, and to their descendants.”
I also said to you at that time,“I am no longer able to sustain you by myself.
The LORD your God has increased your population to the point that you are now as numerous as the very stars of the sky.
Indeed, may the LORD, the God of your ancestors, make you a thousand times more numerous than you are now, blessing you just as he said he would!
But how can I alone bear up under the burden of your hardship and strife?
Select wise and practical men, those known among your tribes, whom I may appoint as your leaders.”
You replied to me that what I had said to you was good.
So I chose as your tribal leaders wise and well-known men, placing them over you as administrators of groups of thousands, hundreds, fifties, and tens, and also as other tribal officials.
I furthermore admonished your judges at that time that they should pay attention to issues among your fellow citizens and judge fairly, whether between one person and a native Israelite or a resident foreigner.
They must not discriminate in judgment, but hear the lowly and the great alike. Nor should they be intimidated by human beings, for judgment belongs to God. If the matter being adjudicated is too difficult for them, they should bring it before me for a hearing.
Instructions at Kadesh Barnea So I instructed you at that time regarding everything you should do.
Then we left Horeb and passed through all that immense, forbidding wilderness that you saw on the way to the Amorite hill country as the LORD our God had commanded us to do, finally arriving at Kadesh Barnea.
Then I said to you,“You have come to the Amorite hill country which the LORD our God is about to give us.
Look, he has placed the land in front of you! Go up, take possession of it, just as the LORD, the God of your ancestors, said to do. Do not be afraid or discouraged!”
So all of you approached me and said,“Let’s send some men ahead of us to scout out the land and bring us back word as to how we should attack it and what the cities are like there.”
I thought this was a good idea, so I sent twelve men from among you, one from each tribe.
They left and went up to the hill country, coming to the Eshcol Valley, which they scouted out.
Then they took some of the produce of the land and carried it back down to us. They also brought a report to us, saying,“The land that the LORD our God is about to give us is good.”
Disobedience at Kadesh Barnea You were not willing to go up, however, but instead rebelled against the LORD your God.
You complained among yourselves privately and said,“Because the LORD hates us he brought us from Egypt to deliver us over to the Amorites so they could destroy us!
What is going to happen to us? Our brothers have drained away our courage by describing people who are more numerous and taller than we are, and great cities whose defenses appear to be as high as heaven itself! Moreover, they said they saw Anakites there.”
So I responded to you,“Do not be terrified of them!
The LORD your God is about to go ahead of you; he will fight for you, just as you saw him do in Egypt
and in the wilderness, where you saw him carrying you along like a man carries his son. This he did everywhere you went until you came to this very place.”
However, through all this you did not have confidence in the LORD your God,
the one who would go before you on the way to find places for you to camp, appearing in a fire at night and in a cloud by day to show you the way you ought to go.
Judgment at Kadesh Barnea When the LORD heard you, he became angry and made this vow:
“Not a single person of this evil generation will see the good land that I promised to give to your ancestors!
The exception is Caleb son of Jephunneh; he will see it and I will give him and his descendants the territory on which he has walked, because he has wholeheartedly followed me.”
As for me, the LORD was also angry with me on your account. He said,“You also will not be able to go there.
However, Joshua son of Nun, your assistant, will go. Encourage him, because he will enable Israel to inherit the land.
Also, your infants, who you thought would die on the way, and your children, who as yet do not know good from bad, will go there; I will give them the land and they will possess it.
But as for you, turn back and head for the wilderness by the way to the Red Sea.”
Unsuccessful Conquest of Canaan Then you responded to me and admitted,“We have sinned against the LORD. We will now go up and fight as the LORD our God has told us to do.” So you each put on your battle gear and prepared to go up to the hill country.
But the LORD told me:“Tell them this:‘Do not go up and fight, because I will not be with you and you will be defeated by your enemies.’”
I spoke to you, but you did not listen. Instead you rebelled against the LORD and recklessly went up to the hill country.
The Amorite inhabitants of that area confronted you and chased you like a swarm of bees, striking you down from Seir as far as Hormah.
Then you came back and wept before the LORD, but he paid no attention to you whatsoever.
Therefore, you remained at Kadesh for a long time– indeed, for the full time.
2
The Journey from Kadesh Barnea to Moab Then we turned and set out toward the wilderness on the way to the Red Sea just as the LORD told me to do, detouring around Mount Seir for a long time.
At this point the LORD said to me,
“You have circled around this mountain long enough; now turn north.
Instruct these people as follows:‘You are about to cross the border of your relatives the descendants of Esau, who inhabit Seir. They will be afraid of you, so watch yourselves carefully.
Do not be hostile toward them, because I am not giving you any of their land, not even a footprint, for I have given Mount Seir as an inheritance for Esau.
You may purchase food to eat and water to drink from them.
All along the way I, the LORD your God, have blessed your every effort. I have been attentive to your travels through this great wilderness. These forty years I have been with you; you have lacked for nothing.’”
So we turned away from our relatives the descendants of Esau, the inhabitants of Seir, turning from the route of the rift valley which comes up from Elat and Ezion Geber, and traveling the way of the wilderness of Moab.
Then the LORD said to me,“Do not harass Moab and provoke them to war, for I will not give you any of their land as your territory. This is because I have given Ar to the descendants of Lot as their possession.
(The Emites used to live there, a people as powerful, numerous, and tall as the Anakites.
These people, as well as the Anakites, are also considered Rephaites; the Moabites call them Emites.
Previously the Horites lived in Seir but the descendants of Esau dispossessed and destroyed them and settled in their place, just as Israel did to the land it came to possess, the land the LORD gave them.)
Now, get up and cross the Wadi Zered.” So we did so.
Now the length of time it took for us to go from Kadesh Barnea to the crossing of Wadi Zered was thirty-eight years, time for all the military men of that generation to die, just as the LORD had vowed to them.
Indeed, it was the very hand of the LORD that eliminated them from within the camp until they were all gone.
Instructions Concerning Ammon So it was that after all the military men had been eliminated from the community,
the LORD said to me,
“Today you are going to cross the border of Moab, that is, of Ar.
But when you come close to the Ammonites, do not harass or provoke them because I am not giving you any of the Ammonites’ land as your possession; I have already given it to Lot’s descendants as their possession.”
(That also is considered to be a land of the Rephaites. The Rephaites lived there originally; the Ammonites call them Zamzummites.
They are a people as powerful, numerous, and tall as the Anakites. But the LORD destroyed the Rephaites in advance of the Ammonites, so they dispossessed them and settled down in their place.
This is exactly what he did for the descendants of Esau who lived in Seir when he destroyed the Horites before them so that they could dispossess them and settle in their area to this very day.
As for the Avvites who lived in settlements as far west as Gaza, Caphtorites who came from Crete destroyed them and settled down in their place.)
“Get up, make your way across Wadi Arnon. Look! I have already delivered over to you Sihon the Amorite, king of Heshbon, and his land. Go ahead! Take it! Engage him in war!
This very day I will begin to fill all the people of the earth with dread and to terrify them when they hear about you. They will shiver and shake in anticipation of your approach.”
Defeat of Sihon, King of Heshbon Then I sent messengers from the Kedemoth wilderness to King Sihon of Heshbon with an offer of peace:
“Let me pass through your land; I will keep strictly to the roadway. I will not turn aside to the right or the left.
Sell me food for cash so that I can eat and sell me water to drink. Just allow me to go through on foot,
just as the descendants of Esau who live at Seir and the Moabites who live in Ar did for me, until I cross the Jordan to the land the LORD our God is giving us.”
But King Sihon of Heshbon was unwilling to allow us to pass near him because the LORD our God had made him obstinate and stubborn so that he might deliver him over to you this very day.
The LORD said to me,“Look! I have already begun to give over Sihon and his land to you. Start right now to take his land as your possession.”
When Sihon and all his troops emerged to encounter us in battle at Jahaz,
the LORD our God delivered him over to us and we struck him down, along with his sons and everyone else.
At that time we seized all his cities and put every one of them under divine judgment, including even the women and children; we left no survivors.
We kept only the livestock and plunder from the cities for ourselves.
From Aroer, which is at the edge of Wadi Arnon(it is the city in the wadi), all the way to Gilead there was not a town able to resist us– the LORD our God gave them all to us.
However, you did not approach the land of the Ammonites, the Wadi Jabbok, the cities of the hill country, or any place else forbidden by the LORD our God.
3
Defeat of King Og of Bashan Next we set out on the route to Bashan, but King Og of Bashan and his whole army came out to meet us in battle at Edrei.
The LORD, however, said to me,“Don’t be afraid of him because I have already given him, his whole army, and his land to you. You will do to him exactly what you did to King Sihon of the Amorites who lived in Heshbon.”
So the LORD our God did indeed give over to us King Og of Bashan and his whole army and we struck them down until not a single survivor was left.
We captured all his cities at that time– there was not a town we did not take from them– sixty cities, all the region of Argob, the dominion of Og in Bashan.
All of these cities were fortified by high walls, gates, and locking bars; in addition there were a great many open villages.
We put all of these under divine judgment just as we had done to King Sihon of Heshbon– every occupied city, including women and children.
But all the livestock and plunder from the cities we kept for ourselves.
So at that time we took the land of the two Amorite kings in the Transjordan from Wadi Arnon to Mount Hermon
(the Sidonians call Hermon Sirion and the Amorites call it Senir),
all the cities of the plateau, all of Gilead and Bashan as far as Salecah and Edrei, cities of the kingdom of Og in Bashan.
Only King Og of Bashan was left of the remaining Rephaites.(It is noteworthy that his sarcophagus was made of iron. Does it not, indeed, still remain in Rabbath of the Ammonites? It is thirteen and a half feet long and six feet wide according to standard measure.)
Distribution of the Transjordanian Allotments This is the land we brought under our control at that time: The territory extending from Aroer by the Wadi Arnon and half the Gilead hill country with its cities I gave to the Reubenites and Gadites.
The rest of Gilead and all of Bashan, the kingdom of Og, I gave to half the tribe of Manasseh.(All the region of Argob, that is, all Bashan, is called the land of Rephaim.
Jair, son of Manasseh, took all the Argob region as far as the border with the Geshurites and Maacathites(namely Bashan) and called it by his name, Havvoth Jair, which it retains to this very day.)
I gave Gilead to Machir.
To the Reubenites and Gadites I allocated the territory extending from Gilead as far as Wadi Arnon(the exact middle of the wadi was a boundary) all the way to the Wadi Jabbok, the Ammonite border.
The rift valley and the Jordan River were also a border, from the sea of Kinnereth to the sea of the rift valley(that is, the Salt Sea), beneath the slopes of Pisgah to the east.
Instructions to the Transjordanian Tribes At that time I instructed you as follows:“The LORD your God has given you this land for your possession. You warriors are to cross over before your fellow Israelites equipped for battle.
But your wives, children, and livestock(of which I know you have many) may remain in the cities I have given you.
You must fight until the LORD gives your countrymen victory as he did you and they take possession of the land that the LORD your God is giving them on the other side of the Jordan River. Then each of you may return to his own territory that I have given you.”
I also commanded Joshua at the same time,“You have seen everything the LORD your God did to these two kings; he will do the same to all the kingdoms where you are going.
Do not be afraid of them, for the LORD your God will personally fight for you.”
Denial to Moses of the Promised Land Moreover, at that time I pleaded with the LORD,
“O, Sovereign LORD, you have begun to show me your greatness and strength.(What god in heaven or earth can rival your works and mighty deeds?)
Let me please cross over to see the good land on the other side of the Jordan River– this good hill country and the Lebanon!”
But the LORD was angry at me because of you and would not listen to me. Instead, he said to me,“Enough of that! Do not speak to me anymore about this matter.
Go up to the top of Pisgah and take a good look to the west, north, south, and east, for you will not be allowed to cross the Jordan.
Commission Joshua, and encourage and strengthen him, because he will lead these people over and will enable them to inherit the land you will see.”
So we settled down in the valley opposite Beth Peor.
4
The Privileges of the Covenant Now, Israel, pay attention to the statutes and ordinances I am about to teach you, so that you might live and go on to enter and take possession of the land that the LORD, the God of your ancestors, is giving you.
Do not add a thing to what I command you nor subtract from it, so that you may keep the commandments of the LORD your God that I am delivering to you.
You have witnessed what the LORD did at Baal Peor, how he eradicated from your midst everyone who followed Baal Peor.
But you who remained faithful to the LORD your God are still alive to this very day, every one of you.
Look! I have taught you statutes and ordinances just as the LORD my God told me to do, so that you might carry them out in the land you are about to enter and possess.
So be sure to do them, because this will testify of your wise understanding to the people who will learn of all these statutes and say,“Indeed, this great nation is a very wise people.”
In fact, what other great nation has a god so near to them like the LORD our God whenever we call on him?
And what other great nation has statutes and ordinances as just as this whole law that I am about to share with you today?
Reminder of the Horeb Covenant Again, however, pay very careful attention, lest you forget the things you have seen and disregard them for the rest of your life; instead teach them to your children and grandchildren.
You stood before the LORD your God at Horeb and he said to me,“Assemble the people before me so that I can tell them my commands. Then they will learn to revere me all the days they live in the land, and they will instruct their children.”
You approached and stood at the foot of the mountain, a mountain ablaze to the sky above it and yet dark with a thick cloud.
Then the LORD spoke to you from the middle of the fire; you heard speech but you could not see anything– only a voice was heard.
And he revealed to you the covenant he has commanded you to keep, the ten commandments, writing them on two stone tablets.
Moreover, at that same time the LORD commanded me to teach you statutes and ordinances for you to keep in the land which you are about to enter and possess.
The Nature of Israel’s God Be very careful, then, because you saw no form at the time the LORD spoke to you at Horeb from the middle of the fire.
I say this so you will not corrupt yourselves by making an image in the form of any kind of figure. This includes the likeness of a human male or female,
any kind of land animal, any bird that flies in the sky,
anything that crawls on the ground, or any fish in the deep waters of the earth.
When you look up to the sky and see the sun, moon, and stars– the whole heavenly creation– you must not be seduced to worship and serve them, for the LORD your God has assigned them to all the people of the world.
You, however, the LORD has selected and brought from Egypt, that iron-smelting furnace, to be his special people as you are today.
But the LORD became angry with me because of you and vowed that I would never cross the Jordan nor enter the good land that he is about to give you.
So I must die here in this land; I will not cross the Jordan. But you are going over and will possess that good land.
Be on guard so that you do not forget the covenant of the LORD your God that he has made with you, and that you do not make an image of any kind, just as he has forbidden you.
For the LORD your God is a consuming fire; he is a jealous God.
Threat and Blessing following Covenant Disobedience After you have produced children and grandchildren and have been in the land a long time, if you become corrupt and make an image of any kind and do other evil things before the LORD your God that enrage him,
I invoke heaven and earth as witnesses against you today that you will surely and swiftly be removed from the very land you are about to cross the Jordan to possess. You will not last long there because you will surely be annihilated.
Then the LORD will scatter you among the peoples and there will be very few of you among the nations where the LORD will drive you.
There you will worship gods made by human hands– wood and stone that can neither see, hear, eat, nor smell.
But if you seek the LORD your God from there, you will find him, if, indeed, you seek him with all your heart and soul.
In your distress when all these things happen to you in the latter days, if you return to the LORD your God and obey him
(for he is a merciful God), he will not let you down or destroy you, for he cannot forget the covenant with your ancestors that he confirmed by oath to them.
The Uniqueness of Israel’s God Indeed, ask about the distant past, starting from the day God created humankind on the earth, and ask from one end of heaven to the other, whether there has ever been such a great thing as this, or even a rumor of it.
Have a people ever heard the voice of God speaking from the middle of fire, as you yourselves have, and lived to tell about it?
Or has God ever before tried to deliver a nation from the middle of another nation, accompanied by judgments, signs, wonders, war, strength, power, and other very terrifying things like the LORD your God did for you in Egypt before your very eyes?
You have been taught that the LORD alone is God– there is no other besides him.
From heaven he spoke to you in order to teach you, and on earth he showed you his great fire from which you also heard his words.
Moreover, because he loved your ancestors, he chose their descendants who followed them and personally brought you out of Egypt with his great power
to dispossess nations greater and stronger than you and brought you here this day to give you their land as your property.
Today realize and carefully consider that the LORD is God in heaven above and on earth below– there is no other!
Keep his statutes and commandments that I am setting forth today so that it may go well with you and your descendants and that you may enjoy longevity in the land that the LORD your God is about to give you as a permanent possession.”
The Narrative Concerning Cities of Refuge Then Moses selected three cities in the Transjordan, toward the east.
Anyone who accidentally killed someone without hating him at the time of the accident could flee to one of those cities and be safe.
These cities are Bezer, in the wilderness plateau, for the Reubenites; Ramoth in Gilead for the Gadites; and Golan in Bashan for the Manassehites.
The Setting and Introduction of the Covenant This is the law that Moses set before the Israelites.
These are the stipulations, statutes, and ordinances that Moses spoke to the Israelites after he had brought them out of Egypt,
in the Transjordan, in the valley opposite Beth Peor, in the land of King Sihon of the Amorites, who lived in Heshbon.(It is he whom Moses and the Israelites attacked after they came out of Egypt.
They possessed his land and that of King Og of Bashan– both of whom were Amorite kings in the Transjordan, to the east.
Their territory extended from Aroer at the edge of the Arnon valley as far as Mount Siyon– that is, Hermon–
including all the rift valley of the Transjordan in the east to the sea of the rift valley, beneath the slopes of Pisgah.)
5
The Opening Exhortation Then Moses called all the people of Israel together and said to them:“Listen, Israel, to the statutes and ordinances that I am about to deliver to you today; learn them and be careful to keep them!
The LORD our God made a covenant with us at Horeb.
He did not make this covenant with our ancestors but with us, we who are here today, all of us living now.
The LORD spoke face to face with you at the mountain, from the middle of the fire.
(I was standing between the LORD and you at that time to reveal the LORD’s message to you, because you were afraid of the fire and would not go up the mountain.) He said:
The Ten Commandments“I am the LORD your God, he who brought you from the land of Egypt, from the place of slavery.
You must not have any other gods besides me.
You must not make for yourself an image of anything in heaven above, on earth below, or in the waters beneath.
You must not worship or serve them, for I, the LORD your God, am a jealous God. I punish the sons, grandsons, and great-grandsons for the sin of the fathers who reject me,
but I show covenant faithfulness to the thousands who choose me and keep my commandments.
You must not make use of the name of the LORD your God for worthless purposes, for the LORD will not exonerate anyone who abuses his name that way.
Be careful to observe the Sabbath day just as the LORD your God has commanded you.
You are to work and do all your tasks in six days,
but the seventh day is the Sabbath of the LORD your God. On that day you must not do any work, you, your son, your daughter, your male slave, your female slave, your ox, your donkey, any other animal, or the resident foreigner who lives with you, so that your male and female slaves, like yourself, may have rest.
Recall that you were slaves in the land of Egypt and that the LORD your God brought you out of there by strength and power. That is why the LORD your God has commanded you to observe the Sabbath day.
Honor your father and your mother just as the LORD your God has commanded you to do, so that your days may be extended and that it may go well with you in the land that he is about to give you.
You must not murder.
You must not commit adultery.
You must not steal.
You must not offer false testimony against another.
You must not desire another man’s wife, nor should you crave his house, his field, his male and female servants, his ox, his donkey, or anything else he owns.”
The Narrative of the Sinai Revelation and Israel’s Response The LORD said these things to your entire assembly at the mountain from the middle of the fire, the cloud, and the darkness with a loud voice, and that was all he said. Then he inscribed the words on two stone tablets and gave them to me.
Then, when you heard the voice from the midst of the darkness while the mountain was ablaze, all your tribal leaders and elders approached me.
You said,“The LORD our God has shown us his great glory and we have heard him speak from the middle of the fire. It is now clear to us that God can speak to human beings and they can keep on living.
But now, why should we die, because this intense fire will consume us! If we keep hearing the voice of the LORD our God we will die!
Who is there from the entire human race who has heard the voice of the living God speaking from the middle of the fire as we have, and has lived?
You go near so that you can hear everything the LORD our God is saying and then you can tell us whatever he says to you; then we will pay attention and do it.”
When the LORD heard you speaking to me, he said to me,“I have heard what these people have said to you– they have spoken well.
If only it would really be their desire to fear me and obey all my commandments in the future, so that it may go well with them and their descendants forever.
Go and tell them,‘Return to your tents!’
But as for you, remain here with me so I can declare to you all the commandments, statutes, and ordinances that you are to teach them, so that they can carry them out in the land I am about to give them.”
Be careful, therefore, to do exactly what the LORD your God has commanded you; do not turn right or left!
Walk just as he has commanded you so that you may live, that it may go well with you, and that you may live long in the land you are going to possess.
6
Exhortation to Keep the Covenant Principles Now these are the commandments, statutes, and ordinances that the LORD your God instructed me to teach you so that you may carry them out in the land where you are headed
and that you may so revere the LORD your God that you will keep all his statutes and commandments that I am giving you– you, your children, and your grandchildren– all your lives, to prolong your days.
Pay attention, Israel, and be careful to do this so that it may go well with you and that you may increase greatly in number– as the LORD, God of your ancestors, said to you, you will have a land flowing with milk and honey.
The Essence of the Covenant Principles Listen, Israel: The LORD is our God, the LORD is one!
You must love the LORD your God with your whole mind, your whole being, and all your strength.
Exhortation to Teach the Covenant Principles These words I am commanding you today must be kept in mind,
and you must teach them to your children and speak of them as you sit in your house, as you walk along the road, as you lie down, and as you get up.
You should tie them as a reminder on your forearm and fasten them as symbols on your forehead.
Inscribe them on the doorframes of your houses and gates.
Exhortation to Worship the Lord Exclusively Then when the LORD your God brings you to the land he promised your ancestors Abraham, Isaac, and Jacob to give you– a land with large, fine cities you did not build,
houses filled with choice things you did not accumulate, hewn out cisterns you did not dig, and vineyards and olive groves you did not plant– and you eat your fill,
be careful not to forget the LORD who brought you out of Egypt, that place of slavery.
You must revere the LORD your God, serve him, and take oaths using only his name.
You must not go after other gods, those of the surrounding peoples,
for the LORD your God, who is present among you, is a jealous God and his anger will erupt against you and remove you from the land.
Exhortation to Obey the Lord Exclusively You must not put the LORD your God to the test as you did at Massah.
Keep his commandments very carefully, as well as the stipulations and statutes he commanded you to observe.
Do whatever is proper and good before the LORD so that it may go well with you and that you may enter and occupy the good land that he promised your ancestors,
and that you may drive out all your enemies just as the LORD said.
Exhortation to Remember the Past When your children ask you later on,“What are the stipulations, statutes, and ordinances that the LORD our God commanded you?”
you must say to them,“We were Pharaoh’s slaves in Egypt, but the LORD brought us out of Egypt in a powerful way.
And he brought signs and great, devastating wonders on Egypt, on Pharaoh, and on his whole family before our very eyes.
He delivered us from there so that he could give us the land he had promised our ancestors.
The LORD commanded us to obey all these statutes and to revere him so that it may always go well for us and he may preserve us, as he has to this day.
We will be innocent if we carefully keep all these commandments before the LORD our God, just as he demands.”
7
The Dispossession of Nonvassals When the LORD your God brings you to the land that you are going to occupy and forces out many nations before you– Hittites, Girgashites, Amorites, Canaanites, Perizzites, Hivites, and Jebusites, seven nations more numerous and powerful than you–
and he delivers them over to you and you attack them, you must utterly annihilate them. Make no treaty with them and show them no mercy!
You must not intermarry with them. Do not give your daughters to their sons or take their daughters for your sons,
for they will turn your sons away from me to worship other gods. Then the anger of the LORD will erupt against you and he will quickly destroy you.
Instead, this is what you must do to them: You must tear down their altars, shatter their sacred pillars, cut down their sacred Asherah poles, and burn up their idols.
For you are a people holy to the LORD your God. He has chosen you to be his people, prized above all others on the face of the earth.
The Basis of Israel’s Election It is not because you were more numerous than all the other peoples that the LORD favored and chose you– for in fact you were the least numerous of all peoples.
Rather it is because of his love for you and his faithfulness to the promise he solemnly vowed to your ancestors that the LORD brought you out with great power, redeeming you from the place of slavery, from the power of Pharaoh king of Egypt.
So realize that the LORD your God is the true God, the faithful God who keeps covenant faithfully with those who love him and keep his commandments, to a thousand generations,
but who pays back those who hate him as they deserve and destroys them. He will not ignore those who hate him but will repay them as they deserve!
So keep the commandments, statutes, and ordinances that I today am commanding you to do.
Promises of Good for Covenant Obedience If you obey these ordinances and are careful to do them, the LORD your God will faithfully keep covenant with you as he promised your ancestors.
He will love and bless you, and make you numerous. He will bless you with many children, with the produce of your soil, your grain, your new wine, your oil, the offspring of your oxen, and the young of your flocks in the land which he promised your ancestors to give you.
You will be blessed beyond all peoples; there will be no barrenness among you or your livestock.
The LORD will protect you from all sickness, and you will not experience any of the terrible diseases that you knew in Egypt; instead he will inflict them on all those who hate you.
Exhortation to Destroy Canaanite Paganism You must destroy all the people whom the LORD your God is about to deliver over to you; you must not pity them or worship their gods, for that will be a snare to you.
If you think,“These nations are more numerous than I– how can I dispossess them?”
you must not fear them. You must carefully recall what the LORD your God did to Pharaoh and all Egypt,
the great judgments you saw, the signs and wonders, the strength and power by which he brought you out– thus the LORD your God will do to all the people you fear.
Furthermore, the LORD your God will release hornets among them until the very last ones who hide from you perish.
You must not tremble in their presence, for the LORD your God, who is present among you, is a great and awesome God.
He, the God who leads you, will expel the nations little by little. You will not be allowed to destroy them all at once lest the wild animals overrun you.
The LORD your God will give them over to you; he will throw them into a great panic until they are destroyed.
He will hand over their kings to you and you will erase their very names from memory. Nobody will be able to resist you until you destroy them.
You must burn the images of their gods, but do not covet the silver and gold that covers them so much that you take it for yourself and thus become ensnared by it; for it is abhorrent to the LORD your God.
You must not bring any abhorrent thing into your house and thereby become an object of divine wrath along with it. You must absolutely detest and abhor it, for it is an object of divine wrath.
8
The Lord’s Provision in the Desert You must keep carefully all these commandments I am giving you today so that you may live, increase in number, and go in and occupy the land that the LORD promised to your ancestors.
Remember the whole way by which he has brought you these forty years through the wilderness so that he might, by humbling you, test you to see if you have it within you to keep his commandments or not.
So he humbled you by making you hungry and then feeding you with unfamiliar manna. He did this to teach you that humankind cannot live by bread alone, but also by everything that comes from the LORD’s mouth.
Your clothing did not wear out nor did your feet swell all these forty years.
Be keenly aware that just as a parent disciplines his child, the LORD your God disciplines you.
So you must keep his commandments, live according to his standards, and revere him.
For the LORD your God is bringing you to a good land, a land of brooks, springs, and fountains flowing forth in valleys and hills,
a land of wheat, barley, vines, fig trees, and pomegranates, of olive trees and honey,
a land where you may eat food in plenty and find no lack of anything, a land whose stones are iron and from whose hills you can mine copper.
You will eat your fill and then praise the LORD your God because of the good land he has given you.
Exhortation to Remember That Blessing Comes from God Be sure you do not forget the LORD your God by not keeping his commandments, ordinances, and statutes that I am giving you today.
When you eat your fill, when you build and occupy good houses,
when your cattle and flocks increase, when you have plenty of silver and gold, and when you have abundance of everything,
be sure you do not feel self-important and forget the LORD your God who brought you from the land of Egypt, the place of slavery,
and who brought you through the great, fearful wilderness of venomous serpents and scorpions, an arid place with no water. He made water flow from a flint rock and
fed you in the wilderness with manna(which your ancestors had never before known) so that he might by humbling you test you and eventually bring good to you.
Be careful not to say,“My own ability and skill have gotten me this wealth.”
You must remember the LORD your God, for he is the one who gives ability to get wealth; if you do this he will confirm his covenant that he made by oath to your ancestors, even as he has to this day.
Now if you forget the LORD your God at all and follow other gods, worshiping and prostrating yourselves before them, I testify to you today that you will surely be annihilated.
Just like the nations the LORD is about to destroy from your sight, so he will do to you because you would not obey him.
9
Theological Justification of the Conquest Listen, Israel: Today you are about to cross the Jordan so you can dispossess the nations there, people greater and stronger than you who live in large cities with extremely high fortifications.
They include the Anakites, a numerous and tall people whom you know about and of whom it is said,“Who is able to resist the Anakites?”
Understand today that the LORD your God who goes before you is a devouring fire; he will defeat and subdue them before you. You will dispossess and destroy them quickly just as he has told you.
Do not think to yourself after the LORD your God has driven them out before you,“Because of my own righteousness the LORD has brought me here to possess this land.” It is because of the wickedness of these nations that the Lord is driving them out ahead of you.
It is not because of your righteousness, or even your inner uprightness, that you have come here to possess their land. Instead, because of the wickedness of these nations the LORD your God is driving them out ahead of you in order to confirm the promise he made on oath to your ancestors, to Abraham, Isaac, and Jacob.
Understand, therefore, that it is not because of your righteousness that the LORD your God is about to give you this good land as a possession, for you are a stubborn people!
The History of Israel’s Stubbornness Remember– don’t ever forget– how you provoked the LORD your God in the wilderness; from the time you left the land of Egypt until you came to this place you were constantly rebelling against him.
At Horeb you provoked him and he was angry enough with you to destroy you.
When I went up the mountain to receive the stone tablets, the tablets of the covenant that the LORD made with you, I remained there forty days and nights, eating and drinking nothing.
The LORD gave me the two stone tablets, written by the very finger of God, and on them was everything he said to you at the mountain from the midst of the fire at the time of that assembly.
Now at the end of the forty days and nights the LORD presented me with the two stone tablets, the tablets of the covenant.
And he said to me,“Get up, go down at once from here because your people whom you brought out of Egypt have sinned! They have quickly turned from the way I commanded them and have made for themselves a cast metal image.”
Moreover, he said to me,“I have taken note of these people; they are a stubborn lot!
Stand aside and I will destroy them, obliterating their very name from memory, and I will make you into a stronger and more numerous nation than they are.”
So I turned and went down the mountain while it was blazing with fire; the two tablets of the covenant were in my hands.
When I looked, you had indeed sinned against the LORD your God and had cast for yourselves a metal calf; you had quickly turned aside from the way he had commanded you!
I grabbed the two tablets, threw them down, and shattered them before your very eyes.
Then I again fell down before the LORD for forty days and nights; I ate and drank nothing because of all the sin you had committed, doing such evil before the LORD as to enrage him.
For I was terrified at the LORD’s intense anger that threatened to destroy you. But he listened to me this time as well.
The LORD was also angry enough at Aaron to kill him, but at that time I prayed for him too.
As for your sinful thing that you had made, the calf, I took it, melted it down, ground it up until it was as fine as dust, and tossed the dust into the stream that flows down the mountain.
Moreover, you continued to provoke the LORD at Taberah, Massah, and Kibroth-Hattaavah.
And when he sent you from Kadesh-Barnea and told you,“Go up and possess the land I have given you,” you rebelled against the LORD your God and would neither believe nor obey him.
You have been rebelling against him from the very first day I knew you!
Moses’ Plea on Behalf of God’s Reputation I lay flat on the ground before the LORD for forty days and nights, for he had said he would destroy you.
I prayed to him: O, Sovereign LORD, do not destroy your people, your valued property that you have powerfully redeemed, whom you brought out of Egypt by your strength.
Remember your servants Abraham, Isaac, and Jacob; ignore the stubbornness, wickedness, and sin of these people.
Otherwise the people of the land from which you brought us will say,“The LORD was unable to bring them to the land he promised them, and because of his hatred for them he has brought them out to kill them in the wilderness.”
They are your people, your valued property, whom you brought out with great strength and power.
10
The Opportunity to Begin Again At that same time the LORD said to me,“Carve out for yourself two stone tablets like the first ones and come up the mountain to me; also make for yourself a wooden ark.
I will write on the tablets the same words that were on the first tablets you broke, and you must put them into the ark.”
So I made an ark of acacia wood and carved out two stone tablets just like the first ones. Then I went up the mountain with the two tablets in my hands.
The LORD then wrote on the tablets the same words, the ten commandments, which he had spoken to you at the mountain from the middle of the fire at the time of that assembly, and he gave them to me.
Then I turned, went down the mountain, and placed the tablets into the ark I had made– they are still there, just as the LORD commanded me.
Conclusion of the Historical Resume“During those days the Israelites traveled from Beeroth Bene Jaakan to Moserah. There Aaron died and was buried, and his son Eleazar became priest in his place.
From there they traveled to Gudgodah, and from Gudgodah to Jotbathah, a place of flowing streams.
At that time the LORD set apart the tribe of Levi to carry the ark of the LORD’s covenant, to stand before the LORD to serve him, and to formulate blessings in his name, as they do to this very day.
Therefore Levi has no allotment or inheritance among his brothers; the LORD is his inheritance just as the LORD your God told him.
As for me, I stayed at the mountain as I did the first time, forty days and nights. The LORD listened to me that time as well and decided not to destroy you.
Then he said to me,“Get up, set out leading the people so they may go and possess the land I promised to give to their ancestors.”
An Exhortation to Love Both God and People Now, Israel, what does the LORD your God require of you except to revere him, to obey all his commandments, to love him, to serve him with all your mind and being,
and to keep the LORD’s commandments and statutes that I am giving you today for your own good?
The heavens– indeed the highest heavens– belong to the LORD your God, as does the earth and everything in it.
However, only to your ancestors did he show his loving favor, and he chose you, their descendants, from all peoples– as is apparent today.
Therefore, cleanse your heart and stop being so stubborn!
For the LORD your God is God of gods and Lord of lords, the great, mighty, and awesome God who is unbiased and takes no bribe,
who justly treats the orphan and widow, and who loves resident foreigners, giving them food and clothing.
So you must love the resident foreigner because you were foreigners in the land of Egypt.
Revere the LORD your God, serve him, be loyal to him and take oaths only in his name.
He is the one you should praise; he is your God, the one who has done these great and awesome things for you that you have seen.
When your ancestors went down to Egypt, they numbered only seventy, but now the LORD your God has made you as numerous as the stars of the sky.
11
Reiteration of the Call to Obedience You must love the LORD your God and do what he requires; keep his statutes, ordinances, and commandments at all times.
Bear in mind today that I am not speaking to your children who have not personally experienced the judgments of the LORD your God, which revealed his greatness, strength, and power.
They did not see the awesome deeds he performed in the midst of Egypt against Pharaoh king of Egypt and his whole land,
or what he did to the army of Egypt, including their horses and chariots, when he made the waters of the Red Sea overwhelm them while they were pursuing you and he annihilated them.
They did not see what he did to you in the wilderness before you reached this place,
or what he did to Dathan and Abiram, sons of Eliab the Reubenite, when the earth opened its mouth in the middle of the Israelite camp and swallowed them, their families, their tents, and all the property they brought with them.
I am speaking to you because you are the ones who saw all the great deeds of the LORD!
The Abundance of the Land of Promise Now pay attention to all the commandments I am giving you today, so that you may be strong enough to enter and possess the land where you are headed,
and that you may enjoy long life in the land the LORD promised to give to your ancestors and their descendants, a land flowing with milk and honey.
For the land where you are headed is not like the land of Egypt from which you came, a land where you planted seed and which you irrigated by hand like a vegetable garden.
Instead, the land you are crossing the Jordan to occupy is one of hills and valleys, a land that drinks in water from the rains,
a land the LORD your God looks after. He is constantly attentive to it from the beginning to the end of the year.
Now, if you pay close attention to my commandments that I am giving you today and love the LORD your God and serve him with all your mind and being,
then he promises,“I will send rain for your land in its season, the autumn and the spring rains, so that you may gather in your grain, new wine, and olive oil.
I will provide pasture for your livestock and you will eat your fill.”
Exhortation to Instruction and Obedience Make sure you do not turn away to serve and worship other gods!
Then the anger of the LORD will erupt against you and he will close up the sky so that it does not rain. The land will not yield its produce, and you will soon be removed from the good land that the LORD is about to give you.
Fix these words of mine into your mind and being, and tie them as a reminder on your hands and let them be symbols on your forehead.
Teach them to your children and speak of them as you sit in your house, as you walk along the road, as you lie down, and as you get up.
Inscribe them on the doorframes of your houses and on your gates
so that your days and those of your descendants may be extended in the land which the LORD promised to give to your ancestors, like the days of heaven itself.
For if you carefully observe all of these commandments I am giving you and love the LORD your God, live according to his standards, and remain loyal to him,
then he will drive out all these nations ahead of you, and you will dispossess nations greater and stronger than you.
Every place you set your foot will be yours; your border will extend from the desert to Lebanon and from the River(that is, the Euphrates) as far as the Mediterranean Sea.
Nobody will be able to resist you; the LORD your God will spread the fear and terror of you over the whole land on which you walk, just as he promised you.
Anticipation of a Blessing and Cursing Ceremony Take note– I am setting before you today a blessing and a curse:
the blessing if you take to heart the commandments of the LORD your God that I am giving you today,
and the curse if you pay no attention to his commandments and turn from the way I am setting before you today to pursue other gods you have not known.
When the LORD your God brings you into the land you are to possess, you must pronounce the blessing on Mount Gerizim and the curse on Mount Ebal.
Are they not across the Jordan River, toward the west, in the land of the Canaanites who live in the rift valley opposite Gilgal near the oak of Moreh?
For you are about to cross the Jordan to possess the land the LORD your God is giving you, and you will possess and inhabit it.
Be certain to keep all the statutes and ordinances that I am presenting to you today.
12
The Central Sanctuary These are the statutes and ordinances you must be careful to obey as long as you live in the land the LORD, the God of your ancestors, has given you to possess.
You must by all means destroy all the places where the nations you are about to dispossess worship their gods– on the high mountains and hills and under every leafy tree.
You must tear down their altars, shatter their sacred pillars, burn up their sacred Asherah poles, and cut down the images of their gods; you must eliminate their very memory from that place.
You must not worship the LORD your God the way they worship.
But you must seek only the place he chooses from all your tribes to establish his name as his place of residence, and you must go there.
And there you must take your burnt offerings, your sacrifices, your tithes, the personal offerings you have prepared, your votive offerings, your freewill offerings, and the firstborn of your herds and flocks.
Both you and your families must feast there before the LORD your God and rejoice in all the output of your labor with which he has blessed you.
You must not do like we are doing here today, with everyone doing what seems best to him,
for you have not yet come to the final stop and inheritance the LORD your God is giving you.
When you do go across the Jordan River and settle in the land he is granting you as an inheritance and you find relief from all the enemies who surround you, you will live in safety.
Then you must come to the place the LORD your God chooses for his name to reside, bringing everything I am commanding you– your burnt offerings, sacrifices, tithes, the personal offerings you have prepared, and all your choice votive offerings which you devote to him.
You shall rejoice in the presence of the LORD your God, along with your sons, daughters, male and female servants, and the Levites in your villages(since they have no allotment or inheritance with you).
Make sure you do not offer burnt offerings in any place you wish,
for you may do so only in the place the LORD chooses in one of your tribal areas– there you may do everything I am commanding you.
Regulations for Profane Slaughter On the other hand, you may slaughter and eat meat as you please when the LORD your God blesses you in all your villages. Both the ritually pure and impure may eat it, whether it is a gazelle or an ibex.
However, you must not eat blood– pour it out on the ground like water.
You will not be allowed to eat in your villages your tithe of grain, new wine, olive oil, the firstborn of your herd and flock, any votive offerings you have vowed, or your freewill and personal offerings.
Only in the presence of the LORD your God may you eat these, in the place he chooses. This applies to you, your son, your daughter, your male and female servants, and the Levites in your villages. In that place you will rejoice before the LORD your God in all the output of your labor.
Be careful not to overlook the Levites as long as you live in the land.
The Sanctity of Blood When the LORD your God extends your borders as he said he would do and you say,“I want to eat meat just as I please,” you may do so as you wish.
If the place he chooses to locate his name is too far for you, you may slaughter any of your herd and flock he has given you just as I have stipulated; you may eat them in your villages just as you wish.
Like you eat the gazelle or ibex, so you may eat these; the ritually impure and pure alike may eat them.
However, by no means eat the blood, for the blood is life itself– you must not eat the life with the meat!
You must not eat it! You must pour it out on the ground like water.
You must not eat it so that it may go well with you and your children after you; you will be doing what is right in the LORD’s sight.
Only the holy things and votive offerings that belong to you, you must pick up and take to the place the LORD will choose.
You must offer your burnt offerings, both meat and blood, on the altar of the LORD your God; the blood of your other sacrifices you must pour out on his altar while you eat the meat.
Pay careful attention to all these things I am commanding you so that it may always go well with you and your children after you when you do what is good and right in the sight of the LORD your God.
The Abomination of Pagan Gods When the LORD your God eliminates the nations from the place where you are headed and you dispossess them, you will settle down in their land.
After they have been destroyed from your presence, be careful not to be ensnared like they are; do not pursue their gods and say,“How do these nations serve their gods? I will do the same.”
You must not worship the LORD your God the way they do! For everything that is abhorrent to him, everything he hates, they have done when worshiping their gods. They even burn up their sons and daughters before their gods!
Idolatry and False Prophets(13:1) You must be careful to do everything I am commanding you. Do not add to it or subtract from it!
13
Suppose a prophet or one who foretells by dreams should appear among you and show you a sign or wonder,
and the sign or wonder should come to pass concerning what he said to you, namely,“Let us follow other gods”– gods whom you have not previously known–“and let us serve them.”
You must not listen to the words of that prophet or dreamer, for the LORD your God will be testing you to see if you love him with all your mind and being.
You must follow the LORD your God and revere only him; and you must observe his commandments, obey him, serve him, and remain loyal to him.
As for that prophet or dreamer, he must be executed because he encouraged rebellion against the LORD your God who brought you from the land of Egypt, redeeming you from that place of slavery, and because he has tried to entice you from the way the LORD your God has commanded you to go. In this way you must purge out evil from within.
False Prophets in the Family Suppose your own full brother, your son, your daughter, your beloved wife, or your closest friend should seduce you secretly and encourage you to go and serve other gods that neither you nor your ancestors have previously known,
the gods of the surrounding people(whether near you or far from you, from one end of the earth to the other).
You must not give in to him or even listen to him; do not feel sympathy for him or spare him or cover up for him.
Instead, you must kill him without fail! Your own hand must be the first to strike him, and then the hands of the whole community.
You must stone him to death because he tried to entice you away from the LORD your God, who delivered you from the land of Egypt, that place of slavery.
Thus all Israel will hear and be afraid; no longer will they continue to do evil like this among you.
Punishment of Community Idolatry Suppose you should hear in one of your cities, which the LORD your God is giving you as a place to live, that
some evil people have departed from among you to entice the inhabitants of their cities, saying,“Let’s go and serve other gods”(whom you have not known before).
You must investigate thoroughly and inquire carefully. If it is indeed true that such a disgraceful thing is being done among you,
you must by all means slaughter the inhabitants of that city with the sword; annihilate with the sword everyone in it, as well as the livestock.
You must gather all of its plunder into the middle of the plaza and burn the city and all its plunder as a whole burnt offering to the LORD your God. It will be an abandoned ruin forever– it must never be rebuilt again.
You must not take for yourself anything that has been placed under judgment. Then the LORD will relent from his intense anger, show you compassion, have mercy on you, and multiply you as he promised your ancestors.
Thus you must obey the LORD your God, keeping all his commandments that I am giving you today and doing what is right before him.
14
The Holy and the Profane You are children of the LORD your God. Do not cut yourselves or shave your forehead bald for the sake of the dead.
For you are a people holy to the LORD your God. He has chosen you to be his people, prized above all others on the face of the earth.
You must not eat any forbidden thing.
These are the animals you may eat: the ox, the sheep, the goat,
the ibex, the gazelle, the deer, the wild goat, the antelope, the wild oryx, and the mountain sheep.
You may eat any animal that has hooves divided into two parts and that chews the cud.
However, you may not eat the following animals among those that chew the cud or those that have divided hooves: the camel, the hare, and the rock badger.(Although they chew the cud, they do not have divided hooves and are therefore ritually impure to you).
Also the pig is ritually impure to you; though it has divided hooves, it does not chew the cud. You may not eat their meat or even touch their remains.
These you may eat from among water creatures: anything with fins and scales you may eat,
but whatever does not have fins and scales you may not eat; it is ritually impure to you.
All ritually clean birds you may eat.
These are the ones you may not eat: the eagle, the vulture, the black vulture,
the kite, the black kite, the dayyah after its species,
every raven after its species,
the ostrich, the owl, the seagull, the falcon after its species,
the little owl, the long-eared owl, the white owl,
the jackdaw, the carrion vulture, the cormorant,
the stork, the heron after its species, the hoopoe, the bat.
And any swarming winged thing is impure to you– they may not be eaten.
You may eat any clean winged creature.
You may not eat any corpse, though you may give it to the resident foreigner who is living in your villages and he may eat it, or you may sell it to a foreigner. You are a people holy to the LORD your God. Do not boil a young goat in its mother’s milk.
The Offering of Tribute You must be certain to tithe all the produce of your seed that comes from the field year after year.
In the presence of the LORD your God you must eat from the tithe of your grain, your new wine, your olive oil, and the firstborn of your herds and flocks in the place he chooses to locate his name, so that you may learn to revere the LORD your God always.
When he blesses you, if the place where he chooses to locate his name is distant,
you may convert the tithe into money, secure the money, and travel to the place the LORD your God chooses for himself.
Then you may spend the money however you wish for cattle, sheep, wine, beer, or whatever you desire. You and your household may eat there in the presence of the LORD your God and enjoy it.
As for the Levites in your villages, you must not ignore them, for they have no allotment or inheritance along with you.
At the end of every three years you must bring all the tithe of your produce, in that very year, and you must store it up in your villages.
Then the Levites(because they have no allotment or inheritance with you), the resident foreigners, the orphans, and the widows of your villages may come and eat their fill so that the LORD your God may bless you in all the work you do.
15
Release for Debt Slaves At the end of every seven years you must declare a cancellation of debts.
This is the nature of the cancellation: Every creditor must remit what he has loaned to another person; he must not force payment from his fellow Israelite, for it is to be recognized as“the LORD’s cancellation of debts.”
You may exact payment from a foreigner, but whatever your fellow Israelite owes you, you must remit.
However, there should not be any poor among you, for the LORD will surely bless you in the land that he is giving you as an inheritance,
if you carefully obey him by keeping all these commandments that I am giving you today.
For the LORD your God will bless you just as he has promised; you will lend to many nations but will not borrow from any, and you will rule over many nations but they will not rule over you.
The Spirit of Liberality If a fellow Israelite from one of your villages in the land that the LORD your God is giving you should be poor, you must not harden your heart or be insensitive to his impoverished condition.
Instead, you must be sure to open your hand to him and generously lend him whatever he needs.
Be careful lest you entertain the wicked thought that the seventh year, the year of cancellation of debts, has almost arrived, and your attitude be wrong toward your impoverished fellow Israelite and you do not lend him anything; he will cry out to the LORD against you and you will be regarded as having sinned.
You must by all means lend to him and not be upset by doing it, for because of this the LORD your God will bless you in all your work and in everything you attempt.
There will never cease to be some poor people in the land; therefore, I am commanding you to make sure you open your hand to your fellow Israelites who are needy and poor in your land.
Release of Debt Slaves If your fellow Hebrew– whether male or female– is sold to you and serves you for six years, then in the seventh year you must let that servant go free.
If you set them free, you must not send them away empty-handed.
You must supply them generously from your flock, your threshing floor, and your winepress– as the LORD your God has blessed you, you must give to them.
Remember that you were a slave in the land of Egypt and the LORD your God redeemed you; therefore, I am commanding you to do this thing today.
However, if the servant says to you,“I do not want to leave you,” because he loves you and your household, since he is well off with you,
you shall take an awl and pierce a hole through his ear to the door. Then he will become your servant permanently(this applies to your female servant as well).
You should not consider it difficult to let him go free, for he will have served you for six years, twice the time of a hired worker; the LORD your God will bless you in everything you do.
Giving God the Best You must set apart for the LORD your God every firstborn male born to your herds and flocks. You must not work the firstborn of your bulls or shear the firstborn of your flocks.
You and your household must eat them annually before the LORD your God in the place he chooses.
If they have any kind of blemish– lameness, blindness, or anything else– you may not offer them as a sacrifice to the LORD your God.
You may eat it in your villages, whether you are ritually impure or clean, just as you would eat a gazelle or an ibex.
However, you must not eat its blood; you must pour it out on the ground like water.
16
The Passover-Unleavened Bread Festival Observe the month Abib and keep the Passover to the LORD your God, for in that month he brought you out of Egypt by night.
You must sacrifice the Passover animal(from the flock or the herd) to the LORD your God in the place where he chooses to locate his name.
You must not eat any yeast with it; for seven days you must eat bread made without yeast, as symbolic of affliction, for you came out of Egypt hurriedly. You must do this so you will remember for the rest of your life the day you came out of the land of Egypt.
There must not be a scrap of yeast within your land for seven days, nor can any of the meat you sacrifice on the evening of the first day remain until the next morning.
You may not sacrifice the Passover in just any of your villages that the LORD your God is giving you,
but you must sacrifice it in the evening in the place where he chooses to locate his name, at sunset, the time of day you came out of Egypt.
You must cook and eat it in the place the LORD your God chooses; you may return the next morning to your tents.
You must eat bread made without yeast for six days. The seventh day you are to hold an assembly for the LORD your God; you must not do any work on that day.
The Festival of Weeks You must count seven weeks; you must begin to count them from the time you begin to harvest the standing grain.
Then you are to celebrate the Feast of Weeks before the LORD your God with the voluntary offering that you will bring, in proportion to how he has blessed you.
You shall rejoice before him– you, your son, your daughter, your male and female slaves, the Levites in your villages, the resident foreigners, the orphans, and the widows among you– in the place where the LORD chooses to locate his name.
Furthermore, remember that you were a slave in Egypt, and so be careful to observe these statutes.
The Festival of Temporary Shelters You must celebrate the Feast of Shelters for seven days, at the time of the grain and grape harvest.
You are to rejoice in your festival, you, your son, your daughter, your male and female slaves, the Levites, the resident foreigners, the orphans, and the widows who are in your villages.
You are to celebrate the festival seven days before the LORD your God in the place he chooses, for he will bless you in all your productivity and in whatever you do; so you will indeed rejoice!
Three times a year all your males must appear before the LORD your God in the place he chooses for the Feast of Unleavened Bread, the Feast of Weeks, and the Feast of Shelters; and they must not appear before him empty-handed.
Every one of you must give as you are able, according to the blessing of the LORD your God that he has given you.
Provision for Justice You must appoint judges and civil servants for each tribe in all your villages that the LORD your God is giving you, and they must judge the people fairly.
You must not pervert justice or show favor. Do not take a bribe, for bribes blind the eyes of the wise and distort the words of the righteous.
You must pursue justice alone so that you may live and inherit the land the LORD your God is giving you.
Examples of Legal Cases You must not plant any kind of tree as a sacred Asherah pole near the altar of the LORD your God which you build for yourself.
You must not erect a sacred pillar, a thing the LORD your God detests.
17
You must not sacrifice to him a bull or sheep that has a blemish or any other defect, because that is considered offensive to the LORD your God.
Suppose a man or woman is discovered among you– in one of your villages that the LORD your God is giving you– who sins before the Lord your God and breaks his covenant
by serving other gods and worshiping them– the sun, moon, or any other heavenly bodies which I have not permitted you to worship.
When it is reported to you and you hear about it, you must investigate carefully. If it is indeed true that such a disgraceful thing is being done in Israel,
you must bring to your city gates that man or woman who has done this wicked thing– that very man or woman– and you must stone that person to death.
At the testimony of two or three witnesses they must be executed. They cannot be put to death on the testimony of only one witness.
The witnesses must be first to begin the execution, and then all the people are to join in afterward. In this way you will purge evil from among you.
Appeal to a Higher Court If a matter is too difficult for you to judge– bloodshed, legal claim, or assault– matters of controversy in your villages– you must leave there and go up to the place the LORD your God chooses.
You will go to the Levitical priests and the judge in office in those days and seek a solution; they will render a verdict.
You must then do as they have determined at that place the LORD chooses. Be careful to do just as you are taught.
You must do what you are instructed, and the verdict they pronounce to you, without fail. Do not deviate right or left from what they tell you.
The person who pays no attention to the priest currently serving the LORD your God there, or to the judge– that person must die, so that you may purge evil from Israel.
Then all the people will hear and be afraid, and not be so presumptuous again.
Provision for Kingship When you come to the land the LORD your God is giving you and take it over and live in it and then say,“I will select a king like all the nations surrounding me,”
you must select without fail a king whom the LORD your God chooses. From among your fellow citizens you must appoint a king– you may not designate a foreigner who is not one of your fellow Israelites.
Moreover, he must not accumulate horses for himself or allow the people to return to Egypt to do so, for the LORD has said you must never again return that way.
Furthermore, he must not marry many wives lest his affections turn aside, and he must not accumulate much silver and gold.
When he sits on his royal throne he must make a copy of this law on a scroll given to him by the Levitical priests.
It must be with him constantly and he must read it as long as he lives, so that he may learn to revere the LORD his God and observe all the words of this law and these statutes and carry them out.
Then he will not exalt himself above his fellow citizens or turn from the commandments to the right or left, and he and his descendants will enjoy many years ruling over his kingdom in Israel.
18
Provision for Priests and Levites The Levitical priests– indeed, the entire tribe of Levi– will have no allotment or inheritance with Israel; they may eat the burnt offerings of the LORD and of his inheritance.
They will have no inheritance in the midst of their fellow Israelites; the LORD alone is their inheritance, just as he had told them.
This shall be the priests’ fair allotment from the people who offer sacrifices, whether bull or sheep– they must give to the priest the shoulder, the jowls, and the stomach.
You must give them the best of your grain, new wine, and olive oil, as well as the best of your wool when you shear your flocks.
For the LORD your God has chosen them and their sons from all your tribes to stand and serve in his name permanently.
Suppose a Levite comes by his own free will from one of your villages, from any part of Israel where he is living, to the place the LORD chooses
and serves in the name of the LORD his God like his fellow Levites who stand there before the LORD.
He must eat the same share they do, despite any profits he may gain from the sale of his family’s inheritance.
Provision for Prophetism When you enter the land the LORD your God is giving you, you must not learn the abhorrent practices of those nations.
There must never be found among you anyone who sacrifices his son or daughter in the fire, anyone who practices divination, an omen reader, a soothsayer, a sorcerer,
one who casts spells, one who conjures up spirits, a practitioner of the occult, or a necromancer.
Whoever does these things is abhorrent to the LORD and because of these detestable things the LORD your God is about to drive them out from before you.
You must be blameless before the LORD your God.
Those nations that you are about to dispossess listen to omen readers and diviners, but the LORD your God has not given you permission to do such things.
The LORD your God will raise up for you a prophet like me from among you– from your fellow Israelites; you must listen to him.
This accords with what happened at Horeb in the day of the assembly. You asked the LORD your God:“Please do not make us hear the voice of the LORD our God any more or see this great fire any more lest we die.”
The LORD then said to me,“What they have said is good.
I will raise up a prophet like you for them from among their fellow Israelites. I will put my words in his mouth and he will speak to them whatever I command.
I will personally hold responsible anyone who then pays no attention to the words that prophet speaks in my name.
“But if any prophet presumes to speak anything in my name that I have not authorized him to speak, or speaks in the name of other gods, that prophet must die.
Now if you say to yourselves,‘How can we tell that a message is not from the LORD?’–
whenever a prophet speaks in my name and the prediction is not fulfilled, then I have not spoken it; the prophet has presumed to speak it, so you need not fear him.”
19
Laws Concerning Manslaughter When the LORD your God destroys the nations whose land he is about to give you and you dispossess them and settle in their cities and houses,
you must set apart for yourselves three cities in the middle of your land that the LORD your God is giving you as a possession.
You shall build a roadway and divide into thirds the whole extent of your land that the LORD your God is providing as your inheritance; anyone who kills another person should flee to the closest of these cities.
Now this is the law pertaining to one who flees there in order to live, if he has accidentally killed another without hating him at the time of the accident.
Suppose he goes with someone else to the forest to cut wood and when he raises the ax to cut the tree, the ax head flies loose from the handle and strikes his fellow worker so hard that he dies. The person responsible may then flee to one of these cities to save himself.
Otherwise the blood avenger will chase after the killer in the heat of his anger, eventually overtake him, and kill him, though this is not a capital case since he did not hate him at the time of the accident.
Therefore, I am commanding you to set apart for yourselves three cities.
If the LORD your God enlarges your borders as he promised your ancestors and gives you all the land he pledged to them,
and then you are careful to observe all these commandments I am giving you today(namely, to love the LORD your God and to always walk in his ways), then you must add three more cities to these three.
You must not shed innocent blood in your land that the LORD your God is giving you as an inheritance, for that would make you guilty.
However, suppose a person hates someone else and stalks him, attacks him, kills him, and then flees to one of these cities.
The elders of his own city must send for him and remove him from there to deliver him over to the blood avenger to die.
You must not pity him, but purge out the blood of the innocent from Israel, so that it may go well with you.
Laws Concerning Witnesses You must not encroach on your neighbor’s property, which will have been defined in the inheritance you will obtain in the land the LORD your God is giving you.
A single witness may not testify against another person for any trespass or sin that he commits. A matter may be legally established only on the testimony of two or three witnesses.
If a false witness testifies against another person and accuses him of a crime,
then both parties to the controversy must stand before the LORD, that is, before the priests and judges who will be in office in those days.
The judges will thoroughly investigate the matter, and if the witness should prove to be false and to have given false testimony against the accused,
you must do to him what he had intended to do to the accused. In this way you will purge evil from among you.
The rest of the people will hear and become afraid to keep doing such evil among you.
You must not show pity; the principle will be a life for a life, an eye for an eye, a tooth for a tooth, a hand for a hand, and a foot for a foot.
20
Laws Concerning War with Distant Enemies When you go to war against your enemies and see chariotry and troops who outnumber you, do not be afraid of them, for the LORD your God, who brought you up out of the land of Egypt, is with you.
As you move forward for battle, the priest will approach and say to the soldiers,
“Listen, Israel! Today you are moving forward to do battle with your enemies. Do not be fainthearted. Do not fear and tremble or be terrified because of them,
for the LORD your God goes with you to fight on your behalf against your enemies to give you victory.”
Moreover, the officers are to say to the troops,“Who among you has built a new house and not dedicated it? He may go home, lest he die in battle and someone else dedicate it.
Or who among you has planted a vineyard and not benefited from it? He may go home, lest he die in battle and someone else benefit from it.
Or who among you has become engaged to a woman but has not married her? He may go home, lest he die in battle and someone else marry her.”
In addition, the officers are to say to the troops,“Who among you is afraid and fainthearted? He may go home so that he will not make his fellow soldier’s heart as fearful as his own.”
Then, when the officers have finished speaking, they must appoint unit commanders to lead the troops.
When you approach a city to wage war against it, offer it terms of peace.
If it accepts your terms and submits to you, all the people found in it will become your slaves.
If it does not accept terms of peace but makes war with you, then you are to lay siege to it.
The LORD your God will deliver it over to you and you must kill every single male by the sword.
However, the women, little children, cattle, and anything else in the city– all its plunder– you may take for yourselves as spoil. You may take from your enemies the plunder that the LORD your God has given you.
This is how you are to deal with all those cities located far from you, those that do not belong to these nearby nations.
Laws Concerning War with Canaanite Nations As for the cities of these peoples that the LORD your God is going to give you as an inheritance, you must not allow a single living thing to survive.
Instead you must utterly annihilate them– the Hittites, Amorites, Canaanites, Perizzites, Hivites, and Jebusites– just as the LORD your God has commanded you,
so that they cannot teach you all the abhorrent ways they worship their gods, causing you to sin against the LORD your God.
If you besiege a city for a long time while attempting to capture it, you must not chop down its trees, for you may eat fruit from them and should not cut them down. A tree in the field is not human that you should besiege it!
However, you may chop down any tree you know is not suitable for food, and you may use it to build siege works against the city that is making war with you until that city falls.
21
Laws Concerning Unsolved Murder If a homicide victim should be found lying in a field in the land the LORD your God is giving you, and no one knows who killed him,
your elders and judges must go out and measure how far it is to the cities in the vicinity of the corpse.
Then the elders of the city nearest to the corpse must take from the herd a heifer that has not been worked– that has never pulled with the yoke–
and bring the heifer down to a wadi with flowing water, to a valley that is neither plowed nor sown. There at the wadi they are to break the heifer’s neck.
Then the Levitical priests will approach(for the LORD your God has chosen them to serve him and to pronounce blessings in his name, and to decide every judicial verdict)
and all the elders of that city nearest the corpse must wash their hands over the heifer whose neck was broken in the valley.
Then they must proclaim,“Our hands have not spilled this blood, nor have we witnessed the crime.
Do not blame your people Israel whom you redeemed, O LORD, and do not hold them accountable for the bloodshed of an innocent person.” Then atonement will be made for the bloodshed.
In this manner you will purge out the guilt of innocent blood from among you, for you must do what is right before the LORD.
Laws Concerning Wives When you go out to do battle with your enemies and the LORD your God allows you to prevail and you take prisoners,
if you should see among them an attractive woman whom you wish to take as a wife,
you may bring her back to your house. She must shave her head, trim her nails,
discard the clothing she was wearing when captured, and stay in your house, lamenting for her father and mother for a full month. After that you may sleep with her and become her husband and she your wife.
If you are not pleased with her, then you must let her go where she pleases. You cannot in any case sell her; you must not take advantage of her, since you have already humiliated her.
Laws Concerning Children Suppose a man has two wives, one whom he loves more than the other, and they both bear him sons, with the firstborn being the child of the less loved wife.
In the day he divides his inheritance he must not appoint as firstborn the son of the favorite wife in place of the other wife’s son who is actually the firstborn.
Rather, he must acknowledge the son of the less loved wife as firstborn and give him the double portion of all he has, for that son is the beginning of his father’s procreative power– to him should go the right of the firstborn.
If a person has a stubborn, rebellious son who pays no attention to his father or mother, and they discipline him to no avail,
his father and mother must seize him and bring him to the elders at the gate of his city.
They must declare to the elders of his city,“Our son is stubborn and rebellious and pays no attention to what we say– he is a glutton and drunkard.”
Then all the men of his city must stone him to death. In this way you will purge out wickedness from among you, and all Israel will hear about it and be afraid.
Disposition of a Criminal’s Remains If a person commits a sin punishable by death and is executed, and you hang the corpse on a tree,
his body must not remain all night on the tree; instead you must make certain you bury him that same day, for the one who is left exposed on a tree is cursed by God. You must not defile your land which the LORD your God is giving you as an inheritance.
22
Laws Concerning Preservation of Life When you see your neighbor’s ox or sheep going astray, do not ignore it; you must return it without fail to your neighbor.
If the owner does not live near you or you do not know who the owner is, then you must corral the animal at your house and let it stay with you until the owner looks for it; then you must return it to him.
You shall do the same to his donkey, his clothes, or anything else your neighbor has lost and you have found; you must not refuse to get involved.
When you see your neighbor’s donkey or ox fallen along the road, do not ignore it; instead, you must be sure to help him get the animal on its feet again.
A woman must not wear men’s clothing, nor should a man dress up in women’s clothing, for anyone who does this is offensive to the LORD your God.
If you happen to notice a bird’s nest along the road, whether in a tree or on the ground, and there are chicks or eggs with the mother bird sitting on them, you must not take the mother from the young.
You must be sure to let the mother go, but you may take the young for yourself. Do this so that it may go well with you and you may have a long life.
If you build a new house, you must construct a guard rail around your roof to avoid being culpable in the event someone should fall from it.
Illustrations of the Principle of Purity You must not plant your vineyard with two kinds of seed; otherwise the entire yield, both of the seed you plant and the produce of the vineyard, will be defiled.
You must not plow with an ox and a donkey harnessed together.
You must not wear clothing made with wool and linen meshed together.
You shall make yourselves tassels for the four corners of the clothing you wear.
Purity in the Marriage Relationship Suppose a man marries a woman, sleeps with her, and then rejects her,
accusing her of impropriety and defaming her reputation by saying,“I married this woman but when I approached her for marital relations I discovered she was not a virgin!”
Then the father and mother of the young woman must produce the evidence of virginity for the elders of the city at the gate.
The young woman’s father must say to the elders,“I gave my daughter to this man and he has rejected her.
Moreover, he has raised accusations of impropriety by saying,‘I discovered your daughter was not a virgin,’ but this is the evidence of my daughter’s virginity!” The cloth must then be spread out before the city’s elders.
The elders of that city must then seize the man and punish him.
They will fine him one hundred shekels of silver and give them to the young woman’s father, for the man who made the accusation ruined the reputation of an Israelite virgin. She will then become his wife and he may never divorce her as long as he lives.
But if the accusation is true and the young woman was not a virgin,
the men of her city must bring the young woman to the door of her father’s house and stone her to death, for she has done a disgraceful thing in Israel by behaving like a prostitute while living in her father’s house. In this way you will purge evil from among you.
If a man is discovered in bed with a married woman both the man lying in bed with the woman and the woman herself must die; in this way you will purge evil from Israel.
If a virgin is engaged to a man and another man meets her in the city and goes to bed with her,
you must bring the two of them to the gate of that city and stone them to death, the young woman because she did not cry out though in the city and the man because he violated his neighbor’s fiancée; in this way you will purge evil from among you.
But if the man came across the engaged woman in the field and overpowered her and raped her, then only the rapist must die.
You must not do anything to the young woman– she has done nothing deserving of death. This case is the same as when someone attacks another person and murders him,
for the man met her in the field and the engaged woman cried out, but there was no one to rescue her.
Suppose a man comes across a virgin who is not engaged and takes hold of her and sleeps with her and they are discovered.
The man who has slept with her must pay her father fifty shekels of silver and she must become his wife. Because he has humiliated her, he may never divorce her as long as he lives.
(23:1) A man may not marry his father’s former wife and in this way dishonor his father.
23
Purity in Public Worship A man with crushed or severed genitals may not enter the assembly of the LORD.
A person of illegitimate birth may not enter the assembly of the LORD; to the tenth generation no one related to him may do so.
An Ammonite or Moabite may not enter the assembly of the LORD; to the tenth generation none of their descendants shall ever do so,
for they did not meet you with food and water on the way as you came from Egypt, and furthermore, they hired Balaam son of Beor of Pethor in Aram Naharaim to curse you.
But the LORD your God refused to listen to Balaam and changed the curse to a blessing, for the LORD your God loves you.
You must not seek peace and prosperity for them through all the ages to come.
You must not hate an Edomite, for he is your relative; you must not hate an Egyptian, for you lived as a foreigner in his land.
Children of the third generation born to them may enter the assembly of the LORD.
Purity in Personal Hygiene When you go out as an army against your enemies, guard yourselves against anything impure.
If there is someone among you who is impure because of some nocturnal emission, he must leave the camp; he may not reenter it immediately.
When evening arrives he must wash himself with water and then at sunset he may reenter the camp.
You are to have a place outside the camp to serve as a latrine.
You must have a spade among your other equipment and when you relieve yourself outside you must dig a hole with the spade and then turn and cover your excrement.
For the LORD your God walks about in the middle of your camp to deliver you and defeat your enemies for you. Therefore your camp should be holy, so that he does not see anything indecent among you and turn away from you.
Purity in the Treatment of the Nonprivileged You must not return an escaped slave to his master when he has run away to you.
Indeed, he may live among you in any place he chooses, in whichever of your villages he prefers; you must not oppress him.
Purity in Cultic Personnel There must never be a sacred prostitute among the young women of Israel nor a sacred male prostitute among the young men of Israel.
You must never bring the pay of a female prostitute or the wage of a male prostitute into the temple of the LORD your God in fulfillment of any vow, for both of these are abhorrent to the LORD your God.
Respect for Others’ Property You must not charge interest on a loan to your fellow Israelite, whether on money, food, or anything else that has been loaned with interest.
You may lend with interest to a foreigner, but not to your fellow Israelite; if you keep this command the LORD your God will bless you in all you undertake in the land you are about to enter to possess.
When you make a vow to the LORD your God you must not delay in fulfilling it, for otherwise he will surely hold you accountable as a sinner.
If you refrain from making a vow, it will not be sinful.
Whatever you vow, you must be careful to do what you have promised, such as what you have vowed to the LORD your God as a freewill offering.
When you enter the vineyard of your neighbor you may eat as many grapes as you please, but you must not take away any in a container.
When you go into the ripe grain fields of your neighbor you may pluck off the kernels with your hand, but you must not use a sickle on your neighbor’s ripe grain.
24
If a man marries a woman and she does not please him because he has found something indecent in her, then he may draw up a divorce document, give it to her, and evict her from his house.
When she has left him she may go and become someone else’s wife.
If the second husband rejects her and then divorces her, gives her the papers, and evicts her from his house, or if the second husband who married her dies,
her first husband who divorced her is not permitted to remarry her after she has become ritually impure, for that is offensive to the LORD. You must not bring guilt on the land which the LORD your God is giving you as an inheritance.
When a man is newly married, he need not go into the army nor be obligated in any way; he must be free to stay at home for a full year and bring joy to the wife he has married.
One must not take either lower or upper millstones as security on a loan, for that is like taking a life itself as security.
If a man is found kidnapping a person from among his fellow Israelites, and regards him as mere property and sells him, that kidnapper must die. In this way you will purge evil from among you.
Respect for Human Dignity Be careful during an outbreak of leprosy to follow precisely all that the Levitical priests instruct you; as I have commanded them, so you should do.
Remember what the LORD your God did to Miriam along the way after you left Egypt.
When you make any kind of loan to your neighbor, you may not go into his house to claim what he is offering as security.
You must stand outside and the person to whom you are making the loan will bring out to you what he is offering as security.
If the person is poor you may not use what he gives you as security for a covering.
You must by all means return to him at sunset the item he gave you as security so that he may sleep in his outer garment and bless you for it; it will be considered a just deed by the LORD your God.
You must not oppress a lowly and poor servant, whether one from among your fellow Israelites or from the resident foreigners who are living in your land and villages.
You must pay his wage that very day before the sun sets, for he is poor and his life depends on it. Otherwise he will cry out to the LORD against you, and you will be guilty of sin.
Fathers must not be put to death for what their children do, nor children for what their fathers do; each must be put to death for his own sin.
You must not pervert justice due a resident foreigner or an orphan, or take a widow’s garment as security for a loan.
Remember that you were slaves in Egypt and that the LORD your God redeemed you from there; therefore I am commanding you to do all this.
Whenever you reap your harvest in your field and leave some unraked grain there, you must not return to get it; it should go to the resident foreigner, orphan, and widow so that the LORD your God may bless all the work you do.
When you beat your olive tree you must not repeat the procedure; the remaining olives belong to the resident foreigner, orphan, and widow.
When you gather the grapes of your vineyard you must not do so a second time; they should go to the resident foreigner, orphan, and widow.
Remember that you were slaves in the land of Egypt; therefore, I am commanding you to do all this.
25
If controversy arises between people, they should go to court for judgment. When the judges hear the case, they shall exonerate the innocent but condemn the guilty.
Then, if the guilty person is sentenced to a beating, the judge shall force him to lie down and be beaten in his presence with the number of blows his wicked behavior deserves.
The judge may sentence him to forty blows, but no more. If he is struck with more than these, you might view your fellow Israelite with contempt.
You must not muzzle your ox when it is treading grain.
Respect for the Sanctity of Others If brothers live together and one of them dies without having a son, the dead man’s wife must not remarry someone outside the family. Instead, her late husband’s brother must go to her, marry her, and perform the duty of a brother-in-law.
Then the first son she bears will continue the name of the dead brother, thus preventing his name from being blotted out of Israel.
But if the man does not want to marry his brother’s widow, then she must go to the elders at the town gate and say,“My husband’s brother refuses to preserve his brother’s name in Israel; he is unwilling to perform the duty of a brother-in-law to me!”
Then the elders of his city must summon him and speak to him. If he persists, saying,“I don’t want to marry her,”
then his sister-in-law must approach him in view of the elders, remove his sandal from his foot, and spit in his face. She will then respond,“Thus may it be done to any man who does not maintain his brother’s family line!”
His family name will be referred to in Israel as“the family of the one whose sandal was removed.”
If two men get into a hand-to-hand fight, and the wife of one of them gets involved to help her husband against his attacker, and she reaches out her hand and grabs his private parts,
then you must cut off her hand– do not pity her.
You must not have in your bag different stone weights, a heavy and a light one.
You must not have in your house different measuring containers, a large and a small one.
You must have an accurate and correct stone weight and an accurate and correct measuring container, so that your life may be extended in the land the LORD your God is about to give you.
For anyone who acts dishonestly in these ways is abhorrent to the LORD your God.
Treatment of the Amalekites Remember what the Amalekites did to you on your way from Egypt,
how they met you along the way and cut off all your stragglers in the rear of the march when you were exhausted and tired; they were unafraid of God.
So when the LORD your God gives you relief from all the enemies who surround you in the land he is giving you as an inheritance, you must wipe out the memory of the Amalekites from under heaven– do not forget!
26
Presentation of the First Fruits When you enter the land that the LORD your God is giving you as an inheritance, and you occupy it and live in it,
you must take the first of all the ground’s produce you harvest from the land the LORD your God is giving you, place it in a basket, and go to the place where he chooses to locate his name.
You must go to the priest in office at that time and say to him,“I declare today to the LORD your God that I have come into the land that the LORD promised to our ancestors to give us.”
The priest will then take the basket from you and set it before the altar of the LORD your God.
Then you must affirm before the LORD your God,“A wandering Aramean was my ancestor, and he went down to Egypt and lived there as a foreigner with a household few in number, but there he became a great, powerful, and numerous people.
But the Egyptians mistreated and oppressed us, forcing us to do burdensome labor.
So we cried out to the LORD, the God of our ancestors, and he heard us and saw our humiliation, toil, and oppression.
Therefore the LORD brought us out of Egypt with tremendous strength and power, as well as with great awe-inspiring signs and wonders.
Then he brought us to this place and gave us this land, a land flowing with milk and honey.
So now, look! I have brought the first of the ground’s produce that you, LORD, have given me.” Then you must set it down before the LORD your God and worship before him.
You will celebrate all the good things that the LORD your God has given you and your family, along with the Levites and the resident foreigners among you.
Presentation of the Third-year Tithe When you finish tithing all your income in the third year(the year of tithing), you must give it to the Levites, the resident foreigners, the orphans, and the widows so that they may eat to their satisfaction in your villages.
Then you shall say before the LORD your God,“I have removed the sacred offering from my house and given it to the Levites, the resident foreigners, the orphans, and the widows just as you have commanded me. I have not violated or forgotten your commandments.
I have not eaten anything when I was in mourning, or removed any of it while ceremonially unclean, or offered any of it to the dead; I have obeyed you and have done everything you have commanded me.
Look down from your holy dwelling place in heaven and bless your people Israel and the land you have given us, just as you promised our ancestors– a land flowing with milk and honey.”
Narrative Interlude Today the LORD your God is commanding you to keep these statutes and ordinances, something you must do with all your heart and soul.
Today you have declared the LORD to be your God, and that you will walk in his ways, keep his statutes, commandments, and ordinances, and obey him.
And today the LORD has declared you to be his special people(as he already promised you) so you may keep all his commandments.
Then he will elevate you above all the nations he has made and you will receive praise, fame, and honor. You will be a people holy to the LORD your God, as he has said.
27
The Assembly at Shechem Then Moses and the elders of Israel commanded the people:“Pay attention to all the commandments I am giving you today.
When you cross the Jordan River to the land the LORD your God is giving you, you must erect great stones and cover them with plaster.
Then you must inscribe on them all the words of this law when you cross over, so that you may enter the land the LORD your God is giving you, a land flowing with milk and honey just as the LORD, the God of your ancestors, said to you.
So when you cross the Jordan you must erect on Mount Ebal these stones about which I am commanding you today, and you must cover them with plaster.
Then you must build an altar there to the LORD your God, an altar of stones– do not use an iron tool on them.
You must build the altar of the LORD your God with whole stones and offer burnt offerings on it to the LORD your God.
Also you must offer fellowship offerings and eat them there, rejoicing before the LORD your God.
You must inscribe on the stones all the words of this law, making them clear.”
Then Moses and the Levitical priests spoke to all Israel:“Be quiet and pay attention, Israel. Today you have become the people of the LORD your God.
You must obey him and keep his commandments and statutes that I am giving you today.”
Moreover, Moses commanded the people that day:
“The following tribes must stand to bless the people on Mount Gerizim when you cross the Jordan: Simeon, Levi, Judah, Issachar, Joseph, and Benjamin.
And these other tribes must stand for the curse on Mount Ebal: Reuben, Gad, Asher, Zebulun, Dan, and Naphtali.
The Covenant Curses“The Levites will call out to every Israelite with a loud voice:
‘Cursed is the one who makes a carved or metal image– something abhorrent to the LORD, the work of the craftsman– and sets it up in a secret place.’ Then all the people will say,‘Amen!’
‘Cursed is the one who disrespects his father and mother.’ Then all the people will say,‘Amen!’
‘Cursed is the one who moves his neighbor’s boundary marker.’ Then all the people will say,‘Amen!’
‘Cursed is the one who misleads a blind person on the road.’ Then all the people will say,‘Amen!’
‘Cursed is the one who perverts justice for the resident foreigner, the orphan, and the widow.’ Then all the people will say,‘Amen!’
‘Cursed is the one who goes to bed with his father’s former wife, for he dishonors his father.’ Then all the people will say,‘Amen!’
‘Cursed is the one who commits bestiality.’ Then all the people will say,‘Amen!’
‘Cursed is the one who goes to bed with his sister, the daughter of either his father or mother.’ Then all the people will say,‘Amen!’
‘Cursed is the one who goes to bed with his mother-in-law.’ Then all the people will say,‘Amen!’
‘Cursed is the one who kills his neighbor in private.’ Then all the people will say,‘Amen!’
‘Cursed is the one who takes a bribe to kill an innocent person.’ Then all the people will say,‘Amen!’
‘Cursed is the one who refuses to keep the words of this law.’ Then all the people will say,‘Amen!’
28
The Covenant Blessings“If you indeed obey the LORD your God and are careful to observe all his commandments I am giving you today, the LORD your God will elevate you above all the nations of the earth.
All these blessings will come to you in abundance if you obey the LORD your God:
You will be blessed in the city and blessed in the field.
Your children will be blessed, as well as the produce of your soil, the offspring of your livestock, the calves of your herds, and the lambs of your flocks.
Your basket and your mixing bowl will be blessed.
You will be blessed when you come in and blessed when you go out.
The LORD will cause your enemies who attack you to be struck down before you; they will attack you from one direction but flee from you in seven different directions.
The LORD will decree blessing for you with respect to your barns and in everything you do– yes, he will bless you in the land he is giving you.
The LORD will designate you as his holy people just as he promised you, if you keep his commandments and obey him.
Then all the peoples of the earth will see that you belong to the LORD, and they will respect you.
The LORD will greatly multiply your children, the offspring of your livestock, and the produce of your soil in the land which he promised your ancestors he would give you.
The LORD will open for you his good treasure house, the heavens, to give you rain for the land in its season and to bless all you do; you will lend to many nations but you will not borrow from any.
The LORD will make you the head and not the tail, and you will always end up at the top and not at the bottom, if you obey his commandments which I am urging you today to be careful to do.
But you must not turn away from all the commandments I am giving you today, to either the right or left, nor pursue other gods and worship them.
Curses as Reversal of Blessings“But if you ignore the LORD your God and are not careful to keep all his commandments and statutes I am giving you today, then all these curses will come upon you in full force:
You will be cursed in the city and cursed in the field.
Your basket and your mixing bowl will be cursed.
Your children will be cursed, as well as the produce of your soil, the calves of your herds, and the lambs of your flocks.
You will be cursed when you come in and cursed when you go out.
Curses by Disease and Drought“The LORD will send on you a curse, confusing you and opposing you in everything you undertake until you are destroyed and quickly perish because of the evil of your deeds, in that you have forsaken me.
The LORD will plague you with deadly diseases until he has completely removed you from the land you are about to possess.
He will afflict you with weakness, fever, inflammation, infection, sword, blight, and mildew; these will attack you until you perish.
The sky above your heads will be bronze and the earth beneath you iron.
The LORD will make the rain of your land powder and dust; it will come down on you from the sky until you are destroyed.
Curses by Defeat and Deportation“The LORD will allow you to be struck down before your enemies; you will attack them from one direction but flee from them in seven directions and will become an object of terror to all the kingdoms of the earth.
Your carcasses will be food for every bird of the sky and wild animal of the earth, and there will be no one to chase them off.
The LORD will afflict you with the boils of Egypt and with tumors, eczema, and scabies, all of which cannot be healed.
The LORD will also subject you to madness, blindness, and confusion of mind.
You will feel your way along at noon like the blind person does in darkness and you will not succeed in anything you do; you will be constantly oppressed and continually robbed, with no one to save you.
You will be engaged to a woman and another man will rape her. You will build a house but not live in it. You will plant a vineyard but not even begin to use it.
Your ox will be slaughtered before your very eyes but you will not eat of it. Your donkey will be stolen from you as you watch and will not be returned to you. Your flock of sheep will be given to your enemies and there will be no one to save you.
Your sons and daughters will be given to another people while you look on in vain all day, and you will be powerless to do anything about it.
As for the produce of your land and all your labor, a people you do not know will consume it, and you will be nothing but oppressed and crushed for the rest of your lives.
You will go insane from seeing all this.
The LORD will afflict you in your knees and on your legs with painful, incurable boils– from the soles of your feet to the top of your head.
The LORD will force you and your king whom you will appoint over you to go away to a people whom you and your ancestors have not known, and you will serve other gods of wood and stone there.
You will become an occasion of horror, a proverb, and an object of ridicule to all the peoples to whom the LORD will drive you.
The Curse of Reversed Status“You will take much seed to the field but gather little harvest, because locusts will consume it.
You will plant vineyards and cultivate them, but you will not drink wine or gather in grapes, because worms will eat them.
You will have olive trees throughout your territory but you will not anoint yourself with olive oil, because the olives will drop off the trees while still unripe.
You will bear sons and daughters but not keep them, because they will be taken into captivity.
Whirring locusts will take over every tree and all the produce of your soil.
The resident foreigners who reside among you will become higher and higher over you and you will become lower and lower.
They will lend to you but you will not lend to them; they will become the head and you will become the tail!
All these curses will fall on you, pursuing and overtaking you until you are destroyed, because you would not obey the LORD your God by keeping his commandments and statutes that he has given you.
These curses will be a perpetual sign and wonder with reference to you and your descendants.
The Curse of Military Siege“Because you have not served the LORD your God joyfully and wholeheartedly with the abundance of everything you have,
instead in hunger, thirst, nakedness, and poverty you will serve your enemies whom the LORD will send against you. They will place an iron yoke on your neck until they have destroyed you.
The LORD will raise up a distant nation against you, one from the other side of the earth as the eagle flies, a nation whose language you will not understand,
a nation of stern appearance that will have no regard for the elderly or pity for the young.
They will devour the offspring of your livestock and the produce of your soil until you are destroyed. They will not leave you with any grain, new wine, olive oil, calves of your herds, or lambs of your flocks until they have destroyed you.
They will besiege all of your villages until all of your high and fortified walls collapse– those in which you put your confidence throughout the land. They will besiege all your villages throughout the land the LORD your God has given you.
You will then eat your own offspring, the flesh of the sons and daughters the LORD your God has given you, because of the severity of the siege by which your enemies will constrict you.
The man among you who is by nature tender and sensitive will turn against his brother, his beloved wife, and his remaining children.
He will withhold from all of them his children’s flesh that he is eating(since there is nothing else left), because of the severity of the siege by which your enemy will constrict you in your villages.
Likewise, the most tender and delicate of your women, who would never think of putting even the sole of her foot on the ground because of her daintiness, will turn against her beloved husband, her sons and daughters,
and will secretly eat her afterbirth and her newborn children(since she has nothing else), because of the severity of the siege by which your enemy will constrict you in your villages.
The Curse of Covenant Termination“If you refuse to obey all the words of this law, the things written in this scroll, and refuse to fear this glorious and awesome name, the LORD your God,
then the LORD will increase your punishments and those of your descendants– great and long-lasting afflictions and severe, enduring illnesses.
He will infect you with all the diseases of Egypt that you dreaded, and they will persistently afflict you.
Moreover, the LORD will bring upon you every kind of sickness and plague not mentioned in this scroll of commandments, until you have perished.
There will be very few of you left, though at one time you were as numerous as the stars in the sky, because you will have disobeyed the LORD your God.
This is what will happen: Just as the LORD delighted to do good for you and make you numerous, he will take delight in destroying and decimating you. You will be uprooted from the land you are about to possess.
The LORD will scatter you among all nations, from one end of the earth to the other. There you will worship other gods that neither you nor your ancestors have known, gods of wood and stone.
Among those nations you will have no rest nor will there be a place of peaceful rest for the soles of your feet, for there the LORD will give you an anxious heart, failing eyesight, and a spirit of despair.
Your life will hang in doubt before you; you will be terrified by night and day and will have no certainty of surviving from one day to the next.
In the morning you will say,‘If only it were evening!’ And in the evening you will say,‘I wish it were morning!’ because of the things you will fear and the things you will see.
Then the LORD will make you return to Egypt by ship, over a route I said to you that you would never see again. There you will sell yourselves to your enemies as male and female slaves, but no one will buy you.”
29
Narrative Interlude(28:69) These are the words of the covenant that the LORD commanded Moses to make with the people of Israel in the land of Moab, in addition to the covenant he had made with them at Horeb.
The Exodus, Wandering, and Conquest Reviewed Moses proclaimed to all Israel as follows:“You have seen all that the LORD did in the land of Egypt to Pharaoh, all his servants, and his land.
Your eyes have seen the great judgments, those signs and mighty wonders.
But to this very day the LORD has not given you an understanding mind, perceptive eyes, or discerning ears!
I have led you through the wilderness for forty years. Your clothing has not worn out nor have your sandals deteriorated.
You have eaten no bread and drunk no wine or beer– all so that you might know that I am the LORD your God!
When you came to this place King Sihon of Heshbon and King Og of Bashan came out to make war and we defeated them.
Then we took their land and gave it as an inheritance to Reuben, Gad, and half the tribe of Manasseh.
The Present Covenant Setting“Therefore, keep the terms of this covenant and obey them so that you may be successful in everything you do.
You are standing today, all of you, before the LORD your God– the heads of your tribes, your elders, your officials, every Israelite man,
your infants, your wives, and the resident foreigners living in your encampment, those who chop wood and those who carry water–
so that you may enter by oath into the covenant the LORD your God is making with you today.
Today he will affirm that you are his people and that he is your God, just as he promised you and as he swore by oath to your ancestors Abraham, Isaac, and Jacob.
It is not with you alone that I am making this covenant by oath,
but with whoever stands with us here today before the LORD our God as well as those not with us here today.
The Results of Disobedience“(For you know how we lived in the land of Egypt and how we crossed through the nations as we traveled.
You have seen their detestable things and idols of wood, stone, silver, and gold.)
Beware that the heart of no man, woman, clan, or tribe among you turns away from the LORD our God today to pursue and serve the gods of those nations; beware that there is among you no root producing poisonous and bitter fruit.
When such a person hears the words of this oath he secretly blesses himself and says,“I will have peace though I continue to walk with a stubborn spirit.” This will destroy the watered ground with the parched.
The LORD will be unwilling to forgive him, and his intense anger will rage against that man; all the curses written in this scroll will fall upon him and the LORD will obliterate his name from memory.
The LORD will single him out for judgment from all the tribes of Israel according to all the curses of the covenant written in this scroll of the law.
The generation to come– your descendants who will rise up after you, as well as the foreigner who will come from distant places– will see the afflictions of that land and the illnesses that the LORD has brought on it.
The whole land will be covered with brimstone, salt, and burning debris; it will not be planted nor will it sprout or produce grass. It will resemble the destruction of Sodom and Gomorrah, Admah and Zeboiim, which the LORD destroyed in his intense anger.
Then all the nations will ask,“Why has the LORD done all this to this land? What is this fierce, heated display of anger all about?”
Then people will say,“Because they abandoned the covenant of the LORD, the God of their ancestors, which he made with them when he brought them out of the land of Egypt.
They went and served other gods and worshiped them, gods they did not know and that he did not permit them to worship.
That is why the LORD’s anger erupted against this land, bringing on it all the curses written in this scroll.
So the LORD has uprooted them from their land in anger, wrath, and great rage and has deported them to another land, as is clear today.”
Secret things belong to the LORD our God, but those that are revealed belong to us and our descendants forever, so that we might obey all the words of this law.
30
The Results of Covenant Reaffirmation“When you have experienced all these things, both the blessings and the curses I have set before you, you will reflect upon them in all the nations where the LORD your God has banished you.
Then if you and your descendants turn to the LORD your God and obey him with your whole mind and being just as I am commanding you today,
the LORD your God will reverse your captivity and have pity on you. He will turn and gather you from all the peoples among whom he has scattered you.
Even if your exiles are in the most distant land, from there the LORD your God will gather you and bring you back.
Then he will bring you to the land your ancestors possessed and you also will possess it; he will do better for you and multiply you more than he did your ancestors.
The LORD your God will also cleanse your heart and the hearts of your descendants so that you may love him with all your mind and being and so that you may live.
Then the LORD your God will put all these curses on your enemies, on those who hate you and persecute you.
You will return and obey the LORD, keeping all his commandments I am giving you today.
The LORD your God will make the labor of your hands abundantly successful and multiply your children, the offspring of your cattle, and the produce of your soil. For the LORD will once more rejoice over you to make you prosperous just as he rejoiced over your ancestors,
if you obey the LORD your God and keep his commandments and statutes that are written in this scroll of the law. But you must turn to him with your whole mind and being.
Exhortation to Covenant Obedience“This commandment I am giving you today is not too difficult for you, nor is it too remote.
It is not in heaven, as though one must say,“Who will go up to heaven to get it for us and proclaim it to us so we may obey it?”
And it is not across the sea, as though one must say,“Who will cross over to the other side of the sea and get it for us and proclaim it to us so we may obey it?”
For the thing is very near you– it is in your mouth and in your mind so that you can do it.
“Look! I have set before you today life and prosperity on the one hand, and death and disaster on the other.
What I am commanding you today is to love the LORD your God, to walk in his ways, and to obey his commandments, his statutes, and his ordinances. Then you will live and become numerous and the LORD your God will bless you in the land which you are about to possess.
However, if you turn aside and do not obey, but are lured away to worship and serve other gods,
I declare to you this very day that you will certainly perish! You will not extend your time in the land you are crossing the Jordan to possess.
Today I invoke heaven and earth as a witness against you that I have set life and death, blessing and curse, before you. Therefore choose life so that you and your descendants may live!
I also call on you to love the LORD your God, to obey him and be loyal to him, for he gives you life and enables you to live continually in the land the LORD promised to give to your ancestors Abraham, Isaac, and Jacob.”
31
Succession of Moses by Joshua Then Moses went and spoke these words to all Israel.
He said to them,“Today I am a hundred and twenty years old. I am no longer able to get about, and the LORD has said to me,‘You will not cross the Jordan.’
As for the LORD your God, he is about to cross over before you; he will destroy these nations before you and you will dispossess them. As for Joshua, he is about to cross before you just as the LORD has said.
The LORD will do to them just what he did to Sihon and Og, the Amorite kings, and to their land, which he destroyed.
The LORD will deliver them over to you and you will do to them according to the whole commandment I have given you.
Be strong and courageous! Do not fear or tremble before them, for the LORD your God is the one who is going with you. He will not fail you or abandon you!”
Then Moses called out to Joshua in the presence of all Israel,“Be strong and courageous, for you will accompany these people to the land that the LORD promised to give their ancestors, and you will enable them to inherit it.
The LORD is indeed going before you– he will be with you; he will not fail you or abandon you. Do not be afraid or discouraged!”
The Deposit of the Covenant Text Then Moses wrote down this law and gave it to the Levitical priests, who carry the ark of the LORD’s covenant, and to all Israel’s elders.
He commanded them:“At the end of seven years, at the appointed time of the cancellation of debts, at the Feast of Shelters,
when all Israel comes to appear before the LORD your God in the place he chooses, you must read this law before them within their hearing.
Gather the people– men, women, and children, as well as the resident foreigners in your villages– so they may hear and thus learn about and fear the LORD your God and carefully obey all the words of this law.
Then their children, who have not known this law, will also hear about and learn to fear the LORD your God for as long as you live in the land you are crossing the Jordan to possess.”
The Commissioning of Joshua Then the LORD said to Moses,“The day of your death is near. Summon Joshua and present yourselves in the tent of meeting so that I can commission him.” So Moses and Joshua presented themselves in the tent of meeting.
The LORD appeared in the tent in a pillar of cloud that stood above the door of the tent.
Then the LORD said to Moses,“You are about to die, and then these people will begin to prostitute themselves with the foreign gods of the land into which they are going. They will reject me and break my covenant that I have made with them.
At that time my anger will erupt against them and I will abandon them and hide my face from them until they are devoured. Many disasters and distresses will overcome them so that they will say at that time,‘Have not these disasters overcome us because our God is not among us?’
But I will certainly hide myself at that time because of all the wickedness they will have done by turning to other gods.
Now write down for yourselves the following song and teach it to the Israelites. Put it into their very mouths so that this song may serve as my witness against the Israelites!
For after I have brought them to the land I promised to their ancestors– one flowing with milk and honey– and they eat their fill and become fat, then they will turn to other gods and worship them; they will reject me and break my covenant.
Then when many disasters and distresses overcome them this song will testify against them, for their descendants will not forget it. I know the intentions they have in mind today, even before I bring them to the land I have promised.”
So on that day Moses wrote down this song and taught it to the Israelites,
and the LORD commissioned Joshua son of Nun,“Be strong and courageous, for you will take the Israelites to the land I have promised them, and I will be with you.”
Anticipation of Disobedience When Moses finished writing on a scroll the words of this law in their entirety,
he commanded the Levites who carried the ark of the LORD’s covenant,
“Take this scroll of the law and place it beside the ark of the covenant of the LORD your God. It will remain there as a witness against you,
for I know about your rebellion and stubbornness. Indeed, even while I have been living among you to this very day, you have rebelled against the LORD; you will be even more rebellious after my death!
Gather to me all your tribal elders and officials so I can speak to them directly about these things and call the heavens and the earth to witness against them.
For I know that after I die you will totally corrupt yourselves and turn away from the path I have commanded you to walk. Disaster will confront you in the days to come because you will act wickedly before the LORD, inciting him to anger because of your actions.”
Then Moses recited the words of this song from start to finish in the hearing of the whole assembly of Israel.
32
Invocation of Witnesses Listen, O heavens, and I will speak; hear, O earth, the words of my mouth.
My teaching will drop like the rain, my sayings will drip like the dew, as rain drops upon the grass, and showers upon new growth.
For I will proclaim the name of the LORD; you must acknowledge the greatness of our God.
As for the Rock, his work is perfect, for all his ways are just. He is a reliable God who is never unjust, he is fair and upright.
His people have been unfaithful to him; they have not acted like his children– this is their sin. They are a perverse and deceitful generation.
Is this how you repay the LORD, you foolish, unwise people? Is he not your father, your Creator? He has made you and established you.
Remember the ancient days; bear in mind the years of past generations. Ask your father and he will inform you, your elders, and they will tell you.
When the Most High gave the nations their inheritance, when he divided up humankind, he set the boundaries of the peoples, according to the number of the heavenly assembly.
For the LORD’s allotment is his people, Jacob is his special possession.
The LORD found him in a desolate land, in an empty wasteland where animals howl. He continually guarded him and taught him; he continually protected him like the pupil of his eye.
Like an eagle that stirs up its nest, that hovers over its young, so the LORD spread out his wings and took him, he lifted him up on his pinions.
The LORD alone was guiding him, no foreign god was with him.
He enabled him to travel over the high terrain of the land, and he ate of the produce of the fields. He provided honey for him from the cliffs, and olive oil from the hardest of rocks,
butter from the herd and milk from the flock, along with the fat of lambs, rams and goats of Bashan, along with the best of the kernels of wheat; and from the juice of grapes you drank wine.
Israel’s Rebellion But Jeshurun became fat and kicked, you got fat, thick, and stuffed! Then he deserted the God who made him, and treated the Rock who saved him with contempt.
They made him jealous with other gods, they enraged him with abhorrent idols.
They sacrificed to demons, not God, to gods they had not known; to new gods who had recently come along, gods your ancestors had not known about.
You have forgotten the Rock who fathered you, and put out of mind the God who gave you birth.
A Word of Judgment But the LORD took note and despised them because his sons and daughters enraged him.
He said,“I will reject them, I will see what will happen to them; for they are a perverse generation, children who show no loyalty.
They have made me jealous with false gods, enraging me with their worthless gods; so I will make them jealous with a people they do not recognize, with a nation slow to learn I will enrage them.
For a fire has been kindled by my anger, and it burns to lowest Sheol; it consumes the earth and its produce, and ignites the foundations of the mountains.
I will increase their disasters, I will use up my arrows on them.
They will be starved by famine, eaten by plague, and bitterly stung; I will send the teeth of wild animals against them, along with the poison of creatures that crawl in the dust.
The sword will make people childless outside, and terror will do so inside; they will destroy both the young man and the virgin, the infant and the gray-haired man.
The Weakness of Other Gods“I said,‘I want to cut them in pieces. I want to make people forget they ever existed.
But I fear the reaction of their enemies, for their adversaries would misunderstand and say,“Our power is great, and the LORD has not done all this!”’
They are a nation devoid of wisdom, and there is no understanding among them.
I wish that they were wise and could understand this, and that they could comprehend what will happen to them.”
How can one man chase a thousand of them, and two pursue ten thousand; unless their Rock had delivered them up, and the LORD had handed them over?
For our enemies’ rock is not like our Rock, as even our enemies concede.
For their vine is from the stock of Sodom, and from the fields of Gomorrah. Their grapes contain venom, their clusters of grapes are bitter.
Their wine is snakes’ poison, the deadly venom of cobras.
“Is this not stored up with me?” says the LORD,“Is it not sealed up in my storehouses?
I will get revenge and pay them back at the time their foot slips; for the day of their disaster is near, and the impending judgment is rushing upon them!”
The LORD will judge his people, and will change his plans concerning his servants; when he sees that their power has disappeared, and that no one is left, whether confined or set free.
He will say,“Where are their gods, the rock in whom they sought security,
who ate the best of their sacrifices, and drank the wine of their drink offerings? Let them rise and help you; let them be your refuge!
The Vindication of the Lord“See now that I, indeed I, am he!” says the LORD,“and there is no other god besides me. I kill and give life, I smash and I heal, and none can resist my power.
For I raise up my hand to heaven, and say,‘As surely as I live forever,
I will sharpen my lightning-like sword, and my hand will grasp hold of the weapon of judgment; I will execute vengeance on my foes, and repay those who hate me!
I will make my arrows drunk with blood, and my sword will devour flesh– the blood of the slaughtered and captured, the chief of the enemy’s leaders!’”
Cry out, O nations, with his people, for he will avenge his servants’ blood; he will take vengeance against his enemies, and make atonement for his land and people.
Narrative Interlude Then Moses went with Joshua son of Nun and recited all the words of this song to the people.
When Moses finished reciting all these words to all Israel
he said to them,“Keep in mind all the words I am solemnly proclaiming to you today; you must command your children to observe carefully all the words of this law.
For this is no idle word for you– it is your life! By this word you will live a long time in the land you are about to cross the Jordan to possess.”
Instructions about Moses’ Death Then the LORD said to Moses that same day,
“Go up to this Abarim hill country, to Mount Nebo(which is in the land of Moab opposite Jericho) and look at the land of Canaan that I am giving to the Israelites as a possession.
You will die on the mountain that you ascend and join your deceased ancestors, just as Aaron your brother died on Mount Hor and joined his deceased ancestors,
for both of you rebelled against me among the Israelites at the waters of Meribah Kadesh in the wilderness of Zin when you did not show me proper respect among the Israelites.
You will see the land before you, but you will not enter the land that I am giving to the Israelites.”
33
Introduction to the Blessing of Moses This is the blessing Moses the man of God pronounced upon the Israelites before his death.
He said:A Historical Review The LORD came from Sinai and revealed himself to Israel from Seir. He appeared in splendor from Mount Paran, and came forth with ten thousand holy ones. With his right hand he gave a fiery law to them.
Surely he loves the people; all your holy ones are in your power. And they sit at your feet, each receiving your words.
Moses delivered to us a law, an inheritance for the assembly of Jacob.
The LORD was king over Jeshurun, when the leaders of the people assembled, the tribes of Israel together.
Blessing on Reuben May Reuben live and not die, and may his people multiply.
Blessing on Judah And this is the blessing to Judah. He said, Listen, O LORD, to Judah’s voice, and bring him to his people. May his power be great, and may you help him against his foes.
Blessing on Levi Of Levi he said: Your Thummim and Urim belong to your godly one, whose authority you challenged at Massah, and with whom you argued at the waters of Meribah.
He said to his father and mother,“I have not seen him,” and he did not acknowledge his own brothers or know his own children, for they kept your word, and guarded your covenant.
They will teach Jacob your ordinances and Israel your law; they will offer incense as a pleasant odor, and a whole offering on your altar.
Bless, O LORD, his goods, and be pleased with his efforts; undercut the legs of any who attack him, and of those who hate him, so that they cannot stand.
Blessing on Benjamin Of Benjamin he said: The beloved of the LORD will live safely by him; he protects him all the time, and the LORD places him on his chest.
Blessing on Joseph Of Joseph he said: May the LORD bless his land with the harvest produced by the sky, by the dew, and by the depths crouching beneath;
with the harvest produced by the daylight and by the moonlight;
with the best of the ancient mountains and the harvest produced by the age-old hills;
with the harvest of the earth and its fullness and the pleasure of him who resided in the burning bush. May blessing rest on Joseph’s head, and on the top of the head of the one set apart from his brothers.
May the firstborn of his bull bring him honor, and may his horns be those of a wild ox; with them may he gore all peoples, all the far reaches of the earth. They are the ten thousands of Ephraim, and they are the thousands of Manasseh.
Blessing on Zebulun and Issachar Of Zebulun he said: Rejoice, Zebulun, when you go outside, and Issachar, when you are in your tents.
They will summon peoples to the mountain, there they will sacrifice proper sacrifices; for they will enjoy the abundance of the seas, and the hidden treasures of the shores.
Blessing on Gad Of Gad he said: Blessed be the one who enlarges Gad. Like a lioness he will dwell; he will tear at an arm– indeed, a scalp.
He has selected the best part for himself, for the portion of the ruler is set aside there; he came with the leaders of the people, he obeyed the righteous laws of the LORD and his ordinances with Israel.
Blessing on Dan Of Dan he said: Dan is a lion’s cub; he will leap forth from Bashan.
Blessing on Naphtali Of Naphtali he said: O Naphtali, overflowing with favor, and full of the LORD’s blessing, possess the west and south.
Blessing on Asher Of Asher he said: Asher is blessed with children, may he be favored by his brothers and may he dip his foot in olive oil.
The bars of your gates will be made of iron and bronze, and may you have lifelong strength.
General Praise and Blessing There is no one like God, O Jeshurun, who rides through the sky to help you, on the clouds in majesty.
The everlasting God is a refuge, and underneath you are his eternal arms; he has driven out enemies before you, and has said,“Destroy!”
Israel lives in safety, the fountain of Jacob is quite secure, in a land of grain and new wine; indeed, its heavens rain down dew.
You have joy, Israel! Who is like you? You are a people delivered by the LORD, your protective shield and your exalted sword. May your enemies cringe before you; may you trample on their backs.
34
The Death of Moses Then Moses ascended from the rift valley plains of Moab to Mount Nebo, to the summit of Pisgah, which is opposite Jericho. The LORD showed him the whole land– Gilead to Dan,
and all of Naphtali, the land of Ephraim and Manasseh, all the land of Judah as far as the distant sea,
the Negev, and the plain of the valley of Jericho, the city of date palm trees, as far as Zoar.
Then the LORD said to him,“This is the land I promised to Abraham, Isaac, and Jacob when I said,‘I will give it to your descendants.’ I have let you see it, but you will not cross over there.”
So Moses, the servant of the LORD, died there in the land of Moab as the LORD had said.
He buried him in the valley in the land of Moab near Beth Peor, but no one knows his exact burial place to this very day.
Moses was 120 years old when he died, but his eye was not dull nor had his vitality departed.
The Israelites mourned for Moses in the rift valley plains of Moab for thirty days; then the days of mourning for Moses ended.
The Epitaph of Moses Now Joshua son of Nun was full of the spirit of wisdom, for Moses had placed his hands on him; and the Israelites listened to him and did just what the LORD had commanded Moses.
No prophet ever again arose in Israel like Moses, who knew the LORD face to face.
He did all the signs and wonders the LORD had sent him to do in the land of Egypt, to Pharaoh, all his servants, and the whole land,
and he displayed great power and awesome might in view of all Israel.